Η εφηβική ηλικία είναι μια αναστατωμένη, αλλά ιδιαίτερη περίοδος για τον άνθρωπο. Είναι σαν μια ορειβασία στο βουνό της ζωής. Καθώς ανεβαίνουμε βλέπουμε τον κόσμο και τη ζωή από άλλη οπτική γωνία, ανακαλύπτουμε νέες γνώσεις, εμπειρίες, φιλίες, δικαιώματα και υποχρεώσεις. Χαρακτηρίζεται όμως και από μια έντονη ενδοσκόπηση με πολλές ανησυχίες και προβληματισμούς, ενώ το συχνότερο θέμα απασχόλησης φαίνεται να είναι το μέλλον και η πορεία μας σε αυτό. Σημαντικό κομμάτι του μελλοντικού μας σχεδίου είναι και η επιλογή επαγγέλματος, μια επιλογή δύσκολη αλλά και δελεαστική για τους περισσότερους.
Η επιλογή επαγγέλματος δεν είναι η μοναδική απόφαση που θα χρειαστεί να πάρουμε στη ζωή μας ούτε και είναι απόλυτη ή πλαστική. Καθορίζει όμως συχνά μεγάλο μέρος της ζωής και της καθημερινότητάς μας, ενώ διεισδύει στην προσωπικότητα και τον τρόπο σκέψης μας. Ένα καλό πλάνο και σχέδιο αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχίας και ευημερίας αφού θα έχουμε εκπληρώσει τους στόχους μας.
Ο ρόλος της οικογένειας είναι καίριος για την επιλογή επαγγέλματος. Το ίδιο το επάγγελμα των γονέων ή άλλων συγγενών, η ύπαρξη πιθανώς μιας οικογενειακής επιχείρησης, τα σχόλια, η στάση και υποστήριξη των οικείων προς τα παιδιά μπορούν να διαμορφώσουν σε μεγάλο βαθμό τη σκέψη των παιδιών. Οι γονείς συνήθως συμμερίζονται το άγχος, τη σύγχυση και την αγωνία των παιδιών τους και δρουν προσπαθώντας να τα βοηθήσουν να μην απογοητευτούν και να πάρουν υπεύθυνες αποφάσεις. Κάνουν όμως κι αυτοί, όπως και όλοι οι άνθρωποι, λάθη στην προσπάθειά τους αυτή. Έτσι και εμείς πρέπει να ακούμε τις απόψεις των συνανθρώπων μας αλλά και να καλλιεργήσουμε παράλληλα άμυνες, κριτική σκέψη, δημιουργικότητα, ερευνητικό και περίεργο πνεύμα και αυτοκυριαρχία, διότι σε αντίθεση με το ό,τι φαίνεται τώρα, η ζωή είναι ατομική και ο καθένας θα χρειαστεί να χαράξει μόνος του τον δρόμο του.
Το σχολείο και η κοινωνία επηρεάζουν επιπλέον τις επαγγελματικές μας αποφάσεις με τα πρότυπα που προβάλλουν και τα μηνύματα που μεταδίδουν. Ειδικά ο εκπαιδευτικός επαγγελματικός προσανατολισμός μπορεί να παρέχει πολύτιμη βοήθεια στους μαθητές όταν εφαρμόζεται και συγκροτημένα. Η γεωγραφική θέση μπορεί ταυτόχρονα να συμβάλει στις επιλογές που προσφέρονται στους εφήβους και τους νέους, ευνοώντας την ανάπτυξη συγκεκριμένων επαγγελμάτων.
Απ’ την άλλη, όσο κι αν συνυπάρχουν κριτήρια όπως οι οικονομικές απολαβές ή το κοινωνικό κύρος, η χαρά και η ευτυχία στην μελλοντική ζωή θα είναι πάντα ένα κριτήριο. Βλέπουμε συχνά περιπτώσεις παιδιών και νέων να βάλλονται με απαράμιλλο πείσμα και θέληση για κάτι που έχουν την ψευδαίσθηση πως θα τους κάνει χαρούμενους.Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή δεν έχουν αξιολογήσει σωστά και αντικειμενικά την κατάσταση ή επειδή έχουν διαταράξει τις ισορροπίες στην λίστα με τα κριτήρια επιλογής.
Οι ειδικοί συνιστούν πως στις σοβαρές αποφάσεις θα πρέπει να συμβουλευόμαστε περισσότερο τη λογική, παρά το συναίσθημα και πως θα πρέπει να σταθούμε προσγειωμένοι και αυστηροί με τον εαυτό μας. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως υπάρχει ένας ανθεκτικός κρίκος που συνδέει την λογική με αυτό που ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία και την προσωπικότητά μας και ενδεχομένως το έχουμε ταυτίσει με θετικά συναισθήματα και με την ευτυχία. Το υπερβολικό συναίσθημα μπορεί να μας συνεπάρει. Το υπεύθυνο συναίσθημα όμως δεν θα έπρεπε να λείπει από τη λίστα με τα κριτήρια επιλογήςούτε και να υπερβαίνει σε σημασία τα υπόλοιπα κριτήρια.
Κάποιοι λένε πως αν προσπαθήσει κανείς αρκετά θα μπορέσει να βρει την ιδανική επιλογή για το μέλλον, το επάγγελμα και την καριέρα του. Άλλοι λένε πως οι δρόμοι που μπορεί κανείς να επιλέξει είναι πολλοί και εναλλακτικοί, καθώς ο κάθε δρόμος, κάπου είναι πιθανό πως θα οδηγήσει. Όπως και να έχει, ο μόνος τρόπος για να ανακαλύψουμε τι μας επιφυλάσσει το μέλλον είναι να μπούμε σε αυτό, με πίστη στον εαυτό μας, έλλειψη δισταγμών, τόλμη, σιγουριά, κουράγιο και θέληση.
