Ένα ανοιξιάτικο πρωινό στο Ψυχιατρικό Κατάστημα των Φυλακών Κορυδαλλού

«Εκεί όπου έχει αποτύχει η κοινωνία και οι θεσμοί της δηλαδή η οικογένεια, το σχολείο ,μπορεί να επιτύχει η φυλακή;»

«Όταν λειτουργείς σε ένα υποσύνολο της κοινωνίας που η ίδια, με πολύ καλύτερους όρους, δεν μπόρεσε να κρατήσει στους κόλπους της, πώς εσύ, με πολύ χειρότερους όρους, θα κάνεις αυτό το υποσύνολο να λατρέψει την κοινωνία;»

Οι κάτοικοι της Νίκαιας και του Κορυδαλλού είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με τις Φυλακές καθώς καταλαμβάνουν μια μεγάλη έκταση δίπλα από τον κεντρικό οδικό άξονα, ανάμεσα στα σπίτια και τα σχολεία….

Ο εγκλεισμός είναι μια κατάσταση σίγουρα αντίθετη από την ανθρώπινη φύση όμως υποτίθεται ότι αποβλέπει στο σωφρονισμό των ατόμων και την επανακοινωνικοποίησή τους .

Στο Κατάστημα ζουν 250 άτομα που είτε έχουν προβεί σε αξιόποινες πράξεις και έχουν ψυχολογικά προβλήματα είτε έχουν κάνει αξιόποινες πράξεις και είναι εξαρτημένοι από ναρκωτικά .

Μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση η καθαριότητα του χώρου, το φρεσκοβαμμένα κάγκελα, τα γκράφιτι των κρατούμενων  σε κάποιους τοίχους, τα δύο γυμναστήρια για τους κρατούμενους…

Είδαμε  τα κελιά των φυλακισμένων , εντυπωσιαστήκαμε από την καθαριότητα και την προσωπική σφραγίδα που είχαν δώσει κάποιοι στο χώρο τους. Διακρίναμε μια φιλική-ανθρώπινη  τάση μεταξύ των δεσμοφυλάκων και των κρατουμένων ενώ οι περισσότεροι απασχολούνταν είτε στην παραγωγή ψωμιού στο αρτοποιείο , είτε στη βιβλιοθήκη, στο γυμναστήριο , στον καλλωπισμό του χώρου ή ακόμη και στην παρασκευή φαγητού στο κελί τους (χωρίς βέβαια μαχαίρια κλπ…..)

Επισκεφθήκαμε το Ψυχιατρικό Κατάστημα των Φυλακών Κορυδαλλού όπου εκεί συζητήσαμε με τον επί σειρά ετών Αρχιφύλακα κ. Αντώνη Αραβαντινό.

• Πόσοι είναι περίπου οι κρατούμενοι σε όλη τη χώρα;

Υπολογίζονται σε 9.500 και είναι κατανεμημένοι σε 33 φυλακές . Υπάρχει ακόμη το ψυχιατρείο και το νοσοκομείο των Φυλακών καθώς επίσης και το Κέντρο Απεξάρτησης Ελαιώνα. Λειτουργούν 2 ειδικά καταστήματα ανηλίκων στο Βόλο, το κατάστημα στον Αυλώνα  και των γυναικών στον Ελαιώνα. Οι υπόδικες γυναίκες βρίσκονται στον Κορυδαλλό. Υπάρχουν ακόμη 4 αγροτικές φυλακές στην Αγιά, Τίρυνθα, Κασσαβέτεια και Κασσάνδρα.

• Πώς λειτουργούν οι φυλακές στον Κορυδαλλό;

Στον Κορυδαλλό λειτουργούν τρεις μονάδες. Μία φυλακή Α΄ τύπου(δικαστική), το Ψυχιατρείο και το Νοσοκομείο των κρατουμένων. Υπάρχει ακόμη το ΚΑΕΦ(διαχείριση του υλικού των φυλακών ) ενώ  όσοι υπηρετούν εκεί έχουν ευεργετικό τρόπο υπολογισμού της ποινής τους.

• Ποιος είναι ο πιο απείθαρχος κρατούμενος που συναντήσατε στη μακρόχρονη πορεία σας;

Συνήθως είναι οι χρήστες καθώς δεν έχουν συνείδηση των πράξεων τους τη στιγμή της κρίσης. Επίσης οι ανήλικοι είναι εκ της φύσης τους πιο απείθαρχοι(δυστυχώς όσους συνάντησα στις φυλακές ανηλίκων με έντονη συμπεριφορά τους είδα και αργότερα στις φυλακές ενηλίκων).

Η αντίδραση των δεσμοφυλάκων είναι ανάλογη του παραπτώματος καθώς το Δίκαιο πάντα πρέπει να λειτουργεί ανταποδοτικά.

Αρχικά λειτουργούμε συγχωρητικά ,ειδικά με τους ανήλικους…

Αν το αδίκημα είναι πειθαρχικό εφαρμόζουμε το Σωφρονιστικό Κώδικα . Ο κρατούμενος εμφανίζεται σε ένα Συμβούλιο (αφού του έχει γίνει μια αναφορά ) που συγκροτείται από ένα Εισαγγελέα, την Κοινωνική Λειτουργό και τη Διευθύντρια των Φυλακών ή το Ψυχολόγο ή ένα Διοικητικό Υπάλληλο.

Εάν το παράπτωμα είναι σοβαρό πειθαρχικό  συγκεντρώνει κάποιους «πόντους» , υπάρχει ακόμη η περίπτωση της απομόνωσης από 1-10 ημέρες ενώ πειθαρχική ποινή είναι και η μεταγωγή σε άλλη φυλακή (δεν το επιθυμούν γιατί δυσκολεύονται οι συγγενείς στα επισκεπτήρια κλπ)

Εάν το αδίκημα του κρατούμενου  είναι ποινικό αποφασίζει ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών της περιοχής.

• Πώς θα χαρακτηρίζατε γενικά τις ελληνικές φυλακές;;

Πιστεύω ότι είναι πολύ  φιλελεύθερες , λειτουργούν ακόμη με βάση το «φιλότιμο». Έχει τύχει να κλάψω μπροστά σε κρατούμενο αλλά και κρατούμενος να κλάψει στον ώμο μου…

Είναι χαρακτηριστικό ότι Ευρωπαίοι πολίτες που μπορούν να εκτίσουν την ποινή τους στη χώρα τους επιλέγουν να μείνουν στην Ελλάδα καθώς γνωρίζουν ότι οι φυλακές μας είναι ανοικτές από τις 7:15- 21:30 με εξαίρεση 12 με 3 που υπάρχει η κατάκλιση… Οι κρατούμενοι προαυλίζονται, παίζουν basket, tennis, volley, μπορούν να πάνε στο ΚΨΜ, να δεχτούν επισκεπτήριο κλπ…

Θεωρώ ότι οι φυλακές είναι μια κατάκτηση του πολιτισμού μας καθώς σε προηγούμενες εποχές υπήρχε η θανατική ποινή. Είμαι σαφώς εναντίον της θανατικής ποινής καθώς δεν εξασφαλίζει καμία δυνατότητα σωφρονισμού είμαι όμως υπέρ της ισόβιας κάθειρξης…

Το σύστημα πάντα θα δημιουργεί «εχθρούς» όπως έχει ήδη προβάλει ως εχθρούς τους ληστές, τους κομμουνιστές, τους ναρκομανείς…

• Ποιον πιστεύετε θα παρουσιάσει ως επόμενο εχθρό το σύστημα;

Οποιονδήποτε διεκδικεί το δικαίωμα να αυτοπροσδιορίζεται…

• Ποια είναι η γνώμη σας για τις φυλακές τύπου Γ(υψίστης ασφαλείας);

Σίγουρα είναι πιο οριοθετημένες και ελεγχόμενες όμως νομίζω ότι  καταργείται το τεκμήριο της αθωότητας …. Θέλουμε φύλακες αγγέλους και όχι φύλακες τυράννους…

Οι φύλακες πρέπει να προφυλάσσουν τους κρατούμενους. Το 70% των κρατουμένων φροντίζει να εκτίσει την ποινή και να φύγει. Το 30% όμως ενδιαφέρεται να κλέψει , να αδικήσει το συγκρατούμενο, ακόμη και να τον εξανδραποδίσει. Σε αυτήν την περίπτωση οι δεσμοφύλακες θα πρέπει να προφυλάξουν τους αδύναμους…

Πιστεύω ότι στις φυλακές τύπου Γ ΄θα πρέπει να πηγαίνουν με αμετάκλητη ποινή…. Οι φυλακές για να λειτουργήσουν θα πρέπει ή να λειτουργούν άψογα και τυπικά ή να λειτουργεί με το φόβο και συνεχείς κυρώσεις…

• Πιστεύετε ότι η απόφαση να φοιτήσει ο Ρωμανός στα ΤΕΙ είναι ορθή;

Αυτό θα κριθεί εκ του αποτελέσματος, ανάλογα τη χρήση θα φανεί η ορθότητα της απόφασης.

• Πιστεύετε ότι μπορεί να αλλάξει – να σωφρονιστεί κάποιος   μέσα από την έκτιση της ποινής του σε μια φυλακή;

Θα έλεγα ότι βολεύει την κοινωνία να περιμένει από τη φυλακή να σωφρονίσει τον κρατούμενο,,, όμως αυτό το θεωρώ πολύ δύσκολο.

Αφού απέτυχαν οι κοινωνικοί θεσμοί όπως η οικογένεια, σχολείο πώς θα μπορέσει η φυλακή να επανακοινωνικοποιήσει κάποιον; Απλά πιστεύω ότι κάποιοι ωριμάζοντας μέσα στη φυλακή γίνονται πιο πειθαρχημένοι. Πάντα όμως λέω ότι την κρίσιμη στιγμή θα κριθεί εάν θα υποκύψει και πάλι στην παρόρμηση και ελέγξει τον εαυτό του…

Μόνο η κοινωνία θα δώσει μια δεύτερη ευκαιρία στους αποφυλακισμένους…

• Σας άλλαξε ως άνθρωπο το δύσκολο επάγγελμά σας;

Έγινα πιο καχύποπτός, φιλοσοφώ αρκετά όμως αν ξαναγεννιόμουν και πάλι φύλακας θα ήθελα να γίνω…όσο μεγαλώνω γίνομαι πιο ανεκτικός

Προέρχομαι από μια οικογένεια με αριστερές καταβολές και αντιδρούσα σε οποιαδήποτε στολή…(θυμάμαι τον πατέρα μου στην Αρχαία Ολυμπία να τον κυνηγούν πότε τα ΤΕΑ και πότε η Αστυνομία…)

Όμως απέκτησα πολλές γνώσεις με την αλληλεπίδραση που είχα με τους φυλακισμένους… Έμαθα περισσότερα όταν έμεινα και εγώ ο ίδιος κρατούμενος 9 μήνες (μετά από ένα χαστούκι σε Υπουργό θεωρήθηκα υπεύθυνος για μια μεγάλη απόδραση…).Έμαθα πολλά από το Νίκο Κοεμτζή, έμαθα πολλά από το αξέχαστο Υπουργό Βαγγέλη Γιαννόπουλο που οραματίστηκε και δημιούργησε  το κέντρο απεξάρτησης Ελαιώνα , ένα πρότυπο κέντρο με πολύ όμορφα οικήματα που δυστυχώς τώρα είναι σχεδόν άδεια καθώς ζουν μόνο 31 χρήστες …

• Πόσοι διαβιούν στις φυλακές Κορυδαλλού;

Ζουν 1400 άτομα στις φυλακές και 260 άτομα στο Ψυχιατρείο των φυλακών.  Δεν έχουμε τεράστιο υπερπληθυσμό πλέον.. Στο ψυχιατρείο διαβιούν άτομα με ψυχικά προβλήματα που έκαναν αδίκημα(ο εγκλεισμός διαρκεί για όσο χρονικό διάστημα αποφασίσουν οι γιατροί ) είτε ζουν άτομα που δηλώνουν χρήστες και πρέπει να αποφασίσουν οι πραγματογνώμονες που ορίζει η Εισαγγελία εάν αυτό αληθεύει (καθώς θα επηρεάσει το ύψος της ποινής , μειώνεται εάν είναι χρήστης αυτός που κάνει αξιόποινή πράξη…). Μένει ένα μήνα ώστε να φύγουν τα στερητικά και ώσπου να αποφασιστεί εάν είναι χρήστης ή όχι.

Υποβάλλονται σε  καθημερινά tests και μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι δεν υπάρχουν ναρκωτικά μέσα εδώ ‘

Εγώ προσωπικά θεωρώ ότι και το κακό που κάνουν οι χρήστες είναι πολύ μεγάλο καθώς συνήθως είναι ο φίλος του παιδιού σου… Ξέρουμε όλοι για τις πράξεις των εμπόρων όμως το βαποράκι θα έρθει δίπλα σου….

• Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει τη λειτουργία της φυλακής;

Σίγουρα υπάρχει περιστολή δαπανών όμως προσπαθούμε μέσα από τους μειοδοτικούς διαγωνισμούς , από χορηγίες κλπ να μην μειωθούν πολύ τα λειτουργικά έξοδα… Υπάρχουν άτομα εδώ που δεν τους επισκέπτεται κανείς…. Η φυλακή πρέπει να τους εξασφαλίζει έστω  τα βασικά είδη διαβίωσης…

Σεβαστού Αγγελική, Σακελλαρίου Σάρα, Σεκλερέντου Όλγα, Τρίγγου Μαρία/ Β6