Μετά τις πλημμύρες η λειψυδρία;

Πλημμύρες θα ακολουθούν περιόδους ξηρασίας και λειψυδρίας.

Σήμερα, αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η σημερινή κοινωνία παγκοσμίως και απασχολεί ιδιαίτερα τη χώρα μας. Πρόκειται για το φαινόμενο της  λειψυδρίας, δηλαδή την ανεπάρκεια του νερού για την κάλυψη των ανθρωπίνων και περιβαλλοντικών απαιτήσεων που διαθέτει μια περιοχή.

Το  2024, έχει ενταθεί το φαινόμενο και σε αυτό συμβάλλουν αρκετά αίτια, όπως για παράδειγμα οι αλλαγές στο κλίμα, οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν την ποσότητα των βροχοπτώσεων, οδηγώντας σε ξηρασίες.

Οι καταστροφικές πλημμύρες του Σεπτεμβρίου μετά τις πρωτοφανείς βροχοπτώσεις στη Θεσσαλία και οι μήνες σχετικής ξηρασίας που ακολούθησαν, αποτελούν τις δύο όψεις της κλιματικής αλλαγής ή κλιματικής κρίσης για πολλούς .

Μία έκθεση της ΟΚΕ (Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή) τονίζει ότι στην Ελλάδα επικρατεί ένα ιδιαίτερο καθεστώς, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των βροχοπτώσεων δέχεται η Δυτική Ελλάδα, ενώ το ανατολικό τμήμα της χώρας δέχεται πολύ λιγότερες.

Όμως, στο ανατολικό τμήμα αναπτύσσονται κυρίως οι γεωργικές καλλιέργειες και εκεί υπάρχουν τα μεγάλα αστικά κέντρα, συμπεριλαμβανομένης και της  Αττικής.

Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχει ανισορροπία στα υδατικά διαμερίσματα, αφού στη Δυτική Ελλάδα πλεονάζουν, ενώ στην Ανατολική υπάρχει έλλειμμα, (κυρίως στο Θεσσαλικό κάμπο και τη Στερεά Ελλάδα).

Μόνο μια οργανωμένη εθνική μελέτη με βάση την ολιστική πολιτική που θα βασίζεται σε οικονομικά και τεχνικά ζητήματα και θα σέβεται τα περιβαλλοντικά, πολιτιστικά  και κοινωνικά θέματα, μπορεί να αποτελέσει λύση. Παράλληλα, θα πρέπει να γίνονται μετρήσεις ανά περιφέρεια, τόσο των επιφανειακών,  όσο και των υπόγειων νερών και κυρίως της ροής των ποταμών.

Μέσω της νομοθεσίας θα πρέπει να περιοριστεί η υπερεκμετάλλευση του υδροφόρου ορίζοντα, – κυρίως οι ιδιωτικές γεωτρήσεις-, να περιοριστεί η ρύπανση του εδάφους και η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων. Σε κάθε άλλη περίπτωση, ο κίνδυνος θα είναι μεγάλος ακόμη και για την παραγωγή ενέργειας από υδροηλεκτρικούς σταθμούς!

Στην Ευρώπη για κάθε ένα ευρώ που διατίθεται για τη μέτρηση των υδάτων, επιστρέφουν 50 ευρώ ως όφελος.

Ομπρέλα για κάθε προσπάθεια θα πρέπει να είναι  η βασική αρχή ότι το νερό θα παραμείνει το σημαντικότερο κοινωνικό αγαθό …

Οι βροχοπτώσεις στην Ελλάδα

Δυτική Ελλάδα 1200 mm ανά έτος

Ανατολική Ελλάδα 400-700 mm ανά έτος

Συνολική προσφορά και ζήτηση νερού

Προσφορά : 2,464 hm3

Ζήτηση :       1726 hm3

Κάθε κυβικό εκατοστόμετρο ισούται με 1 δις λίτρα

Η χρήση του νερού

Αγροτικός τομέας: 86% (εκ των οποίων 96% για άρδευση)

Αστική χρήση:11%

Βιομηχανίες : 2%

Ενέργεια : 1%

Οι προτεραιότητες της ΕΕ   για το νερό περιλαμβάνουν:

• τη διασφάλιση του ανθρώπινου δικαιώματος της πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό και σε αποχέτευση
• την προστασία και αποκατάσταση των υδάτινων οικοσυστημάτων
• την προώθηση μιας πιο ολοκληρωμένης προσέγγισης για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων σε όλους τους τομείς
• την προώθηση της κυκλικότητας στη χρήση του νερού στη βιομηχανία, την ενέργεια και τη γεωργία
• την προώθηση της διασυνοριακής συνεργασίας στον τομέα των υδάτων
• την κινητοποίηση δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης, της έρευνας και της καινοτομίας και της ανταλλαγής γνώσεων.

Δεσμεύσεις της ΕΕ

• στήριξη της βελτιωμένης πρόσβασης σε ύδρευση και αποχέτευση για 70 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο·
• διασφάλιση ασφαλούς πόσιμου νερού στην ΕΕ και ενίσχυση της διαθεσιμότητας νερού βρύσης σε δημόσιους χώρους·
• συμβολή στη μείωση της χρήσης νερού στην ΕΕ με τον καθορισμό προτύπων εξοικονόμησης νερού για τα προϊόντα και την ανάπτυξη μη συμβατικών πηγών εφοδιασμού, όπως η επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένου νερού για γεωργική άρδευση ή η αφαλάτωση·
• αντιμετώπιση της ρύπανσης των ποταμών και των ωκεανών μας, μέσω της μείωσης κατά 50% των φυτοφαρμάκων, των θρεπτικών ουσιών, των αντιμικροβιακών ουσιών και των πλαστικών απορριμμάτων στη θάλασσα, καθώς και της μείωσης κατά 30% των μικροπλαστικών·

• αύξηση της έρευνας και της καινοτομίας, της συμμετοχής των πολιτών και των γαλάζιων επενδύσεων
• μεγαλύτερη αποκατάσταση των ποταμών στην ΕΕ·
• αύξηση της ανθεκτικότητας της κοινωνίας στις πλημμύρες, τις ξηρασίες και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας ·

• μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου
• Βελτίωση της διασυνοριακής συνεργασίας

ΠΗΓΕΣ:

 Η ΕΕ στη διάσκεψη του ΟΗΕ για το νερό (europa.eu)

https://sdgs.un.org/conferences/water2023

Η λειψυδρία, οι πλημμύρες και η αντιμετώπισή τους του Δρ. Λουκά Γεωργαλά

Γάσπαρη Γωγώ -  Κωνσταντίνου Ειρήνη/ Γ6