Επιμέλεια: Νικόλας Σ.
Το εκκλησάκι του Αγίου Ελισσαίου
Το εκκλησάκι του Αγίου Ελισσαίου είναι μια μικρή και απλή μονόκλιτη βασιλική, κτισμένη επί Τουρκοκρατίας, που ανήκε στην αρχοντική Αθηναϊκή οικογένεια Χωματιανού-Λογοθέτη. Το Αρχοντικό Λογοθέτη, κτίσμα της Τουρκοκρατίας, βρίσκεται στο Μοναστηράκι της Αθήνας, απέναντι από τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού, στην Οδό Άρεως 14. Μέσα στην αυλή της παλιάς οικίας του Λογοθέτη βρίσκεται και το εκκλησάκι του Αγίου Ελισαίου, που ανήκε στην οικογένεια.
Θεωρείται κτίσμα της τουρκοκρατίας, αν και δεν μπορεί να υπολογιστεί ποιας ακριβώς περιόδου [υπολογίζεται πως είναι του 17ου αιώνα].. Ο μεταγενέστερος ιδιοκτήτης του ναού επιχείρησε την κατεδάφιση μεγάλου τμήματός του, στο διάστημα 1943-1944, προκειμένου να αξιοποιήσει το οικόπεδο, παρά τις διαμαρτυρίες πολλών αρχιτεκτόνων και αρχαιολόγων. Αργότερα η ιδιοκτησία απαλλοτριώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και παραχωρήθηκε στο Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης.
Ο μικρός ναός του αγίου Προφήτου Ελισσαίου έχει τη δική του δυναμική στον τόπο των Αθηνών. Εκεί λειτουργούσε ο άγιος Νικόλαος ο Πλανάς. Μοίρασε απέραντη στοργή και αγάπη αυτός ο ταπεινός ιερεύς, ο άγιος Νικόλαος από τη Νάξο, συνομήλικος του κυρ Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και του Αλέξανδρου Μωραϊτίδη, που μαζί αγίασαν τo κέντρο των Αθηνών, εκεί στο εκκλησάκι του αγίου Ελισσαίου, στην οδό Άρεως στην Πλάκα, με τις ολονύχτιες αγρυπνίες. Συνομήλικοι οι δύο τους, κατά ένα παράδοξο τρόπο, βρέθηκαν υπό την σκέπη του αγίου Ελισσαίου, σ εκείνες τίς ιστορικές αγρυπνίες.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο ναός συνδέθηκε όπως αναφέραμε και παραπάνω με σημαντικούς εκπροσώπους των νεοελληνικών γραμμάτων που σύχναζαν εκεί, μεταξύ των οποίων συγκαταλεγόταν ο συγγραφέας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, που υπήρξε ιεροψάλτης του ναού και ο επίσης σκιαθίτης εξάδελφος του, Αλέξανδρος Μωραϊτίδης. Μαζί πέρασαν εκεί τις κατανυκτικές ώρες της Αγρυπνίας ψάλλοντας. Δεξιός ψάλτης ο πρώτος, αριστερός ο δεύτερος, Αλέξανδρος Μωραϊτιδης.
Ο Παπαδιαμάντης πέθανε το 1911, αλλά οι αγρυπνίες συνεχίστηκαν από τον Αλέξανδρο Μωραϊτίδη, ο οποίος το 1925, τέσσερα χρόνια πριν πεθάνει, πρόλαβε και εξέδωσε την Ακολουθία του Αγίου Ελισσαίου. Απ’ όσα γράφει στον πρόλογο φαίνεται ότι οι αγρυπνίες ξεκίνησαν γύρω στο 1885 και σύντομα άρχισαν να συμμετέχουν ο ίδιος και ο Παπαδιαμάντης.
Στην οδό Άρεως, λοιπόν, με τον αριθμό 14, πίσω από μία μικρή πύλη, και μόνο κατά την ώρα που θα σημαίνει ο όρθρος, κάποιο σκαλάκι θα σε οδηγήσει στο μέρος εκείνο.
Πηγή εικόνας: http://anavaseis.blogspot.com/
Άγιος Νικόλαος Ραγκαβά
Οι ειδικοί τοποθετούν το ναό στον 11ο αιώνα μ.Χ., εξαιτίας των αρχιτεκτονικών και διακοσμητικών χαρακτηριστικών του. Ανά τους αιώνες υπέστη σημαντικές αλλαγές και προσθήκες, χάνοντας τον αρχικό του βυζαντινό χαρακτήρα.Το 1979 μ.Χ., η Αρχαιολογική Υπηρεσία το απεκατέστησε στην σημερινή του μορφή. Σύμφωνα με γραπτές πηγές, το «Ραγκαβάς» υπήρξε το επώνυμο γνωστής οικογενείας της Αθήνας και της Κωνσταντινουπόλεως, των Βυζαντινών χρόνων. Το χτίσιμο του ναού έγινε από την σπουδαία βυζαντινή οικογένεια των «Ραγκαβάδων», που διέμενε τόσο στην Αθήνα όσο και στην Κωνσταντινούπολη. Ήχησε για πρώτη φορά μετά από τα 400 περίπου χρόνια σκλαβιάς, ο ήχος της καμπάνας στην ελεύθερη πλέον Αθήνα, από το καμπαναριό του Αγίου Νικολάου. Η ιστορική αυτή καμπάνα βρίσκεται σήμερα κρεμάμενη εντός του Ιερού ναού.
Πηγή: www.byzantineathens.com/
