Ο δήμος Πολυγύρου αποτελείται από διάφορα χωριά, όπως τα Βράσταμα, η Γερακινή, ο Ταξιάρχης κλπ. Στο άρθρο αυτό θα αναφερθούμε στην Γαλάτιστα, το δικό μου χωριό. Όπως τα περισσότερα χωριά, έτσι και η Γαλάτιστα, φημίζονται για τα έθιμα και τις παραδόσεις που υλοποιούνται μέχρι και σήμερα. Το βασικό έθιμο αυτού του χωριού είναι η Μανιώ και πιο συγκεκριμένα η «διάσωση» θα έλεγα της Μανιώς από τους Τούρκους.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, όπως λέει η ιστορία, υπήρχε ένα κορίτσι, η Μανιώ, την οποία θαύμαζαν όλοι, Έλληνες-Τούρκοι. Ήταν το ομορφότερο κορίτσι του χωριού. Μια μέρα αντικρίζοντας ένα όμορφο παλικάρι, Έλληνα, τον ερωτεύτηκε. Όμως ήταν άτυχη διότι την ερωτεύτηκε ο γιος του Τούρκου Επιτρόπου και την ήθελε δικιά του,
οπότε την έκλεψε. Το παλικάρι θέλοντας να σώσει την αγαπημένη του είχε μια ιδέα. Όπως οι Αχαιοί κατασκεύασαν τον Δούρειο Ίππο για να σώσουν την ωραία Ελένη, έτσι κι αυτός θα έφτιαχνε κάτι ανάλογο όμως αντί για άλογο είχαν… καμήλα. Πήγαν, λοιπόν, στους Τούρκους χορεύοντας και διασκεδάζοντας και τους κερνούσαν κρασί για να μεθύσουν και να μπορέσουν να πάρουν πίσω την Μανιώ. Κι αυτό έκαναν. Μόλις οι Τούρκοι έμειναν αναίσθητοι από το κρασί, μπήκαν στο κάστρο και πήραν πίσω την Μανιώ. Την επομένη του Αη Γιαννιού για να μην μπορέσει ο Τούρκος να την ξαναπάρει, παντρεύτηκαν και όλο το χωριό γλεντούσε.
Σήμερα, για να τιμήσουν το έθιμο, οι κάτοικοι του χωριού παραμονή των Φώτων κατασκευάζουν ένα ομοίωμα της καμήλας από ξύλο και ύφασμα (παλιά χρησιμοποιούσαν τομάρια από ζώα). Στο εσωτερικό της υπάρχουν διάφορα κουδούνια για να κάνει φασαρία και κατά κάποιον τρόπο να παίρνει ζωή. Ανήμερα των Φώτων μετά των αγιασμό των υδάτων τρεις «καμλάριδες»(1) μπαίνουν κάτω από την καμήλα και ένα όμορφο κορίτσι περιμένει πάνω σε μία εξέδρα για να την σώσουν. Μόλις την πάρουν την βάζουν κι αυτή κάτω από την καμήλα και γυρνάνε σε όλο το χωριό. Κάθε σοκάκι, κάθε γειτονιά γεμίζει με κόσμο. Οι «τζαμαλάριδες»(2) χορεύουν μπροστά από την καμήλα και μπαίνουν σε σπίτια είτε για να τους κεράσουν κρασί και μεζέδες οι οικοδέσποινες είτε για να «κλέψουν» λουκάνικα. Την καμήλα συνοδεύουν άλογα καθώς επίσης και ένα άρμα που μοιράζει στον κόσμο κρασί και λουκάνικα. Αφού γυρίσουν όλο το χωριό με νταούλια και ζουρνάδες καταλήγουν στην πλατεία για να γλεντήσουν μέχρι το βράδυ. Την επόμενη μέρα, του Αη Γιαννιού, μετά την εκκλησία τελείται ο γάμος στον οποίο συμμετέχουν μόνον άντρες. Ένας ντύνεται γαμπρός, ένας νύφη και ένας κουμπάρα. Μοιράζουν κουφέτα και γλεντάνε με όλη τους την ψυχή. Και τις τρεις αυτές μέρες κυριαρχεί το τραγούδι της Μανιώς:
«´πόψε μας κλέψαν τη Μανιώ
Αμάν γκιουζέλ Μανιώ
Τρεις Τούρκοι Αρβανιτάδες,
Αμάν γκιουζέλ Μανιώ
Την πήραν και την πήγανε
Σε τουρκομαχαλάδες
-Πες μας, Μανιώ, ποιον αγαπάς
Και ποιον θα πάρεις άντρα;
-Κάλλιο να δω το αίμα μου
Στη γη να πλημμυρίζει
Παρά να δουν τα μάτια μου
Τούρκο να τα φιλήσει!»
Το έθιμο αυτό δεν ξεσηκώνει μόνο όλο το χωριό αλλά όποιος ακούσει για αυτό το επισκέπτεται. Είναι ένας ευχάριστος τρόπος διασκέδασης. Κάποιοι μπορεί να το πουν καρναβάλι αλλά αυτό είναι η ζωή της Γαλάτιστας. Όλοι περιμένουν πώς και πώς αυτή τη γιορτή. Πραγματικά αξίζει να το ζήσει κάποιος όλο αυτό. Κι αν όχι όλες τις μέρες τουλάχιστον των Φώτων, 6 Ιανουαρίου. Κάθε χρόνο!
(1) Γεροδεμένοι άντρες που κουβαλάνε στον ώμο τους την καμήλα
(2) Άνδρες ντυμένοι με φουστανέλες
