Ο Πόλεμος της Κριμαίας 1853-1856
Ένας από τους πολλούς Ρωσοτουρκικούς πολέμους, ο Πόλεμος της Κριμαίας έχει μείνει στην Ιστορία ως ο πρώτος πόλεμος παγκόσμιας εμβέλειας του 19ου αιώνα. Όλα ξεκίνησαν στην καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία, όπου Ρώσοι και Αγγλογάλλοι ανταγωνίζονταν για την προστασία των Χριστιανών και τα έσοδα από τις χριστιανικές εκκλησίες.
Ο πόλεμος αυτός χαρακτηρίζεται από αντιθέσεις. Η εισαγωγή τεχνολογικών καινοτομιών και η λανθασμένη αντίληψη των δύο πλευρών για τον ανεφοδιασμό. Η αιματηρή Επέλαση της Ελαφράς Ταξιαρχίας και το νοσηλευτικό έργο της Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ. Η πλήρης κάλυψή του από τα τότε Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και η τωρινή συγκάλυψή του στη χώρα μας.
Τα αίτια
Ο πόλεμος στηρίχθηκε στη ρωσική επιθυμία να διαλύσει εκ των έσω την Οθωμανική Αυτοκρατορία, δημιουργώντας χριστιανικές ηγεμονίες υπό ρωσική επιρροή στα Βαλκάνια και την Αραβία. Οι Βρετανοί εισήλθαν στον πόλεμο λόγω της ρωσικής εισβολής στο ημιαυτόνομο Πριγκιπάτο της Βλαχίας, ενώ οι Γάλλοι σκόπευαν να ανορθώσουν την Πολωνία υπό γαλλική επιρροή και να υπονομεύσουν τη Ρωσο-αυστριακή συμμαχία. Στο πλευρό των Αγγλογάλλων τάχθηκε το Βασίλειο του Πεδεμοντίου και ορισμένοι αντάρτες στην Πολωνία.
Η Ρωσική Συμμαχία, που διήρκεσε μόνο λίγα χρόνια, περιλάμβανε τα κράτη της Ελλάδας, της Σερβίας και του Μαυροβουνίου, καθώς και το αυτόνομο Βουλγαρικό κράτος.
Όταν το 1852 η Γαλλία απέσπασε από την Υψηλή Πύλη φιρμάνι με το οποίο ευνοούνταν οι Ρωμαιοκαθολικοί της Τουρκίας, η ρωσική κυβέρνηση υπό τον τσάρο Αλέξανδρο Β’ απαίτησε την αναίρεση του φιρμανιού ή τον έλεγχο των Δαρδανελλίων. Ακολούθως, στάλθηκε τελεσίγραφο στις 23 Απριλίου 1853. Όταν αυτό απορρίφθηκε, ο πόλεμος ξεκίνησε.
Τα πρώτα χρόνια
Η Ρωσία επεδίωξε μία συμβιβαστική λύση με τις άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις σε συνέδριο το 1854. Ακούγοντας τις προτάσεις της Ρωσίας, όμως,Αγγλία και Γαλλία κήρυξαν τον πόλεμο στη Ρωσία τον Μάρτιο του 1854 και μετέφεραν στρατό στη Βάρνα της Βουλγαρίας σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Σε λίγους μήνες, οι Δυνάμεις της Συμμαχίας αριθμούσαν πάνω από ένα εκατομμύριο στρατιώτες στη Βάρνα, ενώ ο Ρωσικός Στρατός των 700.000 οχυρωνόταν στην Κριμαία. Τον Σεπτέμβριο του 1854 περίπου 120.000 Αγγλογάλλοι αποβιβάστηκαν στην Κριμαία, πράγμα που ώθησε τους Ρώσους στη Ναυμαχία της Σινώπης, μια αποφασιστική ναυμαχία στην οποία κλονίστηκε το οθωμανικό ηθικό, αφού ο στόλος τους έχασε πέντε φρεγάτες και μία κορβέττα στις 30 Νοεμβρίου.
Παράλληλα, ο αγγλικός στόλος του Χονγκ-Κονγκ, σε συνεργασία με τον γαλλικό της Ινδοκίνας, απέτυχε να καταλάβει το ρωσικό λιμάνι του Πετροπαβλόφσκ στην Καμτσάτκα τον Αύγουστο του 1854. Στις 20 Σεπτεμβρίου δόθηκε η πρώτη μάχη στην Κριμαία, στην Άλμα, όπου ο ρώσος στρατηγός Μεντεγιεφ απέτυχε να διασπάσει τις αγγλικές γραμμές και αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Ακολούθως, ο Μεντέγιεφ κλείστηκε στην Σεβαστούπολη, ξεκινώντας την πολιορκία της στις 25 Σεπτεμβρίου έως τη λήξη της στις 8 Σεπτεμβρίου του 1855. Στις 25 πραγματοποιήθηκε και μία ανοργάνωτη αγγλική επέλαση ενάντια στα ρωσικά πυροβόλα στην Μπαλακλάβα, η περίφημη Επέλαση της Ελαφράς Ταξιαρχίας, η οποία κατέληξε σε καταστροφή. Στη μάχη του Ίνκερμαν, λίγο βορειότερα, ο αγγλογαλλικός στρατός κατατρόπωσε τους Ρώσους στις 5 Νοεμβρίου.
Τα έτη 1855-56 και η λήξη του πολέμου
Σύντομα το 1855 δόθηκε εκ νέου μάχη στην Κριμαία, με τους Ρώσους να ηττώνται εκ νέου στη μάχη της Ευπατορίας στις 17 Φεβρουαρίου. Ακολούθησε η κρίσιμη μάχη του ποταμού Τσερνάγια, μια ρωσική νίκη στις 25 Αυγούστου, η οποία κατόρθωσε να ανακόψει τα γαλλικά στρατεύματα. Ακολούθως λύθηκε η πολιορκία της Σεβαστουπόλεως, με την αποφασιστική συμβολή της Ελληνικής Λεγεώνας.
Παράλληλα, διεξάγονταν διάφορες ναυτικές επιχειρήσεις στην Αζοφική Θάλασσα από τον Μάιο έως τον Νοέμβριο, στις οποίες συνήθως νικούσε ο καλύτερα οργανωμένος ρωσικός στόλος υπό τον ήρωα της Σινώπης ναύαρχο Πάβελ Νακίμοφ. Τέλος, οι Ρώσοι πολιόρκησαν τη μεθόριο στον Καύκασο και την Καρς, αλλά αποσύρθηκαν στις 19 Νοεμβρίου. Ακολούθως, διπλωμάτες από όλες τις εμπλεκόμενες χώρες κατέφθασαν στο Παρίσι τα Χριστούγεννα για να λήξουν τον πόλεμο.
Η Συνθήκη του Παρισιού
Στις 30 Μαρτίου 1856 ο πόλεμος τελειώνει. Αντιπρόσωποι από τη Ρωσία, τη Γαλλία, την Αγγλία, την Οθωμανική Αυτοκρατορία, τη Σαρδηνία, την Πρωσία και ένας ειδικός Έλληνας απεσταλμένος υπογράφουν τη συνθήκη. Σύμφωνα με αυτή, η Μαύρη Θάλασσα και τα νησιά Ώλαντ αποστρατικοποιούνται, καταργούνται τα προνόμια των ορθοδόξων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Μολδαβία και η Βλαχία μετατρέπονται σε ημιαυτόνομα “εγιαλέτια”, η αποδοχή της Παρισινής Ανακοίνωσης του 1856 είναι υποχρεωτική και συστήνεται ειδική διεθνής επιτροπή για ελεύθερο εμπόριο στον Δούναβη. Ο πόλεμος κερδήθηκε, αλλά με τι κόστος;
Για ένα χάρτη με τις τοποθεσίες των μαχών, υπάρχει ο παρακάτω σύνδεσμος:
https://www.google.com/maps/d/edit?mid=1GaAbl-LtCMZMOdaI8RO5xXQy8dFpAHvm&usp=sharing
Πηγές:
el.wikipedia.com
www.mfa.gr
The Author, Κλινάκης Αγησίλαος
