Η ιστορία του οροπεδίου ξεκινά ήδη από την εποχή των Μινωιτών. Θεωρείται το τελευταίο προπύργιο αντίστασης του μινωικού πολιτισμού εναντίον των Δωριέων. Ο μαγικός αυτός τόπος δεν άργησε να συνδεθεί με το σπουδαιότερο γεγονός της κρητικής μυθολογίας, τη γέννηση του Δία αλλά και τη σύλληψη του Μίνωα από την Ευρώπη. Επίσης, λέγεται, ότι εδώ ο Μίνωας λάμβανε τις εντολές του Δία κάθε εννιά χρόνια και τους μετουσίωνε σε νόμους για τους Μινωίτες..
Το ειδυλλιακό οροπέδιο Λασιθίου, η γενέτειρα του Θεού Δία βρίσκεται σε μια πολύ εύφορη περιοχή που περιτριγυρίζεται από τα άγρια ψηλά βουνά της Δίκτης. Το υψόμετρο κυμαίνεται στα 800 έως 850 μέτρα, γεγονός που το κάνει από τις λίγες νησιωτικές κατοικημένες περιοχές της Μεσογείου με τόσο μεγάλο υψόμετρο.
Το οροπέδιο φημίζεται για τους γραφικούς ανεμόμυλους της δεκαετίας του 1950 και του 1960, που το καθιστούν ένα από τα πρώτα αιολικά πάρκα στην Ευρώπη. Υπήρχαν περίπου 10.000 -13.000 ανεμόμυλοι που αντλούσαν τα υπόγεια νερά, με τα οποία πότιζαν τις καλλιέργειες τους οι κάτοικοί του. Οι ανεμόμυλοι κατασκευάστηκαν στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, κυρίως από μέταλλο. Δυστυχώς σήμερα οι αγρότες έχουν εγκαταλείψει τον παραδοσιακό τρόπο ποτίσματος, και έτσι μπορείς να συναντήσεις μόνο κάποιους λιγοστούς ανεμόμυλους που έχουν αναστηλωθεί πρόσφατα. Επιπλέον στην είσοδο του οροπεδίου συναντάμε το μεγαλύτερο μυλοτόπι με πέτρινους μύλους στην Ελλάδα, που χρησιμοποιήθηκαν για το άλεσμα των σιτηρών.
Το “Λασίθι” ακόμα φημίζεται για τα σπήλαιά του με το “Δικταίο Άντρο” – για τους ντόπιους “Σπήλαιο του Δία” – στο χωριό Ψυχρό να θεωρείται το πιο σημαντικό αξιοθέατο, αφού εκεί αναφέρεται πως γεννήθηκε ο Δίας. Γι΄ αυτό το “Λασίθι” λέγεται αλλιώς και “Βηθλεέμ της αρχαιότητας”. Το επιβλητικό αυτό σπήλαιο βρίσκεται σε υψόμετρο 1025 μέτρα και μπορείς να το προσεγγίσεις από δύο μονοπάτια. Η διάρκεια ανάβασης είναι περίπου 15 λεπτά και η διαδρομή προς αυτό είναι υπέροχη, καθώς η θέα του κάμπου είναι πανοραμική. Εκτός από την πεζοπορία, η ανάβαση μπορεί να γίνει και με γαϊδουράκι. Το σπήλαιο έχει έκταση 2200 τετραγωνικά μέτρα. Φωτίζεται επαρκώς, ενώ οι διαδρομές μέσα σε αυτό γίνονται από καλά διαμορφωμένα μονοπάτια συνολικού μήκους 250 μέτρων. Όλο το εσωτερικό έχει εντυπωσιακό διάκοσμο με μεγάλους σταλαγμίτες – σταλακτίτες, ενώ υπάρχει και μια λιμνούλα, όπου μπορείς να ρίξεις ένα κέρμα και να κάνεις μια ευχή. Εκτός από το σπήλαιο του Ψυχρού, υπάρχει ακόμα ένα φημισμένο σπήλαιο στο χωριό Τζερμιάδο, το “Κρόνιο”, όπου εκεί λέγεται πως ζούσε ο πατέρας του Δία, ο Κρόνος.
Άλλα αξιοθέατα που μπορεί κανείς να επισκεφθεί είναι το χωριό του Αγίου Γεωργίου, όπου υπάρχει το μουσείο του Ελευθερίου Βενιζέλου, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, ιδιόχειρες επιστολές και προσωπικά αντικείμενα του μεγάλου Έλληνα πολιτικού. Επίσης το Λαογραφικό Μουσείο αλλά και το Αρχοντικό σπίτι όπου μπορεί κανείς να δει πώς ζούσαν αλλά και πού έμεναν άνθρωποι μιας άλλης εποχής, πολύ μακρινής από την δική μας, να μάθει στοιχεία της καθημερινότητάς τους και να διαπιστώσει πόσο έχουν αλλάξει οι συνθήκες διαβίωσης.
Ενδιαφέροντα μουσεία συναντάς και στο μοναστήρι της Βιδιανής. Το μουσείο φυσικής ιστορίας, όπου εκτίθενται βαλσαμωμένα ζώα, που ζουν μόνο στην περιοχή. Μπαίνοντας σε αυτό ζεις μια μαγική εμπειρία, αφού παρατηρείς από απόσταση αναπνοής ζωα, όπως όρνια, αετούς και άλλα σπάνια είδη, που δεν σου δίνεται συχνά η ευκαιρία να συναντήσεις. Αξιόλογο είναι επίσης και το μουσείο ξυλογλυπτικής, όπου μπορείς να παρακολούθησεις τεχνίτες επί τω έργω αλλά να δεις και τα εκθέματά τους. Τέλος στην ευρύτερη περιοχή θα συναντήσεις και αρκετά εργαστήρια κεραμικής.
Το οροπέδιο είναι ένα μέρος που οι φυσικές ομορφιές του ομολογουμένως είναι άφθονες. Κάθε χρόνο χιλιάδες κόσμος το επισκέπτεται από όλα τα μέρη του πλανήτη. Το καλοκαίρι το Λασίθι θεωρείται ένας από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς, αφού εκτός από τα πολλά αξιοθέατά του, είναι και ένας τόπος που σου δίνει τη δυνατότητα για πολλές αθλητικές δραστηριότητες, όπως πεζοπορία σε πανέμορφα μέρη, για παράδειγμα στο φράγμα με τα καταπληκτικά καταγάλανα νερά, ή στο φαράγγι του Χαυγά, μια πραγματικά μαγική περιοχή με μια καταπράσινη λίμνη, περιτριγυρισμένη από θεόρατες πέτρες με έντονη βλάστηση. Για τους λάτρεις της ορειβασίας το οροπέδιο είναι το καλύτερο μέρος για εκδρομή, αφού φυσικά δε λείπουν τα βουνά, ενώ όποιος θέλει να δοκιμάσει τις αντοχές του στο ποδήλατο μπορεί να κάνει τον γύρο του Λασιθίου μήκους 28 χιλιομέτρων. Εκτός από τους καλοκαιρινούς μήνες, πάρα πολλοί επισκέπτονται το Λασίθι και τον χειμώνα για μια βόλτα στα χιόνια αλλά και για σκι! Όλες οι ταβέρνες τον χειμώνα ανάβουν τζάκια και περιμένουν τους επισκέπτες. Το λασίθι είναι ένα όμορφος προορισμός, όλες τις εποχές του χρόνου!
Φωτογραφία:
Αριέλ Γκέγκια
Κωνσταντίνος Αθανασάκης, μαθητής Β΄ Γυμνασίου
