Από την Πετρούτσου Σοφία-Παυλίνα
Η λέξη «Μεταξουργείο» είναι σύνθετη αποτελούμενη από δύο συνθετικά, «μετάξι» και «έργο», ενώ χρησιμοποιείται για δηλώσει το εργοστάσιο στο οποίο γίνεται η επεξεργασία και η κλώση του μεταξιού σε νήματα.
Στην Αθήνα μία από τις παλαιότερες συνοικίες φέρει την ονομασία «Μεταξουργείο», η οποία έλαβε το όνομα αυτό από το πρώτο ατμοκίνητο εργοστάσιο που λειτούργησε στην Ελλάδα στο κτιριακό συγκρότημα που βρίσκεται σήμερα μεταξύ των οδών Μυλλέρου, Μεγάλου Αλεξάνδρου, Γιατράκου και Λεωνίδου.
Το οικόπεδο στο οποίο κτίστηκε το εργοστάσιο αγόρασε το 1833 ο εύπορος Φαναριώτης αριστοκράτης και επιχειρηματίας Γεώργιος Καντακουζηνός, με σκοπό να οικοδομήσει εκεί την ιδιωτική του οικία του, καθώς και ένα εμπορικό κέντρο. Η επιλογή της περιοχής από τον Καντακουζηνό δεν ήταν τυχαία. Έγινε με την προοπτική της γειτνίασης με τα μελλοντικά βασιλικά ανάκτορα, τα οποία αρχικά σχεδιάζονταν να κτιστούν στην περιοχή μεταξύ Ομόνοιας και Κεραμεικού. Ο σχεδιασμός των αρχικών κτισμάτων του συγκροτήματος έγινε από τον Δανό αρχιτέκτονα Hans Christian Hansen.
Ωστόσο, επειδή τελικά τα ανάκτορα αποφασίστηκε να κτιστούν στο άλλο άκρο της πόλης των Αθηνών (στη μελλοντική πλατεία Συντάγματος), ο Καντακουζηνός εγκατέλειψε τα αρχικά του σχέδια. Το 1852 η αγγλική εταιρεία «Wrampe» αγόρασε το συγκρότημα και προχώρησε σε μια σειρά εκτεταμένων οικοδομικών μετατροπών και προσθηκών με στόχο την εγκατάσταση εργοστασίου επεξεργασίας μεταξιού. Το 1853 όμως η εταιρεία «Wrampe» πτώχευσε. Για λίγους μήνες το συγκρότημα αξιοποιήθηκε ως «Νοσοκομείο Χολεριώντων», για όσους είχαν προσβληθεί από την επιδημία, τον καιρό της αγγλογαλλικής κατοχής του Πειραιά. Τελικά, το 1855 αρχίζει η λειτουργία του ως μεταξουργείο από την «Σηρική Εταιρεία της Ελλάδος», με κύριο μέτοχο και διευθυντή τον Καλαρρυτινό έμπορο Αθανάσιο Δουρούτη.
Ως μεταξουργείο λειτούργησε μέχρι το 1875. Μεταξύ των ετών 1892-1901 μετατράπηκε σε κατοικίες και καταστήματα, οπότε έγιναν αρκετές παρεμβάσεις, ενώ ορισμένα τμήματα του εργοστασίου κατεδαφίστηκαν, καθώς διανοίχτηκαν οι οδοί Γιατράκου και Γερμανικού. Τη δεκαετία του 1960 το συγκρότημα υπέστη σοβαρές καταστροφές από πυρκαγιά. Το 2007 ο Δήμος Αθηναίων ξεκίνησε εργασίες αποκατάστασης. Από το 2010 στο κτίριο στεγάζεται η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων.
ΠΗΓΕΣ
2. Μπαμπινιώτης Γ., (1998). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας, Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας
3. http://archaeologia.eie.gr/archaeologia/gr/arxeio_more.aspx?id=174
4. http://archaeologia.eie.gr/archaeologia/gr/chapter_more_10.aspx
5. https://mikros-romios.gr/metaxoyrgeio/
Η ιστορία του μεταξουργείου με μια ματιά
