Βιβλοεθισμός

“Με τι μας προίκισαν οι αρχαίοι’

Το βλέμμα των επισκεπτών της Νάξου, καθώς το πλοίο πλησιάζει στο λιμάνι, προσελκύεται από μία τεράστια μαρμάρινη πύλη, την Πορτάρα! Πρόκειται για την είσοδο ενός ναού που άρχισε να χτίζεται τον 6ο αι. π.Χ. και αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα μνημεία του νησιού. Βρίσκεται στο νησάκι «Παλάτια» ή «νησί του Βάκχου», στο βόρειο τμήμα του λιμανιού της Νάξου. Οι κάτοικοι του νησιού έχουν διατυπώσει δύο εκδοχές για την προέλευση της. Σύμφωνα με την πρώτη, που, μάλλον, αποτελεί μύθο, το μνημείο φτιάχτηκε προς τιμή του θεού Απόλλωνα, λόγω της τρανότητας και της μεγαλοπρέπειάς του. Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, που φαίνεται επικρατέστερη, το 530 π.Χ. ξεκίνησε η κατασκευή του ναού από τον τύραννο Λύγδαμι, του οποίου όραμα ήταν να δημιουργήσει ένα ναό παρόμοιο με τον ναό του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα. Το 524 π.Χ. οι Λακεδαιμόνιοι έδιωξαν τον Λύγδαμι από την εξουσία, τα έργα σταμάτησαν και ο ναός έμεινε ημιτελής. Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας, πολλά κομμάτια του ναού χρησιμοποιήθηκαν για το χτίσιμο του Κάστρου της Νάξου.
Το Κάστρο κατασκευάστηκε από τον Ενετό Μάρκο Σανούντο (εξελλην. Σανούδο), ο οποίος ανακηρύχτηκε Δούκας και όρισε το 1207 μ.Χ. ως έδρα του Δουκάτου του Αιγαίου τη Νάξο. Το Κάστρο θεμελιώθηκε στα ερείπια της αρχαίας Ακρόπολης, η οποία είχε καταστραφεί από τους πειρατές. Το τείχος του αποτελούταν από τα σπίτια της ίδιας πόλης. Στο κέντρο της τειχισμένης πόλης βρίσκεται η κεντρική πλατεία, με την καθολική Μητρόπολη και τα ερείπια του κεντρικού πύργου, που, σύμφωνα με την παράδοση, ήταν το παλάτι του Σανούδου. Ακριβώς δίπλα βρίσκεται η Σχολή Ουρσουλινών και η Εμπορική Σχόλη, όπου φοίτησε για ένα χρόνο ο Νίκος Καζαντζάκης. Σε αυτήν στεγάζεται από το 1973 έως σήμερα το αρχαιολογικό μουσείο του νησιού. Συνάγεται από τα παραπάνω ότι το Κάστρο δεν αποτελούσε μόνο τόπο κατοικίας, αλλά και διοικητικό, εκπαιδευτικό και θρησκευτικό κέντρο των Ενετών κατακτητών.
Το αρχαιολογικό μουσείο της Νάξου είναι ένα μουσείο εξαιρετικού ενδιαφέροντος, με ευρήματα που ψιθυρίζουν ιστορίες χιλιετιών. Στο πίσω μέρος της ταράτσας του κτιρίου, όπου στεγάζεται το μουσείο, εντυπωσιάζει το ψηφιδωτό δάπεδο. Αυτό απεικονίζει ημίγυμνη γυναικεία μορφή που ιππεύει θαλάσσιο τέρας. Τα εκθέματα του μουσείου προέρχονται από τη Νάξο και τα γειτονικά νησιά Κέρο, Δονούσα και Κουφονήσια. Χρονολογούνται από την 4η χιλιετία π.Χ. μέχρι και τον 6ο αι. μ.Χ.
Ένα από τα ιστορικότερα βυζαντινά μοναστήρια είναι η Παναγία η Δροσιανή που βρίσκεται νότια του χωριού Μονή. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας το μοναστήρι αποτελούσε ιδιαίτερο τιμάριο για τον οίκο Μπελόνια. Μετά την κατάληψη της Νάξου από τους Τούρκους, ο τελευταίος Φράγκος Δούκας Ιωάννης Δ΄, με έγγραφό του το 1555, παραχώρησε το μοναστήρι στην ελληνική ορθόδοξη εκκλησία. Το νεότερο τμήμα του μοναστηρίου χωρίζεται σε δύο τμήματα. Μπροστά από την εικόνα της Παναγίας βρίσκεται στο πάτωμα μια μεγάλη κυκλική μαρμάρινη πλάκα. Ο θρύλος λέει πως κάτω από αυτήν υπάρχει μεγάλος θησαυρός. Ωστόσο κανείς δεν τολμούσε να τη σηκώσει, γιατί θα μαρμαρωνόταν από την εικόνα. Τη δεκαετία του ’70, η πλάκα βρέθηκε σκαμμένη, χωρίς κανείς να γνωρίζει αν όντως έκρυβε κάτι από κάτω. Μοναστήρια που πλέον λειτουργούν ως εκκλησίες υπάρχουν πάρα πολλά στη Νάξο.
Δυτικά και πάνω από το παραθαλάσσιο χωριό Απόλλωνα βρίσκεται ένα από τα δύο αρχαία λατομεία της Νάξου στα οποία πρωτοξεκίνησε η μεγαλύτερη τέχνη της αρχαιότητας, η μαρμαρογλυπτική. Στο αρχαίο λατομείο του Απόλλωνα έχει απομείνει ο υπερμεγέθης κούρος (11 μέτρων) του θεού Διόνυσου, δεκάδες τομές στα μάρμαρα και πολλά κομμάτια από αρχιτεκτονικά μέλη, αλλά και απομεινάρια από ημίεργους κούρους. Ένα άλλο χαρακτηριστικό μνημείο της Νάξου είναι ο κούρος των Μελάνων, μήκους έξι μέτρων. Φτιάχτηκε περίπου το 570 π.Χ. Πρόκειται για ένα ημιτελές άγαλμα εφήβου που βρίσκεται «ξαπλωμένος» με το ένα πόδι σπασμένο μέσα σε ένα περιβόλι. Οι ‘κούροι’ της Νάξου είναι οι αρχαιότεροι στον ελληνικό κόσμο.
Στην ομάδα μνημείων της Νάξου ανήκουν τα χαρακτηριστικά πυργοειδή συγκροτήματά της. Ένα από αυτά είναι «ο Πύργος του Μπαζαίου» που βρίσκεται στον κάμπο της Αγιασού. Ανεγέρθηκε περίπου το 1600 μ.Χ. και λειτούργησε ως μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού μέχρι τις αρχές του 19ο αι., οπότε εγκαταλείφθηκε από τους τελευταίους μοναχούς και πέρασε στην ιδιοκτησία του νεοσύστατου τότε ελληνικού κράτους. Άλλος παρόμοιος πύργος είναι «ο Πύργος του Μπελόνια». Αυτός βρίσκεται λίγο πιο έξω από το χωριό Γαλανάδο. Θεωρείται ως ένας από τους πιο καλοδιατηρημένους πύργους του νησιού. Χτίστηκε και αυτός γύρω στο 1600 μ.Χ. και διαθέτει καταπληκτική θέα προς τη Χώρα. Ακριβώς δίπλα του βρίσκεται το δίκλιτο εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη, που χρονολογείται τον 13ο αι. Το ένα κλίτος είναι ορθόδοξο και το άλλο καθολικό, γεγονός το οποίο συναντάται σπάνια.
Οι ναοί της Νάξου αποτελούν πόλο έλξης τουριστών στο νησί. Στο χωριό Σαγκρί υπάρχει ένα από τα πιο αξιόλογα οικοδομήματα της αρχαίας Νάξου, ο ναός της Δήμητρας. Χρονολογείται στη δεκαετία 530-520 π.Χ. και είναι ιωνικού ρυθμού. Το ιερό της Δήμητρας μαζί με των ναό των Υρίων θεωρούνται αρχιτεκτονικοί πρόδρομοι του Παρθενώνα. Δίπλα στον ναό υπάρχει σήμερα ένα μουσείο που περιέχει κομμάτια από τον ναό αυτό.
Το ιερό των Υρίων, αφιερωμένο στον θεό Διόνυσο βρίσκεται στη θέση Λιβάδι. Τα εξαιρετικής σημασίας αρχιτεκτονικά ευρήματα πιστοποιούν τη σπουδαιότητα του ιστορικού αυτού χώρου. Ο ναός χτίστηκε τον 6ο αι. π.Χ. και αποτελεί δημιούργημα ιωνικού ρυθμού. Με το έκθεμα των Υρίων πιστοποιείται ο ρόλος της Νάξου στην παγκόσμια αρχιτεκτονική ιστορία και ταυτόχρονα προσφέρεται μια εικόνα αδιάκοπης πολιτισμικής συνέχειας στην καρδιά του Αιγαίου.
Ελάχιστα χιλιόμετρα πιο πάνω επιβιώνουν οι παλιοί και γερασμένοι ανεμόμυλοι που βρίσκονται ολόγυρα στους ανεμόδαρτους λόφους των Τριπόδων. Τα λευκά τους πανιά έχουν πάψει να γυρίζουν από τα μελτέμια. Μοναχικοί, αγνοημένοι και γερασμένοι ερημίτες, κάποτε επιτελούσαν το πανάρχαιο έργο τους αλέθοντας σιτάρι και κριθάρι. Τα υλικά κατασκευής των ανεμόμυλων προέρχονται από τον ευρύτερο χώρο των Κυκλάδων λόγω της φύσης των πετρωμάτων. Οι τριποδιώτικοι ανεμόμυλοι αποτελούσαν μια ξεχωριστή μορφή λαϊκής αρχιτεκτονικής και συνδέονται με την οικονομική και ιστορική εξέλιξη του χωριού. Από το σημείο που βρίσκονται αυτοί μπορεί κανείς να θαυμάσει, από τη μια πλευρά, το πυκνοκατοικημένο χωριό και από την άλλη, το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας. Αρκετοί ανεμόμυλοι και νερόμυλοι υπάρχουν και σε άλλα μέρη του νησιού.

Πηγές: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BF%CF%81%CF%84%CE%AC%CF%81%CE%B1

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%AC%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF_%CE%A7%CF%8E%CF%81%CE%B1%CF%82_%CE%9D%CE%AC%CE%BE%CE%BF%CF%85

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%AF%CE%B1_%CE%B7_%CE%94%CF%81%CE%BF%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%AE

http://www.bazeostower.gr/tower.html

http://odysseus.culture.gr/h/3/gh352.jsp?obj_id=2614

http://www.tripodesnaxou.gr/tripodes-naxou-anemomiloi.htm

Οι μαθήτριες της Γ’ Γυμνασίου:
Δημητροκάλλη Βασιλική
Μαργαρίτη Άννα
Μαργαρίτη Μαρία- Εμμανουέλλα
Ξενικουδάκη Σπυριδούλα