Τα πυροτεχνήματα είναι μία συσκευή που περιέχει πυρίτιδα και άλλες εκρηκτικές χημικές ουσίες που προκαλεί εντυπωσιακά αποτελέσματα και εκρήξεις όταν πυροδοτείται και χρησιμοποιείται για έκθεση ή εκδήλωση.
Οι συσκευές πυροτεχνημάτων επιτελούν εξέλιξη των κροτίδων που μοιάζουν με μικροί δυναμίτες, αλλά σε αντίθεση με αυτούς είναι ακίνδυνες. Οι κροτίδες, που αργότερα εξελίχθηκαν στα πυροτεχνήματα που ξέρουμε, ανακαλύφθηκαν περίπου το 202 π.Χ.-200 μ.Χ. στην δυναστεία των Χαν στην κεντροανατολική Κίνα. Αργότερα, με εκτίμηση στις χρονολογίες 960-1279 μ.Χ. βρέθηκαν τα παλαιότερα πυροτεχνήματα στις ίδιες περίπου τοποθεσίες.
Αφού αναφερθήκαμε στην προέλευσή τους, αξίζει να επισημάνουμε και από πού αντλούν τα εκθαμβωτικά χρώματά τους. Το κόκκινο χρώμα προέρχεται από την ανάφλεξη αλάτων στροντίου, όπως νιτρικό στρόντιο, ανθρακούχο στρόντιο και θειούχο στρόντιο. Το πορτοκαλί είναι το αποτέλεσμα ανάφλεξης αλάτων ασβεστίου, όπως το ανθρακούχο ασβέστιο, χλωριούχο ασβέστιο και το θειούχο ασβέστιο. Το κίτρινο χρώμα παράγεται με πολλούς τρόπους αλλά κυρίως παράγεται όταν νιτρικό νάτριο ή οξαλικό νάτριο, μερικές φορές και κρυολίτης, αναφλέγονται. Το πράσινο χρώμα οφείλεται στα άλατα βαρίου καθώς εκρήγνυνται στον ουρανό. Το μπλε προέρχεται από την ανάφλεξη μερικών αλάτων χαλκού, όπως τον χλωριούχο (Ι) χαλκό, ή το οξείδιο του χαλκού. Τέλος, το μωβ παράγεται με την ανάφλεξη αλάτων καισίου ή ρουβιδίου, όπως το νιτρικό καίσιο και το νιτρικό ρουβίδιο.
Γίνεται κατανοητό, επομένως, ότι η μαγευτική εικόνα των πυροτεχνημάτων που την αντικρίζουμε σε κάθε εορταστική περίσταση της ζωής μας και που μας συνεπαίρνει, δεν είναι τίποτα παραπάνω από την αντίδραση διάφορων χημικών στοιχείων μεταξύ τους. Έχει, όμως, και η χημεία την μαγεία της!
Κούκης Παναγιώτης, α2 Γυμνασίου
Αριστοτέλειο Εκπαιδευτήριο Σερρών
