«Φόρεσε κάτι πιο trendy…», «Έτσι θα βγείς έξω;», «Καθρέφτη δεν έχεις σπίτι σου;». Όσο περισσότερο σκέφτομαι, τόσο περισσότερες κλισέ ατάκες μπορώ να γράψω. Τις έχεις ακούσει, τις έχεις πει και αν δε το ομολογείς τις έχεις σκεφτεί. Η αλήθεια είναι πως η ζωή είναι γεμάτη «καλές προθέσεις» για όποιον δε την έχει φίλη. Τη λένε MΟΔΑ και το παρεάκι της είναι το στυλ και η τάση. Η μόδα αλλάζει, κάνει κύκλους, πρωτοτυπεί, επαναστατεί, συμπορεύεται, ανανεώνεται, διαμαρτύρεται. Η μόδα είναι βασίλισσα με χίλια πρόσωπα και αμέτρητους σκλάβους.
Σ’ αυτή τη στήλη θα μιλάμε για μόδα. Σχολική, εφηβική, του χθες, του σήμερα, στην Ελλάδα και στον κόσμο.
Η ενιαία σχολική ενδυμασία έχει τις ρίζες της στο 13ο αιώνα στην Αγγλία, ενώ στη χώρα μας οι κανονισμοί εμφάνισης χρονολογούνται από τα χρόνια του Καποδίστρια και τη λειτουργία του πρώτου σχολείου που ιδρύθηκε στην Ελλάδα το 1829. Στην καταρημαγμένη μετά την Επανάσταση χώρα, τα ρούχα των μαθητών δίδονται από την πολιτεία και η μη τήρηση των κανόνων, τιμωρείται βαριά. Ο κυβερνήτης γράφει το δεκάλογο του ευπρεπούς μαθητή: «Μίαν φουστανέλαν, δύο υποκάμισα, δύο βρακία, εν ζευγάριον παπουκίων, εν φέσιον, …»
Το 1857 ο «Εσωτερικός Κανονισμός Γυμνασίων και Ελληνικών Σχολείων» προσθέτει νέα δεδομένα: «έκαστος μαθητής προσερχόμενος εν τη σχολή πρέπει να είναι καθαρός το σώμα και κόσμιος την ενδυμασίαν αποφεύγοντας πάντα περιττόν στολισμόν…».
8 Μαΐου 1876 το υπουργικό συμβούλιο εκδίδει απόφαση στην οποία καθιερώνεται η στολή που αποτελείται από «ιμάτιο, περισκελίδα, πίλο και μανδύα».
Οι δεκαετίες μετά τους πολέμους, βρίσκουν τις μαθήτριες, ντυμένες στα μαύρα με ποδιά, λευκό γιακά και λευκά σοσόνια, ενώ το 1964 καταργείται από τον Γεώργιο Παπανδρέου το πηλήκιο με την κουκουβάγια.
Το 1965 οι ποδιές βάφονται στο μπλε «του ουρανού και της θάλασσας» και οι μαθητές φοράνε στο πέτο κονκάρδα, στην οποία να αναγράφεται το σχολείο και η τάξη τους.
Η χούντα επιβάλλει ασφυκτικούς κανονισμούς «ευπρεπούς ένδυσης και συμπεριφοράς» και μετατρέπει τους δασκάλους σε επιθεωρητές αλλά με την πτώση της ο κλοιός χαλαρώνει.
Οι μαθητές απαλλάσσονται πρώτοι από τις ποδιές και οι μαθήτριες, των δεκαετιών 70 και 80, απολαμβάνουν την ποδιά ως αξεσουάρ, που περισσότερο εξυπηρετεί την αισθητική, παρά το αρχικό της μήνυμα για «ομοιομορφία». Ο Τσεκλένης σχεδιάζει ποδιές και το Μινιόν ξεπουλάει την ώρα που η Αλίκη σπάει ταμεία με σύμβολο τη μαθητικής της ποδιά.
Το 1982, η αυλαία πέφτει και για την ομοιόμορφη ενδυμασία των κοριτσιών, με την ποδιά του σχολείου περνάει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας…
Πετρισλή Μυρτώ
