Aπό την Ευδοκία Χουβαρδά
Το βίντεο του πειράματος στον ακόλουθο σύνδεσμο:
https://drive.google.com/file/d/1tlo751Id3Qq7SIfdzCMMhVXKA_2vroYW/view?usp=sharing
Στα πλαίσια του διαγωνισμού: «Παίζοντας με τις φυσικές επιστήμες… κρατώντας τις αποστάσεις», που διοργάνωσαν τα Ε.Κ.Φ.Ε. του Νομού Θεσσαλονίκης, εκτέλεσα τρία διαφορετικά πειράματα Φυσικής που μελετούσαν τα αντανακλαστικά και τον χρόνο αντίδρασης, δηλαδή τον χρόνο που απαιτείται για να αντιδράσουμε σε κάποιο ερέθισμα. Η παρουσίαση των πειραμάτων έγινε σε Διαδικτυακό Μαθητικό Συνέδριο Φυσικών Επιστημών στις 27 Μαρτίου 2021.
Αποφάσισα να ασχοληθώ με αυτά τα πειράματα γιατί σχετίζονται άμεσα με την ενότητα της ελεύθερης πτώσης που κάναμε στο σχολείο, η οποία είναι αρκετά ενδιαφέρουσα και βρίσκει πολλές πρακτικές εφαρμογές στην καθημερινή ζωή. Άλλωστε, σημαντικός είναι ο υπολογισμός του χρόνου αντίδρασης στον αθλητισμό προκειμένου να γίνει εφικτή η βελτίωση των επιδόσεων των αθλητών.
Παράλληλα, στη μέτρηση του χρόνου αντίδρασης στηρίζεται και η πρόβλεψη τροχαίων ατυχημάτων.
Η ερμηνεία του χρόνου αντίδρασης του ανθρώπου σε κάποιο οπτικό ερέθισμα έχει άμεση συσχέτιση με τη βιολογία. Οι ακτίνες του φωτός εστιάζονται στα οπτικά νεύρα του αμφιβληστροειδή χιτώνα. Τα οπτικά νεύρα απαρτίζονται από φωτοευαίσθητα κύτταρα (κωνία και ραβδία) που μετατρέπουν την ακτινοβολία σε νευρική ώση. Η νευρική ώση μεταφέρεται στον ινιακό λοβό του εγκεφάλου για επεξεργασία και ανάλυση πληροφορίας. Ο εγκέφαλος δίνει εντολή, η οποία μεταφέρεται μέσω των κινητικών νευρώνων στα εκτελεστικά όργανα (πχ. μύες).
Αρχικά, στο πρώτο πείραμα άφησα ένα χαρτονόμισμα να κάνει κατά προσέγγιση μια ελεύθερη πτώση και ένας συμμαθητής μου προσπάθησε να το πιάσει έχοντας τα δάχτυλά του ακριβώς στη μέση του χαρτονομίσματος. Τελικά ο συμμαθητής μου δεν τα κατάφερε γιατί ο χρόνος αντίδρασής του ήταν μεγαλύτερος από τον χρόνο πτώσης του χαρτονομίσματος, τον οποίο υπολόγισα με τον νόμο της ελεύθερης πτώσης.
Στο δεύτερο πείραμα, προκειμένου να υπολογίσω τον χρόνο αντίδρασης των ποδιών άφησα έναν χάρακα ενός μέτρου από μια απόσταση και μια συμμαθήτριά μου προσπάθησε να τον πιάσει με τα πόδια της. Η ένδειξη του χάρακα μου έδειξε το διάστημα που είχε διανύσει.
Στο τρίτο πείραμα, σύγκρινα τους χρόνους αντίδρασης των χεριών των συμμαθητών μου. Κρατήσαμε έναν χάρακα 30 εκατοστών κατακόρυφα από το ένα άκρο του. Ταυτόχρονα, ένας συμμαθητής μου είχε το χέρι του κοντά στην ένδειξη μηδέν του χάρακα. Αφήσαμε τον χάρακα να πέσει ελεύθερα και ο συμμαθητής μου προσπάθησε να τον πιάσει. Ο χρόνος που μεσολάβησε ήταν και ο χρόνος αντίδρασης.
Η εκτέλεση των πειραμάτων ήταν γρήγορη και εύκολη, με απλά υλικά που υπάρχουν στο σπίτι. Η πραγματοποίησή τους έγινε με την καθοδήγηση της Φυσικού του σχολείου μας κ. Νικολαΐδου Αλεξάνδρας. Συστήνω ανεπιφύλακτα σε όλους τους μαθητές να το δοκιμάσουν και να υπολογίσουν τον χρόνο αντίδρασής τους.
