• Το ποσοστό που διατίθεται από τον κρατικό προϋπολογισμό για την προστασία των δασών είναι της τάξης του 0,035%.

• Οι μεικτές ζώνες, δηλαδή οι περιοχές στις οποίες συνυπάρχουν δασικές εκτάσεις ή δάση μαζί με σπίτια, είναι ίσως το κρισιμότερο ζήτημα σε ολόκληρο τον κόσμο όσον αφορά την κατάσβεση πυρκαγιών.

Η πυρκαγιά στο Μάτι ήταν αδιαμφισβήτητα το γεγονός που σημάδεψε την Ελλάδα το 2018.

Όταν στις 16:41 της 23^ης Ιουλίου, μερικές μικρές φλόγες ξεπήδησαν σε υπαίθριο χώρο στο Νταού Πεντέλης, άρχιζε η αντίστροφη μέτρηση για την μεγαλύτερη τραγωδία που έζησε η χώρα τις τελευταίες δεκαετίες.

Ακριβώς 145 ημέρες αργότερα, ο 73χρονος Σπύρος Σπυρίδης άφηνε την τελευταία του πνοή στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Ευαγγελισμού, όπου νοσηλευόταν για όλο αυτό το διάστημα, φτάνοντας τον αριθμό των νεκρών από την πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική στους 100.

Το πρώτο φως της 24^ης Ιουλίου, βρήκε τους διασώστες του Ερυθρού Σταυρού μπροστά στο αποτρόπαιο θέαμα των 26 ανθρώπων που εγκλωβίστηκαν στο περιφραγμένο οικόπεδο πάνω από το Κόκκινο Λιμανάκι. Παράλληλα με τους θανάτους που διαπιστώνονταν εκείνες τις ημέρες ο ένας μετά τον άλλον, διαμορφώνοντας μια τεράστια λίστα, άρχισε να αναδεικνύεται και μια σειρά παραλείψεων, λανθασμένων αποφάσεων, αμελειών, παραβάσεων και συγκυριών που δημιούργησαν ένα εγκληματικό μείγμα.

Στα νοσοκομεία της Αττικής, νοσηλεύτηκαν περισσότεροι από 80 άνθρωποι. Από αυτούς, τουλάχιστον 60, χρειάστηκε να παραμείνουν στα νοσοκομεία για πάνω από 2 ημέρες .

Ακολούθησαν πολλές  ημέρες και οι πυρόπληκτοι  μένουν στις γειτονικές κατασκηνώσεις του Στρατού, της Αεροπορίας και του Δήμου Μαραθώνα, ενώ αρκετοί άλλοι φιλοξενούνται σε φίλους και συγγενείς ή νοίκιασαν διαμερίσματα σε άλλες περιοχές. Είναι αυτοί, των οποίων τα σπίτια τους στο Μάτι και στον Νέο Βουτζά είναι μη κατοικήσιμα.

Στην λεπτομερή αποτύπωση της καταστροφής, προχώρησε το Κέντρο Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών BEYOND του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών & Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.

Στον χάρτη του, καταγράφηκαν τα σημεία που έχουν καταστραφεί σε επίπεδο οικοδομικού τετραγώνου στην περιοχή, με συστήματα Drones/UAV υπερυψηλής χωρικής ανάλυσης (3,5 εκατοστά). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, από την καλυφθείσα έκταση ποσοστό επιφανείας 70% αντιστοιχεί σε πλήρως καμένες εκτάσεις, και 30% αντιστοιχεί σε μερικώς ή μη καμένες εκτάσεις. Στο Μάτι και τον Νέο Βουτζά, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό πληροφοριακό σύστημα για τις δασικές πυρκαγιές, κάηκαν συνολικά 12.759 στρέματα εκ των οποίων 6.934 είναι οικιστικές περιοχές και 5.825 είναι δάση και δασικές εκτάσεις.

Παραιτήσεις, αποπομπές και εισαγγελική έρευνα

Λίγες ημέρες μετά την πυρκαγιά, η διαμορφωμένη εικόνα για την διαχείρισή της ήταν πλέον αναπόφευκτο να οδηγήσει σε παραιτήσεις, παρά την αρχική προσπάθεια για μια διαφορετική επικοινωνιακή διαχείριση.

.

Η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ξένη Δημητρίου, διέταξε εισαγγελική έρευνα, ήδη από την επομένη της καταστροφής, αναζητώντας τους ποινικά υπεύθυνους, καλώντας ως ύποπτους τέλεσης αξιόποινων πράξεων, τη Ρένα Δούρου, τον Ηλία Ψινάκη, τον δήμαρχο Ραφήνας, Ευάγγελο Μπουρνούς, τον πρώην Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, τους πρώην αρχηγούς της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας, καθώς και 15 ακόμη στελέχη της ΕΛΑΣ, της Πυροσβεστικής και του Λιμενικού και της Πολιτικής Προστασίας.

«Συνδυασμός περιστατικών»

Ο Γιόχαν Γκέοργκ Γκόλνταμερ, καθηγητής «Οικολογίας των Πυρκαγιών» στο φημισμένο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ δήλωσε στο ΑΠΕ ότι  η βασική αιτία της φονικής και καταστροφικής πυρκαγιάς στο Μάτι ήταν «η αλλοίωση του φυσικού τοπίου και η αλλαγή χρήσης γης καθώς επίσης το γεγονός ότι η  αλλαγή συνηθειών έχει οδηγήσει στην εγκατάλειψη της υπαίθρου. Για το τι θα πρέπει να κάνουν άμεσα οι Έλληνες, ο παγκοσμίως κορυφαίος ειδικός λέει: «Όλοι, όχι μόνο οι Έλληνες, πρέπει να προσανατολιστούμε προς τις μεταβολές που φέρνει η κλιματική αλλαγή. Θα είναι επώδυνο, διότι πρέπει να αποχαιρετίσουμε οριστικά συνήθειες του παρελθόντος, ώστε να καταστήσουμε γενικά το περιβάλλον ανθεκτικό απέναντι σε τέτοιες ακραίες καιρικές καταστάσεις. Να αποχαιρετήσουμε λ.χ. τα παλιά πολεοδομικά πρότυπα και να σχεδιάσουμε όλοι μαζί μακροπρόθεσμα. Η κλιματική αλλαγή πρέπει να γίνει μεγάλο πολιτικό θέμα. Είναι πολύ σημαντικό, διότι θα καθορίσει την μελλοντική εξέλιξη του κόσμου. Επιβάλλεται να γίνει έστω και αν πονέσει». Στο ερώτημα εάν ήταν δυνατή η κατάσβεση δύο ταυτόχρονα εξελισσόμενων πυρκαγιών στη δυτική και ανατολική Αττική απαντά: «Oχι, διότι στο Μάτι η πυρκαγιά εξελίχτηκε εντός λίγων λεπτών», με την πρόσθετη επισήμανση ότι ακόμη και οι Αμερικανοί πυροσβέστες αδυνατούν να αντιμετωπίσουν πυρκαγιές, με ανέμους 120 χιλιομέτρων την ώρα Υπογραμμίζει, τέλος, το ρόλο που έπαιξαν η άναρχη δόμηση και οι στενοί, αδιέξοδοι δρόμοι ενώ στο ερώτημα εάν ήταν δυνατή η εκκένωση στο Μάτι ο καθηγητής Γκόλνταμερ απαντά, επικαλούμενος τη διεθνή εμπειρία και πάλι: «Όχι, σε αυτές τις συνθήκες το τυχόν σχέδιο εκκένωσης δεν θα μπορούσε να έχει λειτουργήσει», με δεδομένο ότι «η φωτιά επεκτάθηκε πάρα πολύ γρήγορα και με μεγάλη δριμύτητα».

Ένας από τους ανθρώπους που έχει διατελέσει γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, είναι ο Ομότιμος Καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Δημήτρης Παπανικολάου ο οποίος γνωρίζει λεπτομερώς την περιοχή τη Ανατολικής Αττικής και από τις μελέτες που έχουν πραγματοποιήσει οι φοιτητές του. Βρέθηκε στη θέση του γενικού γραμματέα την περίοδο 2000-2002 και επεξεργάστηκε τον νόμο 3013/2002 που αναβάθμισε την Πολιτική Προστασία. Όπως δήλωσε  τα επίπεδα των παραλείψεων και των λαθών που οδήγησαν στην 23η Ιουλίου είναι μάλλον πολλαπλά και τα προβλήματα δομικά. «Η εξέλιξη της πυρκαγιάς στο Μάτι, οφείλεται σε έναν συνδυασμό ατυχών περιστατικών» λέει και εξηγεί πως σε πρώτο επίπεδο, από τη στιγμή που έχει εκδοθεί προειδοποίηση για υψηλό δείκτη επικινδυνότητας για πυρκαγιά, οι δυνάμεις της Ανατολικής Αττικής κλήθηκαν να συμβάλλουν στις προσπάθειες κατάσβεσης της πυρκαγιάς στην Κινέτα, αποδυναμώνοντας την περιοχή πριν το μεσημέρι. «Οι φωτιές ξεσπούν συνήθως μεσημέρι προς απόγευμα. Μεγάλο μέρος των δυνάμεων έφυγε. Αποδυναμώνεται λοιπόν η Ανατολική Αττική». Στη συνέχεια, θεωρεί, υπήρξε υποβάθμιση του κινδύνου, καθώς στο παρελθόν η περιοχή μέχρι τη Μαραθώνος έχει καεί κατ” επανάληψη. Η βασική διαφορά όμως ήταν πως ο άνεμος στις προηγούμενες πυρκαγιές ήταν βόρειος. «Η φωτιά ξεκίνησε και κινούταν αργά καθώς έκαιγε περιοχές που είχαν ήδη καεί στο παρελθόν. Όταν έφτασε στον Νέο Βουτζά και μπήκε στην μεικτή ζώνη, χάθηκε ο έλεγχος».

Οι μεικτές ζώνες, δηλαδή οι περιοχές στις οποίες συνυπάρχουν δασικές εκτάσεις ή δάση μαζί με σπίτια, είναι ίσως το κρισιμότερο ζήτημα σε ολόκληρο τον κόσμο όσον αφορά την κατάσβεση πυρκαγιών.

Η αποκαλυπτική έρευνα για την Πολιτική Προστασία στην τοπική Aυτοδιοίκηση

Τα επίπεδα ετοιμότητας της Πολιτικής Προστασίας σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, έχουν καταγραφεί για τελευταία φορά, σε έρευνα που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, σε συνεργασία με την Περιφερειακή Ένωση Δήμων Αττικής, το 2013, δύο χρόνια μετά την εφαρμογή του Καλλικράτη και την καθιέρωση των 13 Περιφερειών και των 325 Δήμων. Η έρευνα είχε τίτλο «Καταγραφή του Ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης εντός του Υφιστάμενου Θεσμικού και Οργανωτικού Πλαισίου για την Πρόληψη των Δασικών Πυρκαγιών» και αποτελεί την µμεγαλύτερη έρευνα σε θέµατα πολιτικής προστασίας και τοπικής αυτοδιοίκησης που έχει πραγµατοποιηθεί στη χώρα, καθώς πήρε δείγμα από 134 Καλλικρατικούς Δήμους.

Τα συμπεράσματα, όπως έχουν καταγραφεί στο ΑΠΕ , έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς προκύπτει πως παρά το γεγονός ότι ο νόμος του 2002 προβλέπει υποχρεωτική ύπαρξη γραφείου Πολιτικής Προστασίας σε κάθε δήμο, ένα ποσοστό 19,3% δεν είχε καν δημιουργήσει τέτοιο. Το 24.1% των Δήµων απάντησε ότι δεν διαθέτει σχέδιο δράσης, ενώ όπου απαντήθηκε ότι υπάρχει, έχει κατά κανόνα εκπονηθεί από το Δήµο και όχι από κάποιον επιστημονικό φορέα. Ακόμη, 18% των Δήµων απάντησε ότι δεν έχει αντιπυρικό σχεδιασµό πρόληψης. Σύμφωνα με την έρευνα, στον σχεδιασµό απουσιάζουν σηµαντικά στοιχεία. Περίπου το 16% των Δήµων δεν έχει καταγράψει τα σηµεία υδροληψίας και το 22% το οδικό δίκτυο. Παράλληλα, σε ποσοστό περίπου 38% δεν διαθέτουν τοπογραφικούς χάρτες και δεν έχουν καταγράψει τις θέσεις των πυροφυλακίων.

Εντυπωσιακό ήταν το ποσοστό των δήμων (11%) που δήλωσαν πως δεν έχουν συνεργασία με την Περιφέρειά τους. Ποσοστό 27% δήλωσε πως δεν συνεργάζεται με την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και τη Δασική Υπηρεσία, ενώ το 3% δήλωσε πως δεν συνεργάζεται με την Πυροσβεστική. Παράλληλα, το 112, ο ευρωπαϊκός αριθμός έκτακτης ανάγκης απαντήθηκε ότι είναι γνωστός τόσο στους υπαλλήλους όσο και στο κοινό, μόνο σε ποσοστό 15,5%, ενώ το ήμισυ των δήμων δεν πραγματοποιεί καμία καμπάνια ενημέρωσης για την πρόληψη δασικών πυρκαγιών.

Ακόμη, οι υπεύθυνοι Πολιτικής Προστασίας είναι σχεδόν κατά το ήµισυ µόνιµοι (48.7%) και κατά το ήµισυ αιρετοί (51.3%). Όπως υπογραμμίζεται στην έρευνα, «το γεγονός αυτό οδηγεί στο συµπέρασµα ότι δεν εξασφαλίζεται η συνέχεια των δράσεων πρόληψης και µεταφορά τεχνογνωσίας µε την πάροδο των ετών καθώς οι αιρετοί είθισται να αλλάζουν σε σύντοµα χρονικά διαστήµατα».

Οι δήμοι, σε σχετικό ερώτημα, απάντησαν, πως σε ποσοστό 87.1% οι υπεύθυνοι Πολιτικής Προστασίας είναι επιφορτισμένοι και µε άλλα καθήκοντα, γεγονός που περιορίζει την αποτελεσματικότητα τους. Οι διορισμένοι υπεύθυνοι πολιτικοί Προστασίας που ήταν γεωεπιστήμονες ή μηχανικοί φτάνουν σε ποσοστό μόλις το 28%, ενώ το 36,6%, των υπευθύνων Πολιτικής Προστασίας δεν έχει εκπαιδευτεί κατάλληλα σε θέματα φυσικών καταστροφών.

Στα παραπάνω θα πρέπει να προσθέσουμε  ότι

• Το ποσοστό που διατίθεται από τον κρατικό προϋπολογισμό για την προστασία των δασών είναι της τάξης του 0,035%.
• Η μείωση των δαπανών για το Πυροσβεστικό Σώμα το έτος 2018 συγκριτικά με το 2009 είναι ο μεγαλύτερος από τον μέσο όρο των μειώσεων της τελευταίας 10ετίας, καθώς ξεπερνά τα 121 εκ. ευρώ.
• η παντελής απουσία προληπτικών μέτρων στα δασικά οικοσυστήματα,
• ανυπαρξία δασικών δρόμων, αντιπυρικών ζωνών και υδατοδεξαμενών
• δυσχερής λειτουργικότητα του Πυροσβεστικού Σώματος με χαρακτηριστικό στοιχείο τον επιβαρυμένο στόλο πυροσβεστικών οχημάτων με το 55% περίπου να είναι πέραν της 20ετίας.

Από τις πυρκαγιές στο Νομό Ηλείας έχουν περάσει 12 χρόνια  αλλά όπως φαίνεται δεν έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. Κάθε καλοκαίρι η Ελλάδα συνεχίζει και καίγεται, με τους αρμόδιους να αδυνατούν όχι απλά να διορθώσουν τα προβλήματα, αλλά να αδυνατούν να κάνουν τα απολύτως βασικά και απαραίτητα. Προβλήματα τα οποία γίνονται προεκλογικές υποσχέσεις, μπαίνουν στο αρχείο μετά από λίγο καιρό και ξεχνιούνται. Όχι μόνο από τους αρμόδιους, αλλά από όλους μας τουλάχιστον μέχρι την επόμενη καταστροφή.
Η μόνη λύση διασφαλίζεται μέσα από ένα δρόμο που διασφαλίζει τον ουσιαστικό συντονισμό των κρατικών φορέων, την εκπαίδευση του πληθυσμού, την αξιοποίηση της σύγχρονης επιστημονικής γνώσης και της τεχνικής. Αυτός ο δρόμος στηρίζεται στην ενεργό συμμετοχή και στη μαχητικότητα των πολιτών

Φυσικά δεν περιμένουμε παθητικά για να ανοίξει αυτή η ελπιδοφόρα διέξοδος. Θα πρέπει  όλοι να  παλεύουμε καθημερινά, αποφασιστικά για να μη θρηνήσουμε ξανά καταστροφές όπως αυτές στο Μάτι, στη Μάνδρα, στον Σαρωνικό και τις παλιότερες όπως στην Πελοπόννησο το 2007. Απαιτούνται  άμεσα συγκεκριμένα μέτρα για να υπάρξει υποδομή πρόβλεψης και πρόληψης και πραγματικός εφαρμόσιμος σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης. Απαιτείται  να καλυφθούν τα μεγάλα κενά σε ειδικευμένο δυναμικό και υποδομές

(Πηγή :Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων )

Φανουργάκης Δημήτρης ,Α4

Οι τρεις ηρωικοί μετανάστες ψαράδες που έσωσαν με τις βάρκες τους κόσμο στο Μάτι πήραν τιμητικά την ελληνική ιθαγένεια

Αποδόθηκε η  ελληνική Ιθαγένεια στους τρεις μετανάστες ψαράδες που κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς της 23ης Ιουλίου στο Μάτι, επέδειξαν πρωτοφανή ηρωισμό και μαζί με Έλληνες συναδέλφους τους έσωσαν δεκάδες ανθρώπους που είχαν πέσει στη θάλασσα για να γλιτώσουν από τις φλόγες.

Πρόκειται για τον Αιγύπτιο Ελ Χαΐμι Εμάντ, 50 ετών, τον 46χρονο συμπατριώτη του Ιμπραχίμ Μούσσα Μαχμούντ και τον Αλβανό Τζέκα Γκάνι, 35 ετών.

«Πάντα ένιωθα Έλληνας»

Για την αγάπη του για την Ελλάδα, καθώς ζει στη χώρα μας 31 χρόνια, αλλά και για τη σχέση του με τους κατοίκους της Ν. Μάκρης, είχε μιλήσει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Αιγύπτιος Μαχμούντ Μούσα, στο πλαίσιο τιμητικής εκδήλωσης του ΣΥΡΙΖΑ Μαραθώνα, την 1η Νοεμβρίου. «Πάντα ένιωθα Έλληνας και τώρα, όταν άκουσα τον πρωθυπουργό να λέει ότι θα μας δώσουν την ιθαγένεια, κάτι αισθάνθηκα μέσα στην ψυχή μου. Είναι δική μου χώρα, είναι η πατρίδα μου. Δεν μπορώ να σας πω πόσο χαρούμενος νιώθω που ακούω και τον πρωθυπουργό να μου λέει “είσαι από εδώ’», είπε ο Μαχμούντ.

Μίλησε για τη σχέση του με τους κατοίκους της Ν. Μάκρης λέγοντας: «Τώρα τελευταία, πηγαίνω στις καφετέριες και με κερνάνε. Μου λένε «Μαχμούντ, δεν παίρνουμε λεφτά από εσένα»». «Αγάπησα την Ελλάδα, αλλά τώρα ακόμα πιο τρελά την αγαπάω. Αισθάνομαι τον κόσμο όχι απλώς ως συμπατριώτες μου, αλλά ως οικογένειά μου» είπε.

Στο ΑΠΕ- ΜΠΕ είχε μιλήσει την ίδια βραδιά και ο αλβανικής καταγωγής Τζέκα, ο οποίος αναφερόμενος στην τραγική εκείνη βραδιά στο Μάτι έχει πει ότι «όταν κάποιος έχει ανάγκη πρέπει να τον βοηθάμε, ανεξαρτήτως εθνικότητας ή θρησκείας».

Ο ίδιος εξήγησε ότι ο κόσμος της Ν. Μάκρης του δείχνει σεβασμό αφότου μαθεύτηκε πως ήταν ανάμεσα στους ψαράδες που έβγαλαν με τις βάρκες τους τούς πληγέντες που για ώρες περίμεναν μέσα στο νερό, για να σωθούν από τις φλόγες. «Είδα κι εγώ κάποιες αλλαγές, παρότι έχουμε μεγαλώσει εδώ στη Νέα Μάκρη και μας ξέρει όλος ο κόσμος. Μου λένε «ευχαριστώ» στον δρόμο άνθρωποι που δεν είχαν σχέση με τη φωτιά. Απλώς ένιωσαν την ανάγκη να με ευχαριστήσουν για ό,τι έκανα» είπε ο Ερβίν.

Παράλληλα εξέφρασε την χαρά του που το ελληνικό κράτος του αποδίδει την ελληνική ιθαγένεια. «Είμαστε χαρούμενοι και μας βοηθάει πάρα πολύ. Ανοίγει δρόμους για να κάνουμε πράγματα που δεν μπορούσαμε πριν. Ευτυχώς κατάφερα να πάρω αυτό που ονειρευόμουν εδώ και χρόνια» τόνισε.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ