Γλωσσάρι κωδίκων

Σ’ αυτό το άρθρο προσπαθήσαμε να διατυπώσουμε έναν σύντομο ορισμό για τους βασικούς κινηματογραφικούς κώδικες, που αναγνωρίζουμε στις ταινίες μικρού μήκους, τις οποίες έχουμε δει στα μαθήματα του Ομίλου.

Γλωσσάρι κωδίκων

• ΑΝΑΤΡΟΠΗ / ΔΡΑΜΑΤΙΚΟ ΑΠΡΟΟΠΤΟ

Γεγονός/γεγονότα που εμφανίζονται ξαφνικά, χωρίς να τα περιμένει ο θεατής και αλλάζουν την πορεία του μύθου, δημιουργώντας νέο ενδιαφέρον. Μια επιτυχημένη ανατροπή δεν μπορεί να είναι αναμενόμενη ούτε εξωφρενική.

• Βλέμμα: ο τρόπος ανταλλαγής βλεμμάτων στον κινηματογράφο αλλά και ο τρόπος αλληλεπίδρασης των θεατών με τα οπτικά μέσα. Διακρίνεται στο βλέμμα του θεατή, το βλέμμα του χαρακτήρα προς τον εαυτό του και το βλέμμα ενός χαρακτήρα σε κάποιον άλλο ή σε ένα αντικείμενο.

• Ήχος: είναι οι φυσικοί ήχοι, οι φωνές-ομιλίες και η μουσική που μπορεί να διαθέτει μια ταινία. Μπορεί να είναι ένα συμπληρωματικό στοιχείο της δράσης.

• Θέση κάμερας / Γωνία λήψης: η τοποθέτηση της κάμερας από τον σκηνοθέτη σε συγκεκριμένες θέσεις, όπως η κάμερα βλέπει στο ύψος του ορίζοντα ενός χαρακτήρα ή βλέπει προς τα κάτω ή προς τα πάνω.

 

• Κάδρο ταινίας είναι η μεμονωμένη, στατική και παγωμένη εικόνα. Υπάρχει κοντινό, μεσαίο και γενικό κάδρο, που καθένα του δημιουγεί και ανάλογα συναισθήματα στον θεατή.

• Πλάνοταινίας είναι η ένωση διαδοχικών στατικών εικόνων, οι συνεχόμενες εικόνες που αποκτούν κίνηση είτε μέσω της κίνησης της κάμερας είτε των προσώπων/αντικειμένων. Είναι δηλ. η κινούμενη εκδοχή της εικόνας που περικλείει μέσα της τον χρόνο.

• Πλοκή: ο τρόπος με τον οποίο αποδίδονται τα γεγονότα και η δράση, ώστε να επιτευχθεί ένα καλλιτεχνικό αποτέλεσμα.

• Σενάριο: η ιστορία, ένα γραπτό κείμενο πάνω στο οποίο βασίζεται ο σκηνοθέτης, για να διαλέξει τους ηθοποιούς, τις τοποθεσίες για τα γυρίσματα, τον χρόνο των γυρισμάτων, τα πλάνα του. Η πιο λιτή του δομή είναι η τρίπρακτη, στην οποία διακρίνεται μια μικρή εισαγωγή – σύσταση του πρωταγωνιστή και κατανόηση του στόχου του – ένα μεγάλο κεντρικό μέρος – παρουσίαση των συγκρούσεων και εμποδίων του ήρωα – και ένα μικρό μέρος – τελική λύση.

• Σιωπή: η απουσία ήχου σε πλάνο/α στης ταινίας, που επιτελεί έναν λειτουργικό ρόλο, όπως την τονισμό μιας οπτικής εικόνας.

• Σκηνή ταινίας: είναι ο συνδυασμός, η ένωση δύο ή περισσότερων πλάνων που συρράπτονται στο μοντάζ και περιέχει δράση σε κοινό χώρο ή για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και δημιουργεί μια αφηγηματική ενότητα.

• Σκηνικό ταινίας: είναι οι τοποθεσίες, το περιβάλλον, τα διάφορα αντικείμενα και αξεσουάρ που θα χρησιμοποιηθούν από τους ηθοποιούς, τα έπιπλα και τα λοιπά στοιχεία του χώρου.

 

• Χαρακτήρες: τα πρόσωπα του έργου που προκύπτουν από τις ανάγκες του και χρησιμεύουν για την εξέλιξη του μύθου.

• Χαρακτήρες είδη: α) Ο πρωταγωνιστής: συνήθως ένα πρόσωπο εκείνο οι ανάγκες του οποίου κινούν τον μύθο. Καταλαμβάνει τον περισσότερο χρόνο και σχεδόν όλα περιστρέφονται γύρω του.

β) Οι δευτερεύοντες: τα πρόσωπα που η δράση τους εκτυλίσσεται σε χρονικό σύντομο διάστημα, αλλά έχουν καθοριστικό ρόλο στο χτίσιμο της πλοκής. Άλλοτε κινούνται ηθικά στον αντίποδα του πρωταγωνιστή, άλλοτε είναι βοηθοί του και άλλοτε δίνουν λύση ή λυτρώνουν τον βασικό ήρωα.