Οι Σμυρνέικες συνταγές της γιαγιάς Φιλιώς από την Κατερίνα Τζανακάκη του Β4
Κουλουράκια σμυρνέικα
ΥΛΙΚΑ:
2 φλυτζάνια γάλα
2 φλυτζάνια ζάχαρη
8 αυγά
12 δράμια μαγιά της μπύρας
1 οκά αλεύρι
1½ φλυτζάνι βούτυρο
ΕΚΤΕΛΕΣΗ:
Βάζουμε όλο το αλεύρι σε μια λεκάνη, αφού το έχουμε κοσκινίσει πρώτα. Κάνουμε μια λακκούβα στη μέση και θρυματίζουμε τη μαγιά, μετά ρίχνομε 1/3 φλυτζανιού από το γάλα που έχομε, να είναι χλιαρό.
Ανακατεύουμε ελαφρά με τα δάχτυλα μας μέχρι να γίνει ένας χυλός και το σκεπάζουμε για μισή ώρα με μια πετσέτα.
Μετά βάζουμε το υπόλοιπο χλιαρό γάλα, ένα ένα τα 6 αυγά και τη ζάχαρη, ζυμώνουμε ελαφρά μέχρι να γίνουν ένα μείγμα και στο τέλος ρίχνομε σιγά σιγά το χλιαρό βούτυρο. Όταν γίνει το ζυμάρι το σκεπάζομε με πετσέτα και το τυλίγουμε με κουβέρτα για 1 ώρα.
Τα πλάθουμε και τα βάνομε στη λαμαρίνα μας σε ότι σχήμα θέλουμε, μακρυά το ένα με το άλλο γιατί θα φουσκώσουνε. Όταν τα στρώσουμε όλα τότε τα σκεπάζομε πάλι με πετσέτες για μισή ώρα.
Μετά τα αλείφομε για να πάρουν γυαλάδα. Χτυπάμε 2 κρόκους, 5κουτ.σουπας νερό και μια κουτ.σούπας ζάχαρη.
Έτοιμες οι λαμαρίνες μας για τον φούρνο του κυρ Πανταζή.
Έθιμα των Θεοφανείων
(Αποσπάσματα το βιβλίο της γιαγιάς Φιλιώς της Μικρασιάτισσας, ”Τρεις αιώνες μια ζωή”)
Επιμέλεια κειμένου Κατερίνα Τζανακάκη Β4
Την παραμονή όλοι νήστευαν, για να πιούν αγιασμό το πρωί της γιορτής. Ο αγιασμός της ημέρας αυτής λεγόταν Μεγάλος Αγιασμός ή Δεύτερη Κοινωνία και τον έπιναν ειδικά εκείνοι που δεν είχαν εξομολογηθεί και δεν μπορούσαν να κοινωνήσουν ή εκείνοι που ”είχαν λάβει κανόνα” δηλαδή λόγω κάποιου αμαρτήματος δεν επιτρεπόταν να μεταλάβουν.
Ότι έλεγε ο παπάς ήταν νόμος-άγραφος μεν, αλλά νόμος εξίσου, αν όχι περισσότερο, σοβαρός από το νόμο του δικαστή.
Τον αγιασμό των Θεοφανείων, σε αντίθεση μ ’αυτόν που γινόταν την παραμονή της γιορτής του Αγίου Ιωάννου, δεν τον φύλαγαν στο σπίτι, μέχρι το βράδυ έπρεπε να μην έχει μείνει ούτε σταγόνα. Αν κάποιος ξεχνούσε λίγο κάπου μέσα στο σπίτι, φώναζε τον παπά κι εκείνος ερχόταν με το πετραχήλι του και τον έπαιρνε στην εκκλησία.Σε άλλες περιοχές φύλαγαν λίγο από αυτόν σε περιπτώσεις σοβαρής ασθένειας μέσα στη χρονιά, ενώ οι ναυτικοί του Τσεσμέ έπαιρναν λίγο μαζί τους στα ταξίδια και σε περίπτωση μεγάλης τρικυμίας τον έχυναν στη θάλασσα για να ηρεμήσει.
Ακούστε ένα παραδοσιακό μικρασιάτικο τραγούδι ΕΔΩ:ΑΠΟ ΤΟ ΞΕΝΟ ΤΟΠΟ – ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Στον Τσεσμέ και τα Βουρλά άναβαν και κεριά με τη φλόγα από τις λαμπάδες που βρίσκονταν στην εξέδρα που γινόταν ο Μεγάλος Αγιασμός και τα πήγαιναν στο σπίτι για να ανάβουν με αυτή τη φλόγα το καντίλι για 40 ημέρες. Τέλος, στο Παλαιοχώρι συνήθιζαν να τον αναμειγνύουν με στάχτη από το τζάκι που έκαιγε τις δώδεκα τελευταίες μέρες και μοίραζαν το μείγμα αυτό στις γωνίες του σπιτιού και των στάβλων, για να διώξουν τους καλικάντζαρους.
Οι θρησκευτικές μας παραδόσεις ήταν πολύ αυστηρές κι αυτά τα πράγματα τα σεβόμασταν πολύ.
Στη γιορτή των Φώτων, τον πρώτο λόγο των είχαν οι γυναίκες. Αυτές ήταν που έβγαιναν σε επισκέψεις και ήταν μια μέρα που όλοι όσοι είχαν κοπέλες σε ηλικία γάμου καλοδέχονταν προξενιά. Ντύνονταν, στολίζονταν, έβαζαν τα χρυσαφικά τους-μαργαριτάρι οι ηλικιωμένες στο κεφάλι-κουδούνιζαν οι μάπες στα χέρια μέχρι τον αγκώνα κι άστραφταν τα διαμαντικά στις καρφίτσες, στα σκουλαρίκια, στα περιδέραια.
Οι γυναίκες φόραγαν ένα μακρύ κορδόνι, που το έπιαναν στον ώμο, στο οποίο πέρναγαν πεντόλιρα και κωνσταντινάτα και οι πεθερές συναγωνίζονταν ποιανής η νύφη θα ήταν η πιο στολισμένη.
Ακούστε ένα παραδοσιακό μικρασιάτικο τραγούδι ΕΔΩ:Αλατσατιανή (Πέτρος Γαιτάνος)
Πηγή: «τρεις αιώνες μια ζωή» Φιλιώ Χαϊδεμένου, Εκδόσεις Λιβάνη
«Δυο μέρες και δυο νύχτες μείναμε όρθιοι στην παραλία περιμένοντας να μπούμε σε κάποιο πλοίο. Χιλιάδες κόσμος, απελπισμένος και εξαθλιωμένος, με μάτια άδεια απ” τα όσα είχαμε δει και την ψυχή ματωμένη απ” τον πόνο της απώλειας των αγαπημένων μας. Κάρα άδειαζαν πεθαμένους δίπλα μας, όπου έβρισκαν. Το βράδυ, όταν οι Τούρκοι άρχιζαν να βιάζουν και να κακοποιούν όποια γυναίκα έβρισκαν, οι Αμερικανοί άναψαν τους προβολείς των πλοίων και τους έριξαν πάνω μας, για να σταματήσουν κάπως το κακό. Φωνές ακούγονταν: «Τα γυναικόπαιδα να μπαρκάρουν πρώτα!» – θαρρείς και υπήρχε και κανένας άντρας ανάμεσά μας. . .» (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)
Δείτε ένα παραδοσιακό μικρασιάτικο χορό ΕΔΩ:
Άταρης (Ηρώδειο, 2001)
