ΤΑ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ
Εισαγωγή
Τα φυτοφάρμακα είναι ουσίες που προορίζονται για τον έλεγχο των παρασίτων, συμπεριλαμβανομένων των ζιζανίων. Γενικά, ένα φυτοφάρμακο είναι μια χημική ουσία ή βιολογικός παράγοντας (όπως ιός, βακτήριο ή μύκητας) που καταστέλλει, εξουδετερώνει, σκοτώνει ή απλά αποθαρρύνει τα παράσιτα. Τα στοχευόμενα παράσιτα μπορεί να είναι έντομα, φυτικά παθογόνα, ζιζάνια, μαλάκια, πουλιά, θηλαστικά, ψάρια, νηματώδη (ασκαρίδες), και μικρόβια που φθείρουν την ιδιοκτησία, ενοχλούν, ή είναι φορείς μεταδοτικών ή μη νόσων.
Τα ζιζανιοκτόνα αντιπροσωπεύουν το 80% της χρήσης των φυτοφαρμάκων και προστατεύουν τις καλλιέργειες από ζιζάνια μύκητες ή έντομα.
Τα φυτοφάρμακα έχουν οφέλη αλλά και μειονεκτήματα, όπως πιθανή τοξικότητα για τον άνθρωπο και άλλα είδη.
Η ιστορία τους
Πριν από το 2.000 π.Χ. οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν τα φυτοφάρμακα για την προστασία των καλλιεργειών τους. Η πρώτη γνωστή μέθοδος φυτοπροστασίας ήταν ράντισμα με θείο στην αρχαία Σουμερία Μεσοποταμίας πριν από 4.500 χρόνια. Στη Ριγκ Βέδα, μια περιοχή της Ινδίας που χρονολογείται 4.000 ετών, αναφέρεται η χρήση δηλητηριωδών φυτών για την καταπολέμηση των παρασίτων
Τον 19ο αιώνα παρουσιάστηκαν δύο φυσικά φυτοφάρμακα, το πύρεθρο ,που προέρχεται από τα χρυσάνθεμα, και η ροτενόνη, που προέρχεται από τις ρίζες τροπικών λαχανικών.
Το 1939 ήταν χρονιά σταθμός στην ιστορία των φυτοφαρμάκων, όταν έγινε η ανακάλυψη της οργανικής ένωσης DDT ,που χρησιμοποιήθηκε ευρέως και στη συνέχεια απαγορεύτηκε λόγω της τοξικότητάς της σε πουλιά και ψάρια. Τέλος, τη δεκαετία του ’50 έγινε η «επανάσταση» των φυτοφαρμάκων, με την παραγωγή τους να αυξάνεται ραγδαία.
Με την πάροδο των δεκαετιών, άρχισαν να κερδίζουν έδαφος, φυτοφάρμακα με φυσική προέλευση. Στη σημερινή εποχή, υπάρχει η βιολογική καταπολέμηση, η οποία είναι μια εναλλακτική μέθοδος προστασίας των φυτών που αντί για χημικά σκευάσματα, χρησιμοποιούνται βιολογικά.
Οι χρήσεις και τα οφέλη τους
Τα φυτοφάρμακα χρησιμοποιούνται κυρίως για την αύξηση της παραγωγής των καλλιεργειών αλλά έχουν και άλλες χρήσεις. Παραδείγματος χάρη την εξόντωση κουνουπιών , που μπορούν να μεταδώσουν θανατηφόρες ασθένειες, όπως τον ιό του Δυτικού Νείλου, τον κίτρινο πυρετό και την ελονοσία.
Τα εντομοκτόνα προστατεύουν τα ζώα από ασθένειες που προκαλούνται από παράσιτα ,όπως οι ψύλλοι. Επίσης σκοτώνουν τις μέλισσες, σφήκες ή μυρμήγκια που μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις.
Τέλος, πολλά από αυτά χρησιμοποιούνται στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης τροφίμων για την αντιμετώπιση των τρωκτικών και εντόμων που μολύνουν τα τρόφιμα.
Επιπτώσεις στο περιβάλλον
Περισσότερο από το 98% των ψεκαζόμενων εντομοκτόνων και το 95% των ζιζανιοκτόνων, δεν φτάνουν στον στόχο τους, δηλαδή την εξόντωση των παρασίτων, αλλά καταλήγουν στην ατμόσφαιρα, το νερό και το έδαφος.
Οι επιπτώσεις που έχουν στο περιβάλλον δεν είναι πάντα ορατές. Η έκπλυση των φυτοφαρμάκων από τα εδάφη και η μετακίνησή τους στην υπόγεια νερά, αποτελεί έναν σοβαρό κίνδυνο ρύπανσης των υπογείων υδάτων.
Τα ψάρια, μπορούν να δεχτούν μεγάλες ποσότητες φυτοφαρμάκων, τόσο από την τροφική αλυσίδα όσο και από το νερό που περνάει μέσα από τα βράγχιά τους.
Επίσης, υπολείμματα φυτοφαρμάκων έχουν βρεθεί και στην ατμόσφαιρα σε διάφορες περιοχές του πλανήτη. Οι συγκεντρώσεις τους ήταν υψηλότερες σε περιοχές με έντονη γεωργική δραστηριότητα.
Επιπτώσεις στους ανθρώπους
Τα συμπτώματα από έκθεση στα φυτοφάρμακα είναι πολλά, ήπια ή και επικίνδυνα, μέχρι θανατηφόρα. Αυτά, περιλαμβάνουν από έναν απλό ερεθισμό στο δέρμα ή στα μάτια μέχρι σοβαρές νευρολογικές διαταραχές, θάνατο του εμβρύου, αλλά και καρκινογόνα δράση.
Μια μελέτη με επικεφαλής την Τζέινι Σέλντον του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι έγκυες γυναίκες που ζουν κοντά σε περιοχές που χρησιμοποιούνται φυτοφάρμακα, έχουν πιθανότητα αυξημένη κατά 60% να γεννήσουν παιδί με αυτισμό ή άλλη νευρο-αναπτυξιακή διαταραχή.
Τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων σε λαχανικά, φρούτα, ζώα, ψάρια και φυτά, καταλήγουν στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας, στον άνθρωπο. Από τις πιο ανησυχητικές επιδράσεις των φυτοφαρμάκων είναι η διαταραχή της αναπαραγωγικής διαδικασίας, του ανοσοποιητικού συστήματος και της όρασης.
Επίλογος
Τα φυτοφάρμακα σίγουρα παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή μας. Παρόλο που οι αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή των ανθρώπων είναι πολλές, έχουν και πολλά οφέλη. Κρατούν σταθερή την φυτική παραγωγή μιας χώρας άρα και την οικονομία της, καταπολεμούν έντομα που μπορεί να μεταφέρουν ασθένειες και άλλα. Πιστεύω πως η χρήση των χημικών φυτοφαρμάκων πρέπει να συνεχιστεί με μέτρο και να στραφούμε κυρίως στα βιολογικά φυτοφάρμακα.
Βιβλιογραφία
