Η Σκοτεινή επταετία με τα μάτια του ξένου τύπου

Του Ρέρρα Πάρη

Το διάστημα 1967 με 1974 υπήρξε μια μαύρη περίοδος στη νεοελληνική ιστορία. Το στρατιωτικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967,  διαταράσσει την Ελλάδα και αμαυρώνει τη δημοκρατία, στον τόπο τον οποίο γεννήθηκε. Θα ακολουθήσουν συλλήψεις, βασανιστήρια και εξορίες σε όλους όσους ζήτησαν να ζήσουν ελεύθεροι,  με τον ξένο τύπο θεατή και κριτή της κατάστασης.

Screenshot_1

Τη νύχτα της Παρασκευή 21 Απριλίου 1967, επίλεκτες δυνάμεις του Στρατού υπό τον έλεγχο συνωμοτικής ομάδας με επικεφαλής τους Γεώργιο Παπαδόπουλο, Νικόλαο Μακαρέζο και Στυλιανό Παττακό, κινούνται προς το κέντρο της Αθήνας με τεθωρακισμένα και βαρέα οχήματα, καταλαμβάνοντας το κοινοβούλιο και άλλα δημόσια κτήρια. Την ίδια στιγμή, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, που βρίσκεται σε καθεστώς απομόνωσης, δέχεται να συνεργαστεί με τους πραξικοπηματίες, προσπαθώντας  να διατηρήσει τον έλεγχο της κατάστασης. Το πρωί της 21 Απριλίου, οι πραξικοπηματίες με πλαστή υπογραφή του Κωνσταντίνου,  ανακοινώνουν την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας ‘’δια τη σωτηρία της πατρίδος’’!

Ήδη από την πρώτη μέρα, τα νέα μαθαίνονται στο εξωτερικό. Η αγγλική εφημερίδα ‘The Day’ καθώς και η ‘Daily Times’ κάνουν λόγο για ενέργειες του στρατού στο όνομα του βασιλιά, όπως η φυλάκιση του 8Οχρονου Γεώργιου Παπανδρέου και του 48χρονου γιου του Ανδρέα, οι οποίοι περίμεναν να αρχίσουν την προεκλογική εκστρατεία. Ο στρατός είχε αυστηρές εντολές και έδρασε όμοια με εποχές πολέμου, απαγορεύοντας την κυκλοφορία και πυροβολώντας εν ψυχρό τους παραβάτες. Η ίδια Screenshot_5εφημερίδα κάνει λόγο για πληροφορίες από την ιταλική πρεσβεία για τις εκλογές του Μαΐου . Την επόμενη μέρα πλέον από τις ίδιες εφημερίδες αμφισβητείται η σχέση βασιλιά-στρατού, λέγοντας πως ο βασιλιάς μάλλον αιφνιδιάστηκε και πως ακόμα δεν έχει μιλήσει ο ίδιος. Τουρκικές πηγές μιλάνε μάλιστα και για πιθανή σύλληψη του από τους συνταγματάρχες. Ο Εγγονόπουλος , διοικητής ναυτικού, συλλαμβάνεται και οδηγείται στην φυλακή μετά από άρνηση του για συνεργασία ενώ ένας αξιωματικός στρατού λέγεται πως είναι νεκρός. Στην πόλη της Αθήνας υπάρχει ένας νεκρός παραβάτης και 10 τραυματίες.Screenshot_8

Στις 8 Οκτωβρίου 1967 ο βρετανικός τύπος, με την εφημερίδα The Observer, αναρτά το γραπτό μήνυμα της Ελληνίδας εκδότριας της εφημερίδας ‘Η Καθημερινή’ Ελένης Βλάχους, η οποία βρίσκεται σε κατ οίκον περιορισμό μετά από σύλληψη της για γράμμα το οποίο υποτίθεται ότι γράφτηκε το 1941 προς τον Αδόλφο Χίτλερ. Η ίδια μέσα από το γραπτό μήνυμα που προβάλλεται, προτρέπει τις ξένες εφημερίδες να μη σταματήσουν να μιλούν για την Ελλάδα, η οποία πλέον βρίσκεται κάτω από στρατιωτική κατοχή. Σχεδόν ένα μήνα μετά, στις 29 Νοεμβρίου, η γαλλική εφημερίδα Le Monde έχει στο πρωτοσέλιδο της δηλώσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Το 1967 έκλεισε με τη φυγή του βασιλιά Κωνσταντίνου από την Ελλάδα. Στις 14 και 15 Δεκέμβριου, άρθρα των εφημερίδων ‘Observer Reporter’ και ‘Times Daily’ γνωστοποιούν την έξοδο του βασιλιά από την χώρα, μετά από «πραξικόπημα» εναντίον των δικτατόρων, η ποιότητα του οποίου αμφισβητήθηκε από πολλούς. Ο βλοσυρός όπως τον παρουσίασαν, βασιλιάς έφυγε για Ιταλία με δάκρυα στα μάτια και χωρίς δηλώσεις. Ο Παπαδόπουλος πανηγύρισε την νίκη αυτή, η οποία κατάφερε μόνο να απομονώσει περισσότερο την Ελλάδα. Είπε πως δεν υπήρχαν αιματοχυσίες κατά την σύγκρουση και πως η Screenshot_9συνταγματική μοναρχία δε σταματά, καθώς όρισε αντιβασιλέα τον Γεώργιο Ζωιτάκη.

Το νέο έτος, 1968, δεν φέρει μαζί του αλλαγές για την κατάσταση που επικρατεί. Στις 29 Ιανουαρίου η εφημερίδα ‘The Times’ γράφει για την απόλυση 49 διδακτόρων των σχολών φιλοσοφικής, φυσικομαθηματικής, πολυτεχνικής, κτηνιατρικής, ιατρικής, νομικής και γεωπονοδασολογικής. Τη στήλη συμπληρώνει η είδηση για την απαγόρευση τριών τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη. Στις 17 Απριλίου, η εφημερίδα ‘The Guardian’ μιλά για την κρυφή δήλωση του Γεωργίου Παπανδρέου ο οποίος βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό, οπού ζήταγε την ολική απομόνωση της ελληνικής χούντας. Πέντε μήνες μετά, η γερμανική εφημερίδα ‘Der Spiegel’ γράφει στο πρωτοσέλιδο της : «Ελλάδα, Ανατομία μίας Δικτατορίας».

Στις 5 Ιουνίου του 1969, ο Αλέξανδρος Παναγούλης που ένα χρόνο νωρίτερα αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον δικτάτορα Παπαδόπουλο, δραπετεύει από τις φυλακές, οπού κρατείται και λίγες μέρες αργότερα συλλαμβάνεται ξανά. Screenshot_10Το περιοδικό ‘Greek Report’ αναρτά την προσωπογραφία του στο εξώφυλλό του εκείνη την ημέρα. Τον ίδιο μήνα, στις 26 Ιουνίου, κάνουν την εμφάνιση τους στις εφημερίδες ‘The Times’ και ‘The Sunday Times’ δύο άρθρα για την απόλυση 21 δικαστών. Πιο συγκεκριμένα η κυβέρνηση Παπαδόπουλου θα προβεί στην απόλυση 21 ανώτατων δικαστών και ζητάει από τον πρόεδρο Στασινόπουλο να παραιτηθεί. Το Συμβούλιο της Επικρατείας ακυρώνει την κυβερνητική απόφαση ενώ με βασιλικό διάταγμα γίνεται δεκτή η εικονική παραίτηση από τον Στασινόπουλο με τον ίδιο την επόμενη μέρα αρνείται πως το έκανε. Η εφημερίδα “The New York Times” δημοσιεύει ένα άρθρο στις 11 Απριλίου, με τίτλο «Ουάσιγκτον και Χούντα ». Μέσα στο άρθρο αναφέρεται ο έλεγχος που θα γινόταν από την ΕΟΚ καθώς και οι ανησυχίες της αμερικανικής κυβέρνησης Νίξον, για βασανιστήρια σε συλληφθέντες στην Ελλάδα.

Στις 16 Ιουλίου, την εφημερίδα ‘The Times’ πλαισιώνει ένα άρθρο το οποίο μιλάει για την ανακάλυψη ενός αυτοσχέδιου εργοστασίου εκρηκτικών σε ένα σπίτι στον Χολαργό. Η αστυνομία προέβη στην σύλληψη τριών ανθρώπων, μεταξύ αυτών και ενός καθηγητή πανεπιστημίου, του Διονύσιου Καραγεώργη. Το εργοστάσιο αυτό έγινε αντιληπτό από τις αρχές, όταν μία από τις δέκα αυτοσχέδιες βόμβες που υπήρχαν «έσκασε» δίπλα στον Καραγεώργη, ο οποίος διακομίστηκε στο νοσοκομείο με κομμένο χέρι και ανακρίθηκε.

Screenshot_11Το ημερολόγιο έδειχνε 19 Ιανουαρίου 1970 όταν το περιοδικό ‘Newsweek’ αφιέρωσε το πρωτοσέλιδο του στον Έλληνα δικτάτορα μπροστά από το έμβλημα της παράνομης κυβέρνησης «21 Απριλίου». Το πρωτοσέλιδο γράφει «Ελλάδα: Πως οι Συνταγματάρχες διοικούν την χώρα». Τρεις μήνες μετά, στις 14 Απριλίου, λίγο πριν τους εορτασμούς για την 21η Απριλίου, η εφημερίδα ‘The Guardian’ μιλά για την αποφυλάκιση του Μίκη Θεοδωράκη ο οποίος βρισκόταν φυλακισμένος λόγω προσβολής του καθεστώτος ενώ παράλληλα μίλησαν και για την ισόβια κάθειρξη του Καραγεώργη και όχι την θανατική ποινή η οποία ζητήθηκε. Ο Παπαδόπουλος είπε πως η επιείκεια από το δικαστήριο θα ήταν έγκλημα. Πλέον ο ξένος τύπος, μιλά για αποδυνάμωση της Χούντας.

Η επίσκεψη του Ελληνοαμερικανού αντιπροέδρου των ΗΠΑ Σπύρου Άγκνιου στην Ελλάδα του 1971, κάνει τον ξένο τύπο να ασχοληθεί για άλλη μια φορά με τη χούντα. Στις 16 Οκτωβρίου οι εφημερίδες «The Day» και  «The Dispatch» γράφουν για την επίσκεψη του Άγκνιου, ως εκπροσώπου του αμερικανού προέδρου Νίξον στην Ελλάδα. Στο αεροδρόμιο τον υποδέχθηκε πλήθος κόσμου, καθώς και οι συνταγματάρχες Παπαδόπουλος και Παττακός. Νωρίτερα το ίδιο πρωί, εκρηκτικός μηχανισμός ανατίναξε δύο αυτοκίνητα του αμερικανικού στρατού. Η ελληνική κυβέρνηση εξέφρασε τη δυσαρέσκεια της για αυτό το γεγονός. Ο Άγκνιου, συνομίλησε με τον Κωνσταντίνο, μετά από αίτημα του εκθρονισμένου βασιλέα. Το κλίμα ήταν φιλικό, ενώ πηγές ανέφεραν πως ο Κωνσταντίνος θα ανέβει στον θρόνο ξανά όταν οι συνθήκες θα είναι ευνοϊκές. Οι ξένες εφημερίδες θα παραμείνουν σιωπηλές για έναν χρόνο.Screenshot_12

Ο επίλογος της βασιλείας στην Ελλάδα γράφθηκε την 1η Ιουνίου 1973. Εφημερίδες όπως ανέφεραν η «Daily News», η «Observer-Reporter», η «The Dispatch», η «The Ledger» και η «Times daily». Τα άρθρα μιλάνε  για γεμάτες οδούς από πλήθος το οποίο πανηγύριζε το τέλος της μοναρχίας ενώ φωτογραφίες του βασιλιά αφαιρέθηκαν από τα δημόσια κτήρια. Η εφημερίδα «The Ledger» κάνει λόγω για έναν δυνατό Παπαδόπουλο, ο οποίος κατήργησε την βασιλεία και αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος. Μερικές εφημερίδες μιλάνε για ένθερμους πανηγυρισμούς, σε αντίθεση με την εφημερίδα «Times Daily» η οποία χαρακτηρίζει στον τίτλο της, την αντίδραση του ελληνικού λαού ως ήπια. Ο τέως βασιλιάς που εκείνη την ημέρα γιόρταζε τα γενέθλια του, βρισκόταν στην Ιταλία, ενώ αναφέρεται πως ήταν πολύ ανήσυχος με αυτή την ανακοίνωση. Η ιταλική αστυνομία προστασίας κάλεσε ενισχύσεις για την προστασία της βασιλικής βίλας.

Στις 29 Ιουλίου 1973,  λαμβάνει χώρα στην Ελλάδα ένα δημοψήφισμα για το αν ο λαός είναι υπέρ η κατά του Παπαδόπουλου. Την επόμενη μέρα, ο ξένος τύπος  μιλά για τη μεγάλη νίκη του Έλληνα δικτάτορα, ο οποίος υπόσχεται για ακόμη μία φορά την ανάπτυξη της Ελλάδας..  Άρθρα για την υπόσχεση του Παπαδόπουλου να ελευθερώσει 300 πολιτικούς κρατούμενους  δημοσιεύονται από τις εφημερίδες «The Ledger» και «Observer-Reporter», στις 20 Αυγούστου. Μιλάνε για την υπόσχεση αμνηστίας, την οποία έδωσε ο Παπαδόπουλος, να απελευθερώσει 300 πολιτικούς κρατούμενους, με έναν από αυτούς τον Παναγούλη, εκείνον που προσπάθησε να τον δολοφονήσει 5 χρόνια πριν.

Στις 15 Νοεμβρίου 1973, ένα δημοσίευα της «Daily News» γράφει για μεγάλο αριθμό φοιτητών, οι οποίοι Screenshot_13κατέλαβαν το Πολυτεχνείο. Ήδη ήταν η δεύτερη μέρα κατάληψης, όταν οι φοιτητές έλεγαν συνθήματα κατά της χούντας, ενώ η αστυνομία παρέμενε σιωπηλή.  Δυο μέρες αργότερα, 17 Νοεμβρίου, οι εφημερίδες «Observer-Reporter», «The Day», «The Dispatch», «Times Daily» και «The Ledger» γράφουν για το τέλος της αιματοβαμμένης εξέγερσης του Πολυτεχνείου, με ένα τανκ να ρίχνει τη σιδερένια πόρτα του πολυτεχνείου και να προχωρά προς τους φοιτητές, κοντά στις 3 το πρωί. Η εφημερίδα «Observer-Reporter» κάνει λόγο για δυο νεκρούς και περισσότερους από 100 τραυματίες, ενώ οι εφημερίδες «Times Daily» και «The Ledger» μιλούν για 3 ή 4 νεκρούς και περισσότερους από 300 τραυματίες. Οι φοιτητές εικάζεται πως ήταν 2.000 σύμφωνα με την «The Dispatch», ενώ σύμφωνα με την «Times Daily» ήταν κοντά στους 10.000. Τέλος η εφημερίδα «The Day» κλείνει το θέμα του πολυτεχνείου μιλώντας για τον δυνατό Γεώργιο Παπαδόπουλο, ο οποίος μίλησε για το έθνος το οποίο αποτρέπει την διατήρηση της απόλυτης δημόσιας τάξης και πως οι διαδηλώσεις ήταν μια διαμάχη κατά της δημοκρατίας και εναντίον αυτών που υποστηρίζουν την ομαλοποίηση.

Screenshot_14Οι φοιτητές συνέχισαν όλοι τη νύχτα γυρίζοντας τους δρόμους, και φωνάζοντας αντί-χουντικά συνθήματα σε ένα ανθρωποκυνηγητό με την αστυνομία. Οι ίδιες εφημερίδες, 3 μέρες αργότερα γράφουν για την επιστροφή της Ελλάδας στην κανονικότητα. Αφορμή ήταν η κίνηση του Δημητρίου Ιωαννίδη να ‘ρίξει’ την κυβέρνηση Παπαδόπουλου. Ο ελληνικός λαός πανηγυρίζει.Screenshot_15

Το 1974, είναι το τέλος μιας μαύρης επταετίας για τον ελληνικό λαό, η οποία τελειώνει με τον χειρότερα δυνατό τρόπο, την κατάληψη μεγάλου μέρους της Κύπρου από τον τουρκικό στρατό. Τον Ιούλιο του ίδιου έτους, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος απεικονίζεται στο εξώφυλλο της εφημερίδας ‘The Economist’ με τον τίτλο «Επιβίωσα». Αναφερόταν φυσικά στις πολλές απόπειρες δολοφονίας του με πιο επικίνδυνη εκείνη της 16ης Ιουλίου. Δημοσιεύματα της εφημερίδας «New Straits Times» γράφουν για τον θάνατο του Μακάριου σε μία στρατιωτική σύγκρουση, καθώς επίσης και για την γρήγορη ανακοίνωση του νέου προέδρου. Μάλιστα αναφέρεται πως όσοι έβαλαν να άκουσαν ραδιόφωνο, άκουσαν μια…πολεμική, αντιστασιακή μουσική. Οι «The Ledger» και «Observer-Reporter» γράφουν για την εκθρόνιση του Μακάριου καθώς και για ένα χάος που επικρατεί πλέον στην Κύπρο. Ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου φεύγει για το Ηνωμένο Βασίλειο.

Screenshot_16Την επόμενη μέρα η εφημερίδα «Eugene Register-Guard» γράφει για ελληνικά τεθωρακισμένα τα οποία πήγαν στην Κύπρο. Το προαναφερθέν χάος, εκμεταλλεύεται η Τουρκιά, η οποία τρεις μέρες αργότερα θα κάνει απόβαση στο νησί τόσο από τον αέρα όσο και από την θάλασσα σύμφωνα με την «Observer-Reporter». Ακολουθούν βομβαρδισμοί και σφοδρές μάχες μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τούρκων, όπως αναφέρουν οι εφημερίδες «The Day» και «The Dispatch». Καθώς οι μάχες συνεχίζονται στα εδάφη της Κύπρου, η ολική αποκατάσταση της δημοκρατίας «φθάνει» στην Ελλάδα, με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να επιστρέφει από το Παρίσι μετά από 7 χρόνια και να σχηματίζει κυβέρνηση.

Συμπερασματικά, ο ξένος τύπος, υπήρξε κριτής αλλά και θεατής σε αυτή την δύσκολη επταετία για την Ελλάδα. Πήρε πολλές φορές το μέρος της δημοκρατίας, με μερικές όμως  εξαιρέσεις. Αξιοσημείωτη είναι η στάση του απέναντι σε διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο κατά της χούντας, οπού δεν ανέφερε ποτέ τίποτα!

Κάντε το πρώτο σχόλιο

Υποβολή απάντησης