Η αρχιτεκτονική του σώματος

Γράφει ο Νίκος Ιωαννίδης, Bιολόγος, M.Sc., Ph.D.

Το σώμα του ανθρώπου όπως και πολλών άλλων οργανισμών θυμίζει κτιριακό συγκρότημα. Το συγκρότημα στην περίπτωση του ανθρώπου αποτελείται από δέκα τρισεκατομμύρια διαμερίσματα¹. Κάθε διαμέρισμα έχει τα ίδια 46 βιβλία² με τις ίδιες 40.000 αρχιτεκτονικές προτάσεις³ με κάθε διπλανό του. Μάλιστα η μορφή των 46 βιβλίων θυμίζει ξετυλιγμένο πάπυρο⁴. Πώς όμως φτάσαμε σε τόσο μεγάλο αριθμό διαμερισμάτων;

Όλο το συγκρότημα⁵ προήλθε από ένα και μόνο διαμερισματάκι⁶. Αυτό το μικρό διαμέρισμα μετά από πολλές φάσεις⁷ επεκτάσεων⁸ και διχοτομήσεων⁹ έφτιαξε όλο το συγκρότημα. Πιο αναλυτικά, κάθε φορά που ένα διαμέρισμα επεκτείνεται, κατασκευάζεται ένα χώρισμα^10,11 ώστε ο μεγάλος χώρος¹² να δώσει δύο¹³ μικρότερους. Τα δύο νέα διαμερίσματα είναι πανομοιότυπα¹⁴ και ισότιμα με τον αρχικό. Ισότιμα είναι επειδή περιέχουν κάθε ένα από τα 46 βιβλία. Για να είναι μάλιστα ακριβοδίκαιη η κληροδότηση της πολύτομης βιβλιοθήκης, όχι μόνο ξαναγράφονται¹⁵ οι 46 πάπυροι, αλλά τυλίγονται¹⁶ κιόλας. Τελικά, κάθε διαμέρισμα κληρονομεί¹⁷  46 διακριτούς¹⁸ τόμους.

Η κληρονόμηση εμφανίζει μεγάλο ενδιαφέρον, ιδιαίτερα όταν πρέπει ένα διαμέρισμα να δώσει τα μισά βιβλία¹⁹ από αυτά που έχει, στα νέα διαμερίσματα. Σ’αυτήν την περίπτωση²⁰ προκύπτουν ειδικά διαμερίσματα²¹ με βιβλιοθήκες του μισού ακριβώς μεγέθους (δηλαδή 23 τόμοι). Στο αρχικό συγκρότημα  κάθε διαμέρισμα στη βιβλιοθήκη του περιέχει δύο φορές τον κάθε τόμο²², συνεπώς κάθε τόμος και κατ’επέκταση κάθε αρχιτεκτονική πρόταση αντιπροσωπεύεται δύο φορές. Αυτά τα ειδικά διαμερίσματα λοιπόν, είναι πολύ μεγάλης αξίας, διότι επιτρέπουν τη δημιουργία νέων συγκροτημάτων. Επειδή όμως εξηγήσαμε ότι κάθε συγκρότημα αποτελείται από διαμερίσματα με 46τομες βιβλιοθήκες  είναι εύλογο ότι αρχικά πρέπει να συστεγαστούν²³ λειτουργικά δύο διαφορετικά ειδικά διαμερίσματα με 23τομες βιβλιοθήκες.

Αξιοσημείωτο επίσης, είναι ότι καθ’όλη αυτή τη διαδικασία διαχωρισμού των 46 τόμων μπορεί κάτι μη γίνει σωστά. Σοβαρά λάθη²⁴ αφορούν ολόκληρους τόμους. Υπάρχει περίπτωση, ένα διαμέρισμα να μην περιέχει έναν τόμο²⁵ ή να έχει κάποιον τόμο δύο φορές²⁶ ή να αναμειχθούν²⁷ σελίδες του ενός τόμου με αυτές κάποιου άλλου. Επίσης, τυπογραφικά λάθη²⁸ (επιπλέον γράμμα²⁹, αντικατάσταση³⁰ γράμματος, παράλειψη³¹ γράμματος) μπορεί να οδηγήσουν σε διαφορετικές αρχιτεκτονικές προτάσεις³². Αυτή η ποικιλία³³ των προτάσεων που αφορούν στο ίδιο κομμάτι³⁴ της κατασκευής³⁵ αναπόφευκτα οδηγεί σε ανταγωνισμό. Τελικά, επιλέγονται³⁶ μόνο τα καλύτερα³⁷ σχέδια ενώ τα χειρότερα³⁸ απορρίπτονται. Με αυτό τον τρόπο ξεκίνησαν να χτίζονται οι πρώτοι απλοί οικισμοί³⁹ πριν 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια και χάρη σε αυτόν παραμένουν σήμερα  τουλάχιστον  1.700.000 είδη κτισμάτων εκ των οποίων τα περισσότερα είναι πολυδαίδαλα και ογκώδη⁴⁰.

1. Κύτταρα
2. 46 γραμμικά μόρια DNA
3. γονίδια
4. ινίδια χρωματίνης
5. (ανθρώπινος) οργανισμος
6. ζυγωτό
7. εμβρυική ανάπτυξη
8. κυτταρική αύξηση
9. κυτταρική διαίρεση
10. περίσφιξη (ζωικά κύτταρα)
11. φραγμοπλάστης (φυτικά κύτταρα)
12. μητρικό κύτταρο
13. θυγατρικό κύτταρο
14. τα θυγατρικά κύτταρα μοιάζουν μεταξύ τους και με το μητρικό
15. αντιγραφή του DNA
16. συσπείρωση χρωματίνης
17. μίτωση
18. ανισομεγέθη
19. χρωμόσωμα
20. μείωση
21. γαμέτες (σπερματοζωάρια ή ωάρια)
22. διπλοειδής οργανισμός
23. σύντηξη γαμετών
24. χρωμοσωμικές ανωμαλίες
25. ανευπλοειδία (π.χ. σύνδρομο Τurner)
26. πολυπλοειδία (π.χ τρισωμία 21 ή σύνδρομο Down)
27. μετατόπιση τμήματος χρωμοσώματος
28. λάθη DNA πολυμεράσης
29. προσθήκη αζωτούχου βάσης
30. αντικατάσταση
31. έλλειψη
32. γονιδιακές μεταλλάξεις
33. πολλαπλά αλληλόμορφα γονίδια
34. πολυπεπτιδική αλυσίδα (πρωτεΐνη)
35. οργανισμοί
36. Φυσική Επιλογή (Δαρβίνος)
37. το περιβάλλον καθορίζει ποιος πλεονεκτεί κάθε χρονική στιγμή
38. θνησιγόνα, ελλατωματικά ή λιγότερο ευνοϊκά αλληλόμορφα γονίδια
39. κοινός πρόγονος όλων των ειδών
40. π.χ. Homo sapiens (άνθρωπος ο σοφός)

* Στη φωτογραφία: Μουσείο στην Ολλανδία «Corpus Museum for Ηuman Βody».Όλο το μουσειακό οικοδόμημα είναι ουσιαστικά ένα γιγάντιο ανθρώπινο σώμα