Βιβλοεθισμός

Λαμπαδηφορίες
Η Νάξος διοργανώνει κάθε χρόνο ένα από τα μεγαλύτερα αποκριάτικα καρναβάλια της Ελλάδας, με κορυφαίο δρώμενο τις «Λαμπαδηφορίες», όπου εκατοντάδες άνθρωποι με βαμμένα πρόσωπα και λευκά σεντόνια κατακλύζουν τους δρόμους του νησιού.
Τι ήταν οι λαμπαδηφορίες στην αρχαία Ελλάδα; Οι «λαμπαδηφορίες» ή «λαμπαδοδρομίες» ήταν δρομικοί αγώνες. Όσοι συμμετείχαν σε αυτές κρατούσαν λαμπάδες και τιμούσαν τις θεότητες που σχετίζονταν με τη λατρεία της φωτιάς. Στην αρχαία Αθήνα γίνονταν 3 λαμπαδηφορίες. Μία κατά τα «προμήθεια», γιορτή προς τιμή του Προμηθέα, μία κατά τα «ηφαίστεια», προς τιμή του θεού Ήφαιστου και μία κατά τα «Παναθήναια», προς τιμή της θεάς Αθηνάς. Στις λαμπαδηφορίες συμμετείχαν 40 δρομείς από κάθε φυλή, όπου ο καθένας έτρεχε 25 μέτρα μέχρι να παραδώσει τη λαμπάδα στον επόμενο δρομέα αναμμένη.
Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, οι λαμπαδοδρομίες γίνονταν σε όλες τις περιοχές τις Ελλάδας. Από τις αρχαίες λαμπαδηφορίες προέρχεται και η ιδέα για τη σκυταλοδρομία της Ολυμπιακής φλόγας που καθιερώθηκε από τους Ολυμπιακούς αγώνες το 1936.
Ωστόσο στη Νάξο, η ιδέα για τις Λαμπαδηφορίες ξεκίνησε ένα βράδυ του χειμώνα του 1995. Τα μέλη της κινηματογραφικής λέσχης της Νάξου ήθελαν να βγουν στους δρόμους ντυμένοι μασκαράδες χωρίς τα φώτα του ηλεκτρισμού. Φόρεσαν άσπρα σεντόνια, έβαψαν τα πρόσωπά τους με άσπρο και μαύρο χρώμα, πήραν τύμπανα και κρουστά, άναψαν τους πυρσούς, έβαλαν στο κεφάλι τους άχυρα σε σχήμα στεφανιού και φόρεσαν κουδούνια. Οι πρώτες λαμπαδηδρομίες ξεκίνησαν από την παλιά σχολή Ουρσουλινών στο κάστρο του Σανούδου. Οι λαμπαδηφόροι ξεχύνονταν με ορμή στα σοκάκια του Κάστρου κατηφορίζοντας προς τη Χώρα με ήχους, φωτιές, και χορευτική κίνηση. Κατέληγαν στην πλατεία Μανδηλαρά, να γλεντούν με τζαμπουνοτούμπανα γύρω από ένα καζάνι με ρακόμελο. Τώρα όμως οι λαμπαδηδρόμοι ξεχύνονται από όλα τα σοκάκια της παλιάς Χώρας και συναντιούνται με τον άσπρο καρνάβαλο στο ξωκλήσι της Αγίας Θεοδοσίας.
Στην πρώτη λαμπαδηφορία συμμετείχαν 50 άτομα φτάνοντας σήμερα τους 2.000 λαμπαδηφόρους. Τα άτομα αυξήθηκαν από την ανάγκη κάποιων να «ξεδώσουν» μέσα από αρχέγονες κραυγές υπό τον ήχο των κρουστών και να φέρουν στο σήμερα τη συγκίνηση της διονυσιακής γιορτής. Σκοπός είναι να ανάψουν χιλιάδες πυρσοί που θα φέρουν το φως ξορκίζοντας το κακό. Αργότερα προστέθηκε ο άσπρος καρνάβαλος που σύρεται στην πομπή στολισμένος με στάχια, κολοκύθες, κρουστά, το σκιάχτρο που καίγεται μετά το τέλος της δράσης και οι κούκλες κρεμασμένες σε ψηλά κοντάρια. Όλο αυτό το πλήθος μασκαρεμένων λαμπαδηφόρων αναπαριστά τους τραγόμορφους ακολούθους του θεού Διονύσου, προς τιμήν του οποίου γιορτάζονταν τα μικρά ή κατά αγρούς Διονύσια στο Ναό των Υρίων.

Δυστυχώς, τα τελευταία 2 χρόνια λόγω covid-19, οι λαμπαδηφορίες δεν έγιναν όπως τα προηγούμενα χρόνια, καθώς δικαιολογημένα η συμμετοχή ήταν μικρή και κυρίως όσοι συμμετείχαν ήταν νέοι του νησιού. Ειδικά φέτος, μολονότι δεν υπήρξε επίσημη διοργάνωση, η λαμπαδηφορία για μία ακόμη χρονιά έκανε την εμφάνισή της στη Νάξο. «Όχι στον πόλεμο» ήταν το βασικό σύνθημα που ακούστηκε από το στόμα των λαμπαδηφόρων, οι οποίοι το βράδυ του Σαββάτου (05/03/2022) τίμησαν το έθιμο και βρέθηκαν από το Κάστρο στην παραλία της Νάξου.

Οι λαμπαδηφορίες το 2018

Οι λαμπαδηδρομίες τον Μάρτιο του 2022.

<> φωνάζουν οι λαμπαδηφόροι (φέτος)
Η μαθήτρια της Α΄ Γυμνασίου
Δημητροκάλλη Κατερίνα του Στυλιανού