Η «Θρεπτική αξία» του ύπνου
Στη μυθολογία μας ο θεός «Ύπνος» είναι γιος της «Νύχτας» και δίδυμος αδελφός του «Θανάτου». Κατοικεί στο μεταίχμιο του άνω και κάτω κόσμου, ενώ ο αδελφός του κατοικεί μόνιμα στον Άδη. Στη σύγχρονη εποχή όμως, γνωρίζουμε ότι είναι ζωοδότης, απόλυτα απαραίτητος για την υγεία μας.
Ο ύπνος δεν αντιστοιχεί σε υποτονική «ανάπαυση» του εγκεφάλου, αλλά αφορά μια μεταβολικά και ηλεκτροχημικά ενεργή περίοδο με τεράστια σημασία για τον εγκέφαλο.
Τακτοποιούνται οι μνήμες και τα γεγονότα της προηγούμενης ημέρας, ενώ επανευαισθητοποιούνται οι νευρώνες που έχουν ήδη απευαισθητοποιηθεί λόγω χρήσης.
Ωστόσο, ο εντατικός τρόπος ζωής στις δυτικές κοινωνίες έχουν οδηγήσει σε μείωση περίπου δύο ωρών ύπνου κατά μέσο όρο.
Οι έφηβοι 13 -18 ετών θα πρέπει να κοιμούνται 8 -10 ώρες το 24ωρο, ενώ θα πρέπει να παύει η όποια έκθεσή μας σε οθόνες τουλάχιστον δύο ώρες πριν το βραδινό ύπνο.
Είναι αλήθεια ότι οι έφηβοι αργούν να ξυπνήσουν επειδή είναι τεμπέληδες; Γιατί νυστάζουν συνεχώς; Κοιμούνται όσο θα έπρεπε;
Οι έφηβοι αποτελούν μια κατηγορία από μόνοι τους όταν πρόκειται για να τον ύπνο. Ο κύκλος του ύπνου αλλάζει αρκετά όταν ένα παιδί μεγαλώνει και γίνεται ένας έφηβος. Το βιολογικό τους ρολόι αλλάζει και έχουν πιο πολύ διάθεση τη νύχτα και έτσι μένουν ξύπνιοι και νιώθουν την ανάγκη να κοιμούνται τη μέρα. Αυτό συμβαίνει διότι ξεκινά η απελευθέρωση της ορμόνης μελανίνη στον οργανισμό. Γι΄ αυτό λοιπόν το λόγο οι έφηβοι δεν είναι τεμπέληδες όσον αφορά τον ύπνο, όπως λένε οι γονείς.
Χρειάζονται οι έφηβοι τον ύπνο; Πόσο θα πρέπει να κοιμούνται σύμφωνα με το βιολογικό τους ρολόι;
Φυσικά και χρειάζονται τον ύπνο. Ο ύπνος αποτελεί το βασικότερο καύσιμο σε κάθε ηλικία, αλλά περισσότερο στους εφήβους λόγω των αλλαγών που υφίσταται ο εγκέφαλος τους. Αν ένας έφηβος κοιμηθεί τα μεσάνυχτα και ξυπνήσει την επόμενη μέρα στις 7:00 για το σχολείο χάνει περίπου κάθε εβδομάδα 10 ώρες σύνολο. Ο ιδανικότερος ύπνος παραμένει να αποτελεί 8 με 10 ώρες.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι αν ένας έφηβος χάσει κάποιες ώρες ύπνου;
- Αύξηση των πιθανοτήτων για παχυσαρκία
- Επιρροή της μνήμης και της μάθησης
- Υψηλή συχνότητα στην κατάθλιψη, το άγχος, τα αλλεργικά νοσήματα και κεφαλαλγίες.
Η έναρξη του ύπνου είναι στενά συνδεδεμένη με τη λειτουργία του κιρκάδιου, του νυχθημερήσιου βιολογικού μας ρολογιού και σηματοδοτείται από την ορμόνη μελατονίνη που εκκρίνεται με την ελάττωση του φωτισμού το βράδυ. Η ορμόνη όμως, αυτή μειώνεται με το ισχυρό φως, ιδιαίτερα στο φάσμα του μπλε χρώματος που εκπέμπεται από τις διάφορες οθόνες που χρησιμοποιούμε σήμερα.
Επίσης, το κέντρο του ύπνου καταστέλλεται από την ορμόνη του στρες, την κορτιζόλη. Συνεπώς, η χρήση οθόνης και η πιθανή ψυχική διέγερση που προκαλεί, συμβάλλουν στην αδυναμία του ατόμου να αποκοιμηθεί την ώρα που πρέπει.
Η κατάσταση επιδεινώνεται ιδιαίτερα για τους εφήβους, καθώς για λόγους που δεν γνωρίζουμε, καθυστερούν να κοιμηθούν . Ο ύπνος των εφήβων διαφέρει εντελώς από αυτόν των ενηλίκων, καθώς μόλις μπουν στην εφηβεία αλλάζει ο κιρκαδιανός ύπνος.
Η παραγωγή μελατονίνης απελευθερώνεται από τον οργανισμό γύρω στις 23:00 με τα επίπεδά της να μένουν υψηλά μέχρι της 10:00 το πρωί. Δεν είναι λοιπόν τεμπέληδες οι νέοι και δεν μπορούν να σηκωθούν πρωί…
Ίσως αυτό θα έπρεπε να ληφθεί σοβαρά υπόψη από το Υπουργείο Παιδείας και να αρχίζει αργότερα το σχολείο, όπως συμβαίνει σε κάποιες άλλες χώρες.
Παρ ` όλα αυτά οι έφηβοι 13-18 ετών, θα πρέπει να κοιμούνται 8-10 ώρες το 24ωρο, ενώ θα πρέπει να παύει η όποια έκθεσή μας σε οθόνες τουλάχιστον δύο ώρες πριν το βραδινό ύπνο.
Ας θυμόμαστε ότι τα άτομα που στερούνται τον ύπνο αισθάνονται συχνά υπνηλία, εκνευρισμό, θυμό , αδυναμία συγκέντρωσης, ενώ κατά καιρούς δείχνουν επιθετική συμπεριφορά.
Από την άλλη πλευρά, η χρόνια έλλειψη βαθέος ύπνου οδηγεί στην πρόωρη άνοια.
Πηγή:
Διαδίκτυο: https://www.ygeiamou.gr/%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%AF/5325/ta-mistiria-tou-efivikou-ipnou/
https://www.ygeiamou.gr/%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%AF/5325/ta-mistiria-tou-efivikou-ipnou/
Ανδρουλάκη Κάτρα -Β3
