Από την Μπουράκου Ίριδα
Η Αλικαρνασσός υπήρξε αρχαία πόλη της Καρίας της Μ. Ασίας με καίρια γεωγραφική θέση. Η ίδρυσή της τοποθετείται από τους ιστορικούς λίγο μετά το 1000 π.Χ. Σύμφωνα με τον Στράβωνα, την πόλη ίδρυσαν Δωριείς άποικοι. Ωστόσο, ήδη κατά την κλασσική εποχή η πόλη είχε αποκτήσει έντονο ιωνικό χαρακτήρα, όπως φαίνεται από την ιωνική διάλεκτο που χρησιμοποιεί ο ιστορικός Ηρόδοτος στα κείμενά του, η οποία εντοπίζεται και σε πλήθος επιγραφών που ανακαλύφθηκαν στην περιοχή από αρχαιολόγους.
Η περίοδος ακμής για την πόλη ξεκινά τον 6ο αιώνα π.Χ. χάρη στην έντονη εμπορική δραστηριότητα που αναπτύσσεται στην περιοχή, η οποία οδηγεί στην οικονομική και πολιτισμική της άνθιση. Το 546 π.Χ. η Καρία περνά στην εξουσία του Πέρση στρατηγού Άρπαγου. Το 499 π.Χ. σημειώνεται η ιωνική επανάσταση, μια προσπάθεια των ιωνικών πόλεων της Μ. Ασίας να απαλλαγούν από τον περσικό ζυγό, χωρίς όμως επιτυχία. Το 484 π.Χ., όταν γεννιέται ο Ηρόδοτος στην Αλικαρνασσό, την εξουσία έχει ο τύραννος Λύγδαμης, υποτελής του Πέρση βασιλιά.
Λίγο πριν το 480 π.Χ. τον τύραννο Λύγδαμη διαδέχεται η κόρη του Αρτεμισία η Α΄, η οποία έλαβε μέρος στις ναυμαχίες του Αρτεμισίου και της Σαλαμίνας, στο πλευρό του βασιλιά των Περσών Ξέρξη κατά τη δεύτερη περσική εκστρατεία εναντίον της Ελλάδας. Ο θείος του Ηροδότου, Πανύασης, έλαβε μέρος σε εξέγερση κατά του τυραννικού καθεστώτος. Ο Ηρόδοτος, για να σωθεί, κατέφυγε στη Σάμο, όπου έμεινε ως το 455/454 π.Χ. Επέστρεψε για ένα διάστημα στην Αλικαρνασσό, όταν η τυραννία είχε πια καταργηθεί. Στις αρχές του 4ου αι. π.Χ. αναλαμβάνει την εξουσία ο Εκάτομνος, που κυβερνά εξ ονόματος των Περσών. Ένα από το παιδιά του ήταν ο Μαύσωλος, ο οποίος τον διαδέχτηκε το 377 π.Χ.
Ο Μαύσωλος (τμήμα του γλυπτού διάκοσμου του Μαυσωλείου της Αλικαρνασσού)
Η Αλικαρνασσός μεταμορφώνεται σε ένα εντυπωσιακό αυτοδύναμο κέντρο στη νοτιοδυτική Μικρά Ασία με λαμπρά οικοδομήματα, όπως το περίφημο Μαυσωλείο.
Το 334 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος εισβάλλει στην Καρία, αλλά η περσική φρουρά δεν παραδίδεται. Τελικά, η Καρία περνάει στη μακεδονική κυριαρχία και μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, το 323 π.Χ., η Καρία περνάει στο κράτος των Αντιγονιδών. Το 301 π.Χ. με τη μάχη της Ιψού, η πόλη περνά για ένα διάστημα στην εξουσία των Πτολεμαίων. Μετά το 129 π.Χ. εντάσσεται και επισήμως στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία.
Στα βυζαντινά χρόνια η Αλικαρνασσός είναι ένα σημαντικό αστικό κέντρο και έδρα επισκοπής. Το 654-655 λεηλατείται από τους Άραβες. Τον 11ο αιώνα καταλαμβάνεται από τους Σελτζούκους Τούρκους. Στις αρχές του 15ου αιώνα οι Ιωαννίτες Ιππότες άρχισαν την οικοδόμηση κάστρου στην Αλικαρνασσό. Το κάστρο ονομάστηκε «Κάστρο του Αγίου Πέτρου» («Petronium»), από όπου προέρχονται η ελληνική ονομασία «Πετρούνι» και η τουρκική «Bodrum», δηλαδή η σημερινή ονομασία της περιοχής. Το 1523 παραδόθηκε η φρουρά του κάστρου της Αλικαρνασσού και η περιοχή καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς.
Στα νεότερα χρόνια οι Τούρκοι εκτοπίζουν τους χριστιανούς από την περιοχή. Τέλη του 1914 και το 1915 οι Έλληνες εγκαταλείπουν την Αλικαρνασσό, για να αποφύγουν τον εκτοπισμό, τις κακουχίες, τις ασθένειες, την πείνα και το θάνατο στα τάγματα εργασίας, που σκόπιμα εξόντωναν τον ελληνικό πληθυσμό. Με τον τερματισμό του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αρχίζει η παλιννόστηση των προσφύγων. Το 1919, με την αποβίβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη, οι περισσότεροι πρόσφυγες επιστρέφουν στις πόλεις και στα χωριά τους. Στις 11 Μαΐου 1919 η Αλικαρνασσός καταλαμβάνεται από ιταλικά στρατεύματα και το 1921 πέρασε οριστικά στα χέρια των Τούρκων. Οι άντρες εκτοπίζονται στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας, από όπου λίγοι καταφέρνουν να γυρίσουν και να πάρουν μαζί με τους άλλους τον δρόμο της προσφυγιάς. Ακολουθεί το 1922 η μικρασιατική καταστροφή και η υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών. Έλληνες ορθόδοξοι της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης ξεριζώθηκαν από τις πατρογονικές εστίες τους.
Ένας από τους πέντε πρώτους συνοικισμούς που κατασκευάζονται για να εγκατασταθούν πρόσφυγες είναι και η Νέα Αλικαρνασσός στο Ηράκλειο της Κρήτης, οικισμός που επίσημα ολοκληρώθηκε το 1925. Το 1928 η Ν. Αλικαρνασσός είχε 1.500 κατοίκους από τους οποίους οι 1317 ήταν πρόσφυγες. Ακολουθεί συνεχής αύξηση του πληθυσμού της Νέας Αλικαρνασσού που αποδεικνύει την προοδευτική της ανάπτυξη. Η Νέα Αλικαρνασσός σήμερα αποτελεί μια σύγχρονη πόλη που εξακολουθεί να αναπτύσσεται στα πνευματικά θεμέλια της αρχαίας Αλικαρνασσού.
ΠΗΓΕΣ
1. http://www.alikarnassos.gr/#/home
2. http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2230/Irodotou-Istories_A-Gymnasiou_html-empl/index0.html
3. https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/grammatologia/page_052.html
