Ο δημοσιογράφος Σιδέρης Αντώνης εξασφάλισε συνέντευξη από τον κο Γρηγόρη Μωραΐτη, χοροδιδάσκαλο του Λαογραφικού Χορευτικού Ομίλου «Οι Κρηταγενείς».
1η ερώτηση: Ποια είναι η σημασία της Κρητικής παράδοσης και μουσικής κατά την δική σας άποψη;
Απάντηση: Τα προσωπικά μου βιώματα , η πολύχρονη ενασχόληση μου με τα πολιτιστικά δρώμενα , μα και η συναναστροφή μου με ανθρώπους της παράδοσης συντελέσανε στην διαμόρφωση των απόψεων μου σχετικά με το πολυσυζητημένο θέμα της κρητικής παράδοσης . Η παράδοση της Κρήτης μοιάζει με ένα πολύπλευρο γεωμετρικό σχήμα . Όλες οι πλευρές του σχήματος-παράδοσης είναι ίσες και καθεμιά έχει την δική της αξία και το δικό της μεγαλείο. Η γλώσσα, η μουσική, ο χορός , η φορεσιά, η λαϊκή αφήγηση, η μαγειρική , η υφαντική , η πλεκτική, το κέντημα , οι παροιμίες , η φιλοξενία , η λεβεντιά και πολλά άλλα είναι ισάξιες πλευρές της παράδοσης και όλες έχουν την αξία τους . Είναι όλος ο υλικός και ο πνευματικός θησαυρός της Κρήτης μας . Δυστυχώς δεν διατηρούνται όλες οι πλευρές της παράδοσης με τον ίδιο ρυθμό , με το ίδιο ενδιαφέρον και με την ίδια επιμονή. Πολλές από αυτές χάνονται και μένει μόνο ο χορός και το τραγούδι, που και τα δύο βρίσκονται στην παραφθορά ,στη παραποίηση και στην εκμετάλλευση. Ο χορός αρκετές φορές είναι σκέτο μπαλέτο, χωρίς στοιχείο αυθεντικότητας , σεμνότητας και σεβασμού , το δε τραγούδι εκφράζεται από πολλούς <<καλλιτέχνες>>, με άναρθρες κραυγές ,χωρίς τεχνική και μελωδικότητα. Ευχής έργο θα ήτανε , όλοι όσοι ασχολούνται με την παράδοση της Κρήτης και κυρίως οι πρόεδροι και τα Δ.Σ των Πολιτιστικών Σωματείων , να γνωρίζουνε όλες αυτές τις πλευρές της παράδοσης και να πραγματοποιούν πολύπλευρες παραδοσιακές πολιτισμικές εκδηλώσεις. Κρητική παράδοση δεν είναι μόνο πιλάφια , τσικουδιές,αστραγαλοφυστίκια , μπαλωθιές και καπετανιλίκια .Κρητική παράδοση είναι προγονικές αναλλοίωτες αξίες, που διατηρούνται και εκφράζονται με διάθεση, αγώνα, σεβασμό και μεράκι.
2η ερώτηση:Η Κρήτη είναι αρκετά μακριά από την Σαλαμίνα . Ζουν Κρητικοί στην Σαλαμίνα και υπάρχει ενδιαφέρον από εκείνους για την εκμάθηση των Κρητικών χορών;
Απάντηση: Στην Σαλαμίνα ζω τα τελευταία 10 χρόνια και η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές νιώθω σαν να ζω στην Κρήτη , στον τόπο από τον οποίο κατάγομαι και πέρασα τα παιδικά μου χρόνια. Οι πολλοί Κρητικοί που ζουν στο νησί μπορώ να πω ότι είναι σαν να έχουν δημιουργήσει μία μικρή αποικία σε έναν άλλο τόπο . Η συναναστροφή τους με την παράδοση είναι μεγάλη και θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη αν η κύρια ενασχόληση των σωματείων ήταν αποκλειστικά και μόνο η παράδοση και όχι η πολιτική.
3η ερώτηση: Οι Σαλαμίνιοι αγαπούν την Κρητική παράδοση; Μαθαίνουν για αυτήν χορεύοντας τους χορούς της;
Απάντηση: Μέσα από το σωματείο που εκπροσωπώ μπορώ να πω ότι οι Σαλαμίνιοι έχουν δείξει μεγαλύτερο μεράκι ώστε να μάθουν την κρητική παράδοση δείχνοντας σεβασμό στο έπακρο. Έχουν αγαπήσει τόσο την παράδοση μας που κάθε χρόνο έρχονται περισσότεροι ώστε να μας γνωρίζουν από κοντά.
4η ερώτηση: Πείτε μας κάποια χαρακτηριστικά της Κρητικής παράδοσης και μουσικής.
Απάντηση: Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως οι Κρήτες είχαν ανακαλύψει έναν ιδιαίτερο τρόπο επικοινωνίας με τους θεούς μέσα από την μουσική και τον χορό. Η ασπίδα του Αχιλλέα ήταν διακοσμημένη με γλέντι από το παλάτι της Κνωσού, όπως αναφέρει ο Όμηρος. Οι σύγχρονοι Κρητικοί χοροί είναι ιδιαίτερα ενεργητικοί , γρήγοροι και χαρακτηρίζονται ως πολεμικοί. Η μουσική και ο χορός είναι άμεσα συνδεδεμένοι με την ψυχοσύνθεση και την κοινωνική ζωή των Κρητικών , από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Χαρακτηριστικό γνώρισμα των μουσικών του νησιού είναι ο αυτοσχεδιασμός και η δημιουργία μαντινάδων, ιδιαίτερο στοιχείο της Κρητικής παράδοσης.
5η ερώτηση: Ποιος ήταν ο λόγος ίδρυσης του Λαογραφικού Χορευτικού Ομίλου οι Κρηταγενείς;
Απάντηση: Η αγάπη μας για την παράδοση που έχει σκοπό την διατήρηση και διάδοσή της στα νέα παιδιά μάς έκανε να ιδρύσουμε τον Λαογραφικό Χορευτικό Όμιλο οι Κρηταγενείς, ώστε να συνεχίσει να υπάρχει η συνέχεια και η αυθεντικότητα των Κρητικών χορών στο νησί της Σαλαμίνας μακριά από σκοπιμότητες. Οι Κρήτες και οι Σαλαμίνιοι αγαπούν την Κρήτη και το δείχνουν έμπρακτα με τη συνεχή θέληση για μάθηση.
6η ερώτηση: Τέλος έχοντας ζήσει μέσα στην Κρητική μουσική πείτε μας ποια είναι η εξέλιξή της με την πάροδο του χρόνου;
Απάντηση: Η Κρητική μουσική με την πάροδο του χρόνου έχει εξελιχθεί όπως πολλά πράγματα στην κοινωνία μας . Από την εμπειρία μου ως μουσικός όμως αντιλαμβάνομαι ότι πλέον έχει περάσει στο στάδιο της εμπορικότητας συνεχίζοντας όμως μέσα από αυτήν την εξέλιξη να υπάρχουν τα βασικά στοιχεία της παραδοσιακής μουσικής με την παρουσία πολλών παραδοσιακών οργάνων . Στόχος πιστεύω ότι είναι η εκμετάλλευση και όχι η διατήρηση της . Σε αυτό το κομμάτι εμφανίζονται τα παραδοσιακά σωματεία που παίζουν και αυτό το ρόλο έχοντας στις δραστηριότητές τους την εκμάθηση των μουσικών παραδοσιακών οργάνων της Μεγαλονήσου.
Δημοσιογράφος: Σας ευχαριστούμε κύριε Μωραΐτη για τον χρόνο σας . Για να μην χάσουμε τις ρίζες μας θα πρέπει να μαθαίνουμε σωστά την Ελληνική παράδοση και αυτό είναι κάτι που το κάνετε με μεγάλη επιτυχία καθημερινά . Η συνέντευξή σας στα ΓΥΜΝΑΣΙΟΠΑΙΔΑ, στην εφημερίδα του ημερήσιου Γυμνασίου Αμπελακίων ήταν άκρως σημαντική.
Επιμέλεια: Σιδέρης Αντώνης
