Βρικόλακες: μύθοι και πραγματικότητα
Εβελίνα Ρώτα, Εμμανουέλα Τσανάι, Γκλόρια Σινιάρι, Μικέλα Ρόσι, Κορίνα Σεργιανάι
Οι βρικόλακες είναι γεννήματα της λαϊκής φαντασίας, τα οποία στην ελληνική και ορθόδοξη χριστιανική παράδοση έχουν ποικίλα χαρακτηριστικά. Αρχικά θεωρούνταν σώματα νεκρών που για κάποιες αιτίες βγαίνουν από τους τάφους τη νύχτα και μπορούν να πάρουν μορφές ζώων, με απώτερο σκοπό να φοβίσουν ή να ενοχλήσουν τους ζωντανούς συγγενείς τους. Έτσι συνδέονται άμεσα με το κακό και τον Σατανά.Τρέφονται κυρίως με αίμα και σκοτώνουν πρώτα τους συγγενείς τους. Επίσης είναι ευάλωτα στο ασήμι, στο σκόρδο και στα θεία αντικείμενα, όπως ο σταυρός και ο αγιασμός. Συνήθως παρουσιάζονται – σε ταινίες φαντασίας – με κυνόδοντες μεγαλύτερους του κανονικού, τους οποίους χρησιμοποιούν για να τρυπούν το σώμα των θυμάτων τους, ώστε να ρουφούν το αίμα τους. Δεν θα μπορούσαμε εύκολα να πιστέψουμε ότι οι ρίζες αυτών «δημιουργημάτων» βρίσκονται στην Αρχαία Ελλάδα…!
Στην ελληνική μυθολογία ως πρώτα βαμπίρ θεωρούνται οι Λάμιες. Αρχικά, η Λάμια ήταν μια όμορφη βασίλισσα της Λιβύης που είχε την ατυχία να γίνει ερωμένη του Δία. Το παιδί που γεννήθηκε από την ένωσή τους κλάπηκε από τη θυμωμένη Ήρα και έτσι η νεαρή βασίλισσα, θρηνώντας, αυτοεξορίστηκε και αποσύρθηκε σε μια σπηλιά κοντά στην θάλασσα. Τα χρόνια πέρασαν και η Λάμια ασχήμυνε. Ο ασίγαστος πόνος, η τρέλα και η στέρηση φωτός τη μεταμόρφωσαν σε μία μοχθηρή μέγαιρα, που σερνόταν τα βράδια έξω από τη σπηλιά της, έκλεβε νεογέννητα μωρά και τα έτρωγε. Δεν ήταν όμως αυτό αρκετό για την Ήρα, η οποία της στέρησε τελείως και τον ύπνο, κάτι επιζήμιο για τους ανθρώπους, καθώς η Λάμια για ολόκληρα μερόνυχτα περιπλανιόταν, παραμόνευε και κατασπάραζε. Ο Δίας τη λυπήθηκε και της έδωσε τη δυνατότητα να βγάζει τα μάτια της και να τα ξαναβάζει όποτε ήθελε. Και αυτή, όταν ένιωθε την ανάγκη να κοιμηθεί, τα έβγαζε, τα ακουμπούσε σε ένα δοχείο δίπλα της και κοιμόταν βαθιά. Τότε μόνο οι άνθρωποι ήταν ασφαλείς. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο που οι γυναίκες αναφέρονταν συχνά σε αυτή τη γυναίκα σαν φόβητρο για τα παιδιά που δεν πειθαρχούσαν και έκαναν αταξίες.
Οι περί βρικολάκων δοξασίες ενέπνευσαν και μεγάλους ποιητές διαφόρων χωρών καθώς και ανώνυμους δημιουργούς δημοτικών τραγουδιών. Ο Γκαίτε έγραψε σχετική μπαλάντα με τον τίτλο «Ερλ Καίνιχ», που μεταφράστηκε και στην ελληνική γλώσσα. Με τον τίτλο «Βρικόλακες» φέρεται επίσης ένα δράμα του Ίψεν. Στην ελληνική ποίηση το θέμα του βρικόλακα εκμεταλλεύτηκε αριστοτεχνικά ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης στο ποίημά του «Θανάσης Βάγιας».
Το 1985 η πορφυρία συνδέθηκε με τους θρύλους του βαμπιρισμού και αποκάλυψε στους ανθρωπους την αλήθεια για αυτούς. Τι είναι, όμως, οι πορφυρίες και πώς συνδέθηκαν με τους βρικόλακες; Οι πορφυρίες είναι μία ομάδα ασυνήθιστων ασθενειών οι οποίες προκαλούν σημεία και συμπτώματα που σχετίζονται με το δέρμα, το νευρικό σύστημα ή και τα δύο. Προκαλούνται από τη συσσώρευση πορφυρινών μέσα στο σώμα σε ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα. Συνολικά υπάρχουν επτά τύποι πορφυριών. Κάτω από φυσιολογικές συνθήκες οι πορφυρίνες παράγονται από τον οργανισμό σε μικρές ποσότητες κατά τη διάρκεια της σύνθεσης της αίμης. Κάθε πορφυρία προκαλείται από ανεπάρκεια ενός ενζύμου απαραίτητου για την παραγωγή των πορφυρινών. Υπάρχουν 8 τύποι πορφυρίας με κάποια κοινά χαρακτηριστικά: την αϋπνία, την φωτοευαισθησία, το χλωμό δέρμα και τις πολλές ουλές στο σώμα. Είναι ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά που παρουσιάζονται σε όλες τις ιστορίες για τους βρικόλακες.
Μύθος…αλήθεια…Πόσο και σε ποια σημεία; Ποιος ξέρει τι; Πάντως όλα αυτά έχουν μια παράξενη γοητεία για εμάς… Και όσο πιο παράξενα, τόσο πιο γοητευτικά… Έτσι είμαστε οι άνθρωποι…
