ΠΕΙΡΑΙΑΣ, η πόλη μας
Τη φετινή σχολική χρονιά (2016-17), το πολιτιστικό μας πρόγραμμα ήταν για τον Πειραιά. Το θέμα ήταν «Πειραιάς, η πόλη μας» και προσπαθήσαμε μέσα απ’ αυτό να μάθουμε την πόλη που ζούμε, που νομίζουμε ότι την ξέρουμε αλλά δεν την ξέρουμε όσο νομίζουμε. Και τελικά μάθαμε αρκετά…..
Η υπεύθυνη του προγράμματος, Μαστρογιάννη Παγώνα (Δ/ντρια)
Η ονομασία Πειραιάς, της Μαρίας Θωμάκου
Η προέλευση του τοπωνυμίου Πειραιεύς σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς σημαίνει τον πορθμέα, τον περαματάρη (περαιόω-ώ = μεταφέρω κάτι απέναντι),γιατί σύμφωνα με την παράδοση κάποιος περαματάρης μετέφερε με το πλοιάριό του τους κατοίκους της Αττικής στην απέναντι πειραϊκή παραλία, αφού ο Πειραιάς στα προϊστορικά χρόνια ήταν νησί, που χωριζόταν από την υπόλοιπη Αττική με θάλασσα. Μέχρι σήμερα χρησιμοποιείται η λέξη Περαίας.
Μετά τη συγκρότηση του ελληνικού κράτους(1930) και τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Αθήνα (1934) ο Πειραιάς παίρνει νέα ζωή. Χιώτες και Υδραίοι έμποροι εγκαθίστανται στον Πειραιά, ακολουθούν Κυθήριοι, άλλοι νησιώτες, Μανιάτες και έτσι δημιουργούνται οι νέες γειτονιές του Πειραιά τα Χιώτικα, τα Υδραίικα, τα Καρπάθικα (σημερινή Πειραϊκή),τα Μανιάτικα (στην Αγία Σοφία), τα Κρητικά (στην Καστέλλα).Ο Γιαννακός Τζελέπης στήνει το πρώτο ξενοδοχείο στο λιμάνι γι αυτό η ακτή από την αγορά μέχρι τον Ηλεκτρικό Σταθμό ονομάζεται Ακτή Τζελέπη.
ΥΔΡΑΙΪΚΑ
Οι Υδραίοι μαζί με τους Χιώτες ήταν οι πρώτοι άποικοι και οι δημιουργοί της σύγχρονης πόλης του Πειραιά. Αμέσως μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους, οι Χιώτες εγκαταστάθηκαν το 1836 γύρω από την σημερινή εκκλησία της Αγίας Τριάδας και το Δημοτικό θέατρο ενώ οι Υδραίοι εγκαταστάθηκαν το 1838 στην περιοχή ανάμεσα στις οδούς Μπουμπουλίνας και Σαχτούρη που σύντομα επεκτάθηκε προς την Πηγάδα, τα Καρβουνιάρικα, τις απότομες πλαγιές του Χατζηκυριάκειου. Οι δεσμοί των Υδραίων με την Πειραική χερσόνησο υπήρχαν από πολύ παλιά επί Τουρκοκρατίας τον 17ο αιώνα όταν ο Πειραιάς ήταν ακόμα έρημη ακτή, τότε επιχείρησαν πολλές φορές να εγκατασταθούν αλλά συνάντησαν την αντίδραση των Αθηναίων.
Την εποχή της επανάστασης οι Υδραίοι συμμετείχαν σε όλες τις μάχες στην περιοχή του Πειραιά, ο εποικισμός των Υδραίικων ξεκίνησε από το 1829 με αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά ο πληθυσμός στο νησί, το διάταγμα του οικισμού εκδόθηκε το 1838 με πρόεδρο τον Αναστάσιο Ρομπότζη, πλοίαρχο Β΄ τάξεως Υδραίο αγωνιστή του 1821. Τα σχέδια του νέου οικισμού πραγματοποιήθηκαν από τους διάσημους αρχιτέκτονες Κλεάνθη και Σάουμπερτ, το σχέδιο ήταν το Ιπποδάμειο σύστημα με κάθετους δρόμους και οικοδομικά τετράγωνα στα πρότυπα του αρχαίου Πειραιά. Το νεοσύστατο Ελληνικό βασίλειο χορήγησε στους Υδραίους 48 οικοδομικά παραλληλόγραμμα στην περιοχή των σημερινών Υδραίικων με εντολή να χτιστούν σε αυτά σπίτια και αποθήκες.
Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου
Οι δυο οικισμοί των Υδραίων και των Χιωτών ενώθηκαν το 1842 σε έναν ενιαίο δήμο του Πειραιά, οι Υδραίοι έκτισαν την μεγάλη εκκλησία του Αγίου Νικολάου που εγκαινιάστηκε τον Ιούλιο του 1844 προς τιμή του αγίου των ναυτικών. Στην θέση του ξεκίνησε το 1852 η ανέγερση του σημερινού ναού υπό την μορφή νέας βασιλικής, η κατασκευή του ναού ολοκληρώθηκε το 1902. Σταδιακά στην διάρκεια του 19ου αιώνα οι Υδραίοι πολλαπλασιάστηκαν και επεκτάθηκαν σε όλες τις υπόλοιπες περιοχές της Πειραϊκής χερσονήσου ειδικά στις γειτονικές Καλλίπολη και Χατζηκυριάκειο.
ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ – ΜΑΝΙΑΤΙΚΑ, της Καλλιόπης Τζανή
Η συνοικία της Αγ. Σοφίας έλαβε το όνομά της από την ομώνυμη Εκκλησία ,της οποίας η ανέγερση ξεκίνησε από το 1895 και ολοκληρώθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα. Το 1898 ο Δήμος Πειραιά ανέλαβε με σχετική απόφαση τα έξοδα οικοδόμησης μιας τρισυπόστατης Βασιλικής μετά τρούλου, ο ναός αφιερώθηκε στην Αγ. Σοφία προς τιμήν του ονόματος της συζύγου του τότε Δημάρχου Πειραιώς Τρύφωνα Μουτζόπουλου ( ή Μουτσόπουλου). Εξ αρχής η συνοικία υπήρξε σχετικά απομονωμένη από την εν γένει ζωή του Κεντρικού Πειραιά κυρίως λόγω των σιδηροδρομικών γραμμών Λαρίσης που αποτελούσαν κάτι σαν φυσικό όριο (σύνορα). Κατ’ αυτόν τον τρόπο στη συγκεκριμένη συνοικία επικράτησε μια ιδιότυπη “απομόνωση” η οποία ενισχύθηκε από το γεγονός ότι η πλειοψηφία των κατοίκων κατέφθαναν από τη Μάνη προς αναζήτηση εργασίας στον υπό εποικισμό Πειραιά. Κάτοικοι της Μάνης αλλά και της Λακωνίας μετά το τέλος της επανάστασης του 1821, είχαν μετακινηθεί προς εξεύρεση εργασίας τόσο στον Πειραιά όσο και στα νησιά Αργοσαρωνικού, Ύδρα, Αίγινα η οποία αργότερα έγινε και πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους.
Σύμφωνα με μαρτυρίες ,οι κάτοικοι της περιοχής που ονομάστηκε αργότερα ατύπως “Μανιάτικα”, απόφευγαν τις πολλές επαφές με τους υπόλοιπους Πειραιώτες, δημιουργώντας μια ειδική και ‘ιδιότυπη’ κοινωνική ζωή η οποία ακολουθούσε τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα της Μάνης. Ο κεντρικός δρόμος περνάει μέσα από τα Μανιάτικα όπου βγαίνουν μαχαίρια γράφει στο βιβλίο του ο Χαριτόπουλος. «Η μανιάτικη τιμή και υπόληψη απαιτεί αμείλικτη σοβαρότητα σε όλα γιατί είναι άντρες σοϊλίδες, πρίγκιπες του βυζαντινού θρόνου στην καταγωγή και το βαστάνε αιώνες τώρα, σαν πρίγκιπες φέρονται και το απαιτούν να τους φέρεσαι και ας μην έχουν δεύτερο παντελόνι να βάλουν. Τα αστεία και τα πειράγματα, ακόμα και μεταξύ φίλων ή συγγενών. είναι λίγα και μετρημένα, δεν ξέρεις πως θα το πάρει ο άλλος. Μια άστοχη κίνηση, μια παραπανίσια κουβέντα είναι αρκετή για να φάει η μούρη σου χώμα όποιος και να’ σαι αφού είναι γνωστό πως ‘’ο Μανιάτης νηστεύει την Παρασκευή το λάδι, αλλά τον λαδά τον σκοτώνει’’»
Καλλίπολη (Πειραιάς), του Στέργιου Γραφάκη
Θέση:
Η (νέα) Καλλίπολη είναι μια από τις νεότερες συνοικίες της πόλης του Πειραιά και ορίζεται ως η περιοχή που περιβάλλεται από τις ακτές της Πειραϊκής χερσονήσου γειτνιάζοντας με τις συνοικίες του Χατζηκυριάκειου, του Αγίου Βασιλείου και των Υδραίικων-Πηγάδας. Περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του κέντρου της Πειραϊκής χερσονήσου ανάμεσα στις οδούς Σαχτούρη, Γ. Θεοτόκη και Φιλικής Εταιρίας. Πήρε το όνομα της από την χερσόνησο Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης από την οποία ήρθε το μεγαλύτερο μέρος των προσφύγων της συνοικίας μετά την Μικρασιατική καταστροφή. Η περιοχή του Αγίου Νείλου αποτελεί υποσυνοικία της Καλλίπολης.
Η Καλλίπολη διαθέτει τρεις μεγάλες κεντρικές πλατείες, την πλατεία Σερφιώτου, την πλατεία Πηγάδας (πρώην πλατεία Καλαβρύτων) και την πλατεία Καρπάθου. Η πλατεία Πηγάδας είναι από τις παλιότερες πλατείες του Πειραιά, κατασκευάστηκε το 1870 πολύ πριν κατοικηθεί η Καλλίπολη από τους πρόσφυγες. Η κατασκευή της πλατείας έγινε παράλληλα με την κατασκευή της γειτονικής δεξαμενής η οποία έδινε νερό στους κατοίκους του Πειραιά του 19ου αιώνα. Από τον Φεβρουάριο του 2014 η πλατεία Πηγάδας βρίσκεται σε στάδιο έργων βιοκλιματικής ανάπτυξης που ξεκίνησαν από τον πρώην δήμαρχο Πειραιά Βασίλη Μιχαλολιάκο (τα έργα είναι σήμερα σε εξέλιξη). Διαθέτει ένα λύκειο, δύο γυμνάσια και δύο δημοτικά σχολεία.
Ιστορία και κάτοικοι :
Η περιοχή πρωτοκατοικήθηκε κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα από νησιώτες (κυρίως Υδραίους και Δωδεκανήσιους) και, μετά το 1922, από Έλληνες πρόσφυγες από τη χερσόνησο της Καλλίπολης στην Ανατολική Θράκη, στην οποία οι ελληνικοί πληθυσμοί είχαν εκδιωχθεί λόγω των συνεχών διώξεων από τον τουρκικό στρατό στις αρχές της δεκαετίας του 1910.
Η προσφυγική συνοικία που αναπτύχθηκε σιγά-σιγά στους άγονους λόφους της πειραϊκής χερσονήσου παρουσίαζε τα γνωστά προβλήματα ύδρευσης, αποχέτευσης, φωτισμού και ελλιπών υποδομών όπως η πλειοψηφία των προσφυγικών συνοικιών του λεκανοπεδίου.
Επί δημαρχίας Γιάννη Παπασπύρου (1982-1986) δημιουργήθηκε αποχετευτικό δίκτυο και η συνοικία απαλλάχθηκε από τη μάστιγα των κουνουπιών.
Ναοί :
Στην περιοχή υπάρχει ο ιστορικός ναός της Αγίας Παρασκευής ο οποίος οικοδομήθηκε από πρόσφυγες προερχόμενους από το Κατιρλί της Βιθυνίας στη νοτιοανατολική ακτή της Προποντίδας απέναντι από την Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης. Ο ναός της Αγίας Παρασκευής κτίσθηκε στα πρότυπα του ομώνυμου ναού της Αγίας Παρασκευής στο Μικρασιατικό Κατιρλί, (ήταν η μια από τις δυο μεγάλες εκκλησίες του χωριού).
Επιπλέον στην περιοχή της Καλλίπολης υπάρχουν ο ναός του Αγίου Νείλου, ο ναός των Αγίων Αναργύρων καθώς και οι παλαιοημερολογίτικες εκκλησίες της Αγίας Μαρίνας και της Παναγίας της Μαρουλιανής(Υπαπαντή).
ΠΕΙΡΑΙΑΣ, ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΟΡΑΗ, της Καλλιόπης Τζανή
Η πλατεία Κοραή είναι γνωστή στον πιο πολύ κόσμο ως πλατεία Δημοτικού Θεάτρου. Πήρε το όνομά της από τον Αδαμάντιο Κοραή, τον επιφανέστερο δάσκαλο του γένους, Ιατρό –φιλόλογο, του οποίου η προτομή κοσμεί τη πλατεία.
Στον περίβολο της πλατείας ,που βρίσκεται μεταξύ του Δημοτικού Θεάτρου και του Ιερού Ναού Αγ. Κωνσταντίνου, έχει τοποθετηθεί το άγαλμα του Εθνάρχη Ελευθερίου Βενιζέλου ( που διετέλεσε και βουλευτής Πειραιά). Στην πλατεία Κοραή δεσπόζει το ονομαστό Δημοτικό θέατρο της πόλης ,που είναι το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο έργο από την ίδρυση του Δήμου Πειραιά, το έτος 1835.
Το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά είναι ένα νεοκλασικό κτήριο που χτίστηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ιωάννη Λαζαρίμου κι εγκαινιάστηκε στις 9 Απριλίου του 1895.To θέατρο έχει χωρητικότητα 600 θέσεων και βρίσκεται στο κεντρικότερο σημείο της πόλης του Πειραιά. Ειδικότερα για την εποχή που αποφασίστηκε να ανεγερθεί, στα τέλη του 19ου αιώνα, θεωρείται οραματική η ιδέα και μόνο της δημιουργίας ενός τέτοιου μεγέθους θεάτρου – οι κάτοικοι του Πειραιά το 1883, όταν λήφθηκε η σχετική απόφαση, έφθαναν μόλις τους 27.000 εκ των οποίων ζήτημα ήταν αν οι 200 θεωρούνταν μορφωμένοι και άλλοι τόσοι να γνώριζαν στοιχειώδη γραφή και ανάγνωση.
Ο Λέων του Πειραιά
Ο Λέων του Πειραιά βρίσκεται στην είσοδο του πρώτου λιμανιού της χώρας, εκεί που η οδός Μαρίας Χατζηκυριακού συναντά την ακτή Ξαβερίου. Είναι ένα μαρμάρινο γλυπτό που προσομοιάζει με τον “λέοντα της Χαιρωνείας” ύψους υπέρ τριών μέτρων το οποίο βρισκόταν στο εσωτερικό σημείο του λιμανιού. Από την επιβλητική παρουσία το μνημείο ο λιμένας ονομαζόταν και Πόρτε Λεόνε (porto leone)
δηλαδή λιμάνι του Λιονταριού όπως το ονόμαζαν οι Φράγκοι και αργότερα Ασλάν οι Τούρκοι. Η παρουσία του λέοντα ως ΄΄άγρυπνου φρουρού’’ στο λιμάνι του Πειραιά τερματίζεται το έτος 1687 με την αρπαγή και μεταφορά του στον πολεμικό ναύσταθμο της Βενετίας (όπου και παραμένει ως σήμερα) κατόπιν εντολής του Βενετού Δόγη Francesco Morozini. Μαζί με “τον λέοντα του Πειραιά” ο Morozini απέστειλε στη Βενετία και έναν λέοντα και μια λέαινα από την Αθήνα.
Την άνοιξη του 1997 ένα πιστό αντίγραφο από τον γλύπτη Γ. Μέγκουλα τοποθετήθηκε στη δεξιά πλευρά της εισόδου του λιμανιού του Πειραιά και περιμένει μέχρι σήμερα μελαγχολικά την αποδοχή της ομηρίας του από τους Βενετσιάνους, ώστε να επαναπατριστεί ο θρυλικός του πρόγονος.
Ο ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ, της Μαργαρίτας Μιχαλοπούλου
Το 471 π. Χ. οι αντίπαλοι του Θεμιστοκλή πέτυχαν τον οστρακισμό του με τη κατηγορία του μηδισμού. Στο δρόμο για την εξορία έφτασε πρώτα στο Άργος όπου παρέμεινε έξι χρόνια. Όταν έγιναν γνωστές οι ύποπτες συναλλαγές του με τον στρατηγό των Λακεδαιμονίων και νικητή των Περσών στη μάχη των Πλαταιών, Παυσανία, οι Αθηναίοι προσπάθησαν να τον βρουν για να τον συλλάβουν, γεγονός που τον ανάγκασε να καταφύγει κυνηγημένος αρχικά στη Κέρκυρα και στη συνέχεια στο βασιλιά των Μολοσσών Άδμητο για να καταλήξει στην Έφεσο της Μικράς Ασίας. Τότε καταδικάστηκε ερήμην στην Αθήνα σαν προδότης και δημεύτηκε η περιουσία του. Ο βασιλιάς των Περσών που τον θαύμαζε εκτιμώντας τις μεγάλες ικανότητες του τον διόρισε διοικητή της περιοχής της Μαγνησίας. του έδωσε γυναίκα περσίδα και τον γέμισε δώρα. Εκεί πέθανε από αρρώστια το 461π.Χ. σε ηλικία 64 ετών. Μερικοί λένε ότι αυτοκτόνησε με δηλητήριο. Οι δικοί του υλοποιώντας επιθυμία του έφεραν τα οστά του και τα έθαψαν κρυφά διότι σαν εξόριστος δεν επιτρεπόταν να ταφεί σε έδαφος της Αττικής. Ο Παυσανίας είδε τάφους των απογόνων του Θεμιστοκλή κατά μήκος της ιεράς οδού, πράγμα που ενισχύει την άποψη της μεταφοράς των οστών του.
Ο κωμικός Πλάτων (τέλη 5ου-αρχες του 4ου π. Χ. αιώνα) αναφέρει τον «τύμβο» του Θεμιστοκλή στα ΒΔ της Πειραϊκής ακτής, κοντά στη σημερινή σχολή ναυτικών δοκίμων. Εκεί σώζεται μεγάλη τετράγωνη παραθαλάσσια θεμελίωση μνημείου με πλευρά πάνω από 5,5 μέτρα.
Το ίδιο μνημείο θεωρεί σαν τάφο του Θεμιστοκλή ο σύγχρονος του μεγάλου Αλεξάνδρου περιηγητής Διόδωρος, στην «περί μνημάτων» πραγματεία του που έγραψε έναν αιώνα μετά τον Πλάτωνα. Κατά τον Πλούταρχο από το σημείο αυτό ο Θεμιστοκλής μπορούσε να βλέπει τους ναυτικούς που έμπαιναν ή έβγαιναν από το λιμάνι του Πειραιά.
Νότια του περιβόλου αναστηλώθηκε το 1972 ένας μεγάλος αράβδωτος κίονας από επτά σπονδύλους που βρέθηκαν εκεί συνολικού ύψους εννέα μέτρων. Από ένα κομμάτι που διασώθηκε συμπεραίνουμε ότι είχε ιωνικού ρυθμού κιονόκρανο πάνω από το οποίο υπήρχε κάποιο έργο τέχνης. Πρόκειται για ψηλή επιτάφια στήλη που ήταν ορατή από το πέλαγος.
Αμφιάλη, Δραπετσώνα, Καμίνια,Ταμπούρια, της Βαρβάρας Καραμεσίνη
Η Αμφιάλη πήρε το όνομά της από την αρχαία Αμφιάλη Άκρα.
Δραπετσώνα
Η ονομασία της προέρχεται από το αρβανίτικο ντραπ(=ρέμα) +Τσώνης
(=όνομα κτηματία της περιοχής) και σημαίνει το ρέμα του Τσώνη.
Καμίνια
Τα Καμίνια πήραν το όνομά τους από τα παλιά καμίνια που υπήρχαν εκεί για να φτιάχνουν τα τούβλα.
Ταμπούρια
Το όνομα οφείλεται στα πρόχειρα οχυρώματα (ταμπούρια) που κατασκεύασε το 1827 ο Γεώργιος Καραϊσκάκης για να αποκρούσει τον Κιουταχή. Εκεί εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες της Μικρασιατικής καταστροφής.
Χατζηκυριάκειο, Πηγάδα, Ακτή Ξαβερίου, του Κων/νου Καραμεσίνη
Η περιοχή κατοικήθηκε από Υδραίους, Ψαριανούς και Χιώτες που ήρθαν μετά την απελευθέρωση. Το 1889 ιδρύθηκε στον Πειραιά το Χατζηκυριάκειο Ορφανοτροφείο που έδωσε στην περιοχή το όνομά του. Εκεί βρίσκεται η μοναδική στον ελλαδικό χώρο εκκλησία του Αγ. Νείλου.
Πηγάδα
Η ονομασία οφείλεται σε μια δεξαμενή (Πηγάδα ) που υπήρχε κάποτε εκεί στη θέση Περιβόλια.
Ακτή Ξαβερίου
Είναι το μικρό λιμανάκι κοντά στον Άγιο Νικόλα που άραζαν παλιότερα τα καϊκια για να ξεφορτώσουν ξυλοκάρβουνα. Η περιοχή γέμιζε καρβουνόσκονη γι αυτό ονομάστηκε Καρβουνιάρικα.
Νέο Φάληρο, της Γεωργίας Παπαγεωργίου
Με τα ξενοδοχεία του και την παραλία του ήταν χώρος έλξης πολλών παραθεριστών που έρχονταν να απολαύσουν το μπάνιο τους και τον περίπατό τους.
Λιμήν Μουνιχίας-Τουρκολίμανο-Μικρολίμανο
Οφείλει το όνομά του στο Μούνιχο, μυθικό βασιλιά της Αττικής. Ήταν πολεμικό λιμάνι(διέθετε 82 νεώσοικους).Από τα βυζαντινά χρόνια η περιοχή ονομάστηκε Καστέλι ή Καστέλα, εξαιτίας του φρουρίου της. Η ονομασία Τουρκολίμανο οφείλεται στο ότι ήταν ιδιοκτησία Τούρκου αξιωματούχου.
Ονοματοθεσία των οδών του Πειραιά, της Ευσταθίας Χριστοφίδη
Η πρώτη απόφαση για την ονοματοθεσία των οδών της πόλεώς μας ελήφθη επί Δημαρχίας του πρώτου Δημάρχου Πειραιώς Κυριακού Σερφιώτου, Υδραίου την καταγωγή. Η υπ’ αριθμ. 146 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου της 11ης Μαΐου 1836 αναφέρει ότι θα ληφθούν υπόψη οι προπατορικές ονομασίες των Ελλήνων που ήδη κατοικούσαν σε αυτήν καθώς και των υπέρ της πατρίδας πεσόντων οπλαρχηγών προς τους οποίους οι Έλληνες χρωστούν μνημόσυνο, γι’ αυτό και αποφασίστηκε να χαραχτούν τα ονόματα αυτών των ηρώων.
Η πιο σημαντική απόφαση περί ονομασίας είναι η υπ’ αριθμ. 446 απόφαση, επί δημαρχίας Πέτρου Ομηρίδη Σκυλίτση στην συνεδρίαση της 21 Δεκεμβρίου 1851. Η απόφαση αυτή επικυρώθηκε με το Διάταγμα της Νομαρχίας Αττικοβοιωτίας το 1852 σύμφωνα με την οποία οδός Αθηνάς ονομάζεται η οδός που αρχίζει από τη βρύση της κεντρικής πλατείας διερχόμενη από την Πλατεία των Τεσσάρων Καταστημάτων (έτσι λέγονταν τότε η Πλατεία Κοραή) και προχωρεί μέχρι το άκρο της πόλης. Αυτή είναι η μετέπειτα Βασιλέως Γεωργίου Α΄ που διατηρεί αυτό το όνομα μέχρι και σήμερα. Κυριότερη κάθετος της Αθηνάς ήταν η οδός Σωκράτους «διερχόμενη από την Λάκκα του Βάβουλα δια του κέντρου της πόλεως, των τεσσάρων καταστημάτων (Κοραή) και της Δενδροφυτείας (Τερψιθέας) μέχρι του άκρου της πόλεως».
Η Λεωφόρος Σωκράτους που από το 1935 λεγόταν Βασιλέως Κωνσταντίνου είναι βέβαια η σημερινή Ηρώων Πολυτεχνείου, όπως μετονομάσθηκε αμέσως μετά τη μεταπολίτευση (1974). Η προέκτασή της από τη διασταύρωσή της με την Ελευθερίου Βενιζέλου (αρχικά Ηφαίστου) μέχρι την γέφυρα Καλαμάκη λεγόταν αρχικά οδός Μουτζοπούλου, μετά ονομάσθηκε Ντενί Κοσέν προς τιμή του Γάλλου Πολιτικού και συγγραφέως (268η συνεδρίαση της 15.11.1923) και αργότερα σε 34ου Συντάγματος Πεζικού, προς τιμή του Πειραϊκού Συντάγματος (απόφαση 182/13.5.1953).
Αργότερα το τμήμα της Λεωφόρου Σωκράτους από του Υδραίϊκου Σχολείου (Βρυώνη) μέχρι την Σχολή Δοκίμων μετονομάσθηκε σε Ιωάννου Χατζηκυριακού με την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Πειραιώς 210/26.8.1896 (μέχρι τότε την αποκαλούσαν «επέκταση Σωκράτους»).
Η Μιαούλη που αρχικά περιελάμβανε και το τμήμα του δρόμου από την Πλατεία Θεμιστοκλέους μέχρι και την Πλατεία Ιπποδαμείας, μεταπολεμικά μετονομάσθηκε σε Εθνικής Αντιστάσεως.
Η Φίλωνος προς τιμή του αρχαίου αρχιτέκτονα που είχε κατασκευάσει την περίφημη Σκευοθήκη στον Λιμένα Ζέας (Πασαλιμάνι) έλαβε αυτό το όνομα με την υπ’ αριθμ. 446/21.12.1851 Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.
Η Νοταρά προς τιμή του οπλαρχηγού Παναγιωτάκη Νοταρά, έφερε αρχικά την ονομασία Ηροδότου που σύμφωνα με την 446 απόφαση του Δ.Σ. ξεκινούσε από το ιερό της Δυτικής Εκκλησίας (Καθολική Εκκλησία Πειραιά) και κατέληγε στην ρύση του Αγίου Νικολάου. Η μετονομασία σε Νοταρά έγινε το 1852. Η σημερινή Κολοκοτρώνη έφερε το όνομα Αριστοτέλους.
Η Λεωφόρος Γρηγορίου Λαμπράκη, παλαιότερα Βασιλίσσης Σοφίας (απόφαση 242/14.4.1921) αρχικά Μουνιχίας, επειδή τότε κακώς ενομίζετο ότι το αρχαίο λιμάνι της Μουνιχίας ήταν το Πασαλιμάνι (Ζέα). Με δύο αποφάσεις το 1922 μετονομάσθηκε σε Ελευθερίου Βενιζέλου.
Η σημερινή Καραολή – Δημητρίου αρχικά λέγονταν Άρεως και αργότερα Ναυάρχου Μπήττυ ενώ η Σωτήρος Διός αρχικά Ρέπουλη και κατόπιν Μακένζι Κινγκ.
Η Μπουμπουλίνας αρχικά Κίμωνος (1852).
Η σημερινή Γεωργίου Π. Σκουζέ λέγονταν Αφροδίτης.
Η Χαριλάου Τρικούπη λέγονταν Αρτέμιδος και έλαβε το όνομα του πολιτικού στις 29.12.1905 (απόφαση 159 του Δ.Σ.Π.).
Η Αφεντούλη λέγονταν Νοσοκομείου και έλαβε το σημερινό της όνομα στις 11.12.1906 (απόφαση 156 Δ.Σ.Π.).
Ο κάθε δρόμος έχει τη δική του ιστορία, που για τον Πειραιώτη είναι βίωμα, που πλαισιώνεται με πολυποίκιλες αναμνήσεις.
Ο Πειραιάς και η Τρούμπα μετά τον πόλεμο, της Καλλιόπης Τζανή
Μετά τον πόλεμο άρχισε η ακμή της Τρούμπας. Οι κακουχίες ,η πείνα και η καταπίεση των ανθρώπων έβρισκαν διέξοδο στις διασκεδάσεις και η Τρούμπα προσέφερε αυτό που ζητούσαν.
Ο βομβαρδισμός του 1944 ήταν για το Πειραιά το αποκορύφωμα της καταστροφής. Η οικονομία του λιμανιού ήταν ακόμη στα σπάργανα, μη έχοντας ακόμη τα αναγκαία. Έτσι πολλοί ομογενείς του εξωτερικού, κυρίως της Αμερικής έστελναν μπαούλα με ρουχισμό στους δικούς τους ανθρώπους. Όμως κάπου εδώ θα ξεκινήσουμε μαζί το ταξίδι μας στο στο χρόνο….
“Μια φορά κι έναν καιρό σ’ ένα από τα πιο όμορφα λιμάνια της Μεσογείου, του Πειραιά υπήρχε μια συνοικία ,που ήταν το καμάρι του και η …..ντροπή του” έγραφε η Σπεράντζα Βρανά… στο βιβλίο της η «Η Τρούμπα», για την συνοικία που τα όριά της προσδιόριζαν δύο εκκλησίες, ο Άγιος Σπυρίδων και ο Άγιος Νικόλαος. Ανάμεσά τους η οδός Φίλωνος, η Νοταρά , και κάθετα η Σκουζέ. Κάποτε βέβαια η Τρούμπα διέφερε κατά πολύ από την εικόνα της δοξασμένης εικοσαετίας του 1945- 1965. Η λεωφόρος Χατζηκυριακού, Σωκράτους τότε, ήταν σκαμμένη από το πέρασμα των κάρων που κουβαλούσαν το κάρβουνο, όταν στα στενά της ζούσαν κυρίως Χιώτες, που είχαν μεταναστεύσει στον Πειραιά από τα μέσα του 19 ου αιώνα , στη συνέχεια αναπτύχθηκε αρκετά και αποτέλεσε για πολλά χρόνια το οικονομικό κέντρο του λιμανιού. Τότε χτίστηκαν τα διώροφα και τριώροφα αρχοντικά της, ενώ στα στενά της λειτουργούσαν εμπορικά καταστήματα και ναυτικά γραφεία και από τη μεριά της Θάλασσας, ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια. Επί Τουρκοκρατίας στην Ακτή Μιαούλη, υπήρχε ένα πηγάδι με μια μηχανική εγκατάσταση , μια τρόμπα, από την οποία σύμφωνα πήρε το όνομά της(τρόμπα-Τρούμπα). Από τη τρόμπα οι ντόπιοι αντλούσαν νερό για να καταβρέχουν τη σκόνη που σήκωναν τα κάρα με τα κάρβουνα καθώς διέσχιζαν τους χωματόδρομους. Τα Βούρλα (οίκος Ιερόδουλων στη Δραπετσώνα), οι τεκέδες, τα μπαρμουτατζίδικα και τα καφωδεία με ζεϊμπέκικο και τσιφτετέλια στο πάλκο κι η ευρωπαϊκή ορχήστρα από κάτω, ήταν μερικές από τις χαρακτηριστικές εικόνες που διατηρούσε στο μυαλό του ο κάτοικος του Πειραιά. Βέβαια εκείνη την εποχή ο Πειραιάς ήταν άγριος. Οι τεκέδες απλώνονταν από την Πειραϊκή μέχρι τον Αγ. Διονύση. Τα ζάρια στη μέση του δρόμου καθώς και οι μυρωδιές από χασίς και του ναργιλέ που διαχέονταν στους δρόμους από τους ανθρώπους της τούφας ,που όπως έλεγαν μάθαιναν στο Σχολειό( φυλακή) και φυσικά η Χωροφυλακή έφιππη τότε, δεν παρενέβαινε ποτέ!
Δεν υπήρξε πιο άγρια πόλη για πενήντα εξήντα χρόνια πριν από τον Δεύτερο πόλεμο».
Τα γκανγκστεριλίκια, τα πιστολίδια, τα μπουνίδια και τα μαχαιρώματα που βλέπουμε στις ταινίες, εκείνη την εποχή στον Πειραιά συνέβαιναν στη πραγματικότητα. Όλοι κουβάλαγαν πιστόλι, αν ήθελαν τη ζωή τους, ακόμα και οι νοικοκυραίοι κοιμόντουσαν με το όπλο κάτω από το μαξιλάρι, και τις νύχτες ξέσπαγαν αληθινές μάχες μεταξύ συμμοριών, νταήδων, λαθρεμπόρων, σωματέμπορων, ενώ η αστυνομία μέτραγε ανήμπορη κάθε νύχτα “άνω των τριάντα πυροβολισμών ανά πέντε λεπτά”. Στο λιμάνι υπάρχει χρήμα και η θάλασσα ξεβράζει ένα τσούρμο τυχοδιώκτες, λαθρέμπορους, γκάνγκστερ, καλλιτέχνιδες, μαφιόζους, διεθνείς απατεώνες, άσπρα μαύρα , κίτρινα, ρεμάλια που η ανθρώπινη ζωή γι΄αυτούς δεν αξίζει σέντσι, γίνονται αχταρμάς με τους ντόπιους , τους μαθαίνουν νέα κόλπα, μπαίνουν στα δικά τους ή αλληλοσκοτώνονται πάνω στις λοβιτούρες.
Ο Τσιτσάνης άνοιξε τα μάτια στους μπούφους «Γιατί ρωτάτε να σας πω, αφού σας είναι πια γνωστό /όταν συμβεί στα πέριξ φωτιές να καίνε/πίνουν οι μάγκες αργιλέ».
Στη Δραπετσώνα οι τεκέδες ήταν αβέρτα. Με τους πρόσφυγες απλώθηκαν σε σταθμό. Βούρλα, Χιώτικα, Μπουταίκα, Γκρεμό, Μπαρουτάδικο, Ανάσταση κ.λ.π. Ο τεκές του Καπλάνη είχε αναρτήσει απέξω από το μαγαζί του την πιο μοβόρικη σημαία, ένα άσπρο ματωμένο πουκάμισο…. Όσο για τα οικεία ήθη «γυναίκα , πούστης, και πρεζάκιας δεν μπαίνουν τεκέ».
Ο ρεμπέτης γράφει ο Χαριτόπουλος δεν ήταν μάγκας, «Μπορεί να ήταν ξηγημένος, έξω καρδιά, χρυσή παρέα, αλλά εκτός ορισμένων, στα ζόρικα ήταν κότα, δεν είχε το ειδικό βάρος του μάγκα, τη σοβαρότητα, τη συνέπεια και τα κουράγια. Το ρεμπέτικο σινάφι έφερνε περισσότερο στα αλάνια, στην μποέμικη ζωή στα σπουργίτια των μεγάλων πόλεων που ζούσαν ελεύθερα με το λίγο, ρεμπεσκέδες, μπουλούκι ή ρεμπέτ ασκέρι όπως τους αποκαλούσαν περιφρονητικά οι νοικοκυραίοι, μακριά από τους κοινωνικούς καταναγκασμούς κι ευθύνες, άστατοι, άσωτοι, ευαίσθητοι, ονειροπαρμένοι, σελέμηδες κάνα μεροκάματο, λίγο αγαπητιλίκι, καμιά ψιλοκλοπή, όχι άγριες καταστάσεις, μικρές ποινές φυλάκισης απόφευγαν τα μαλώματα και τους καβγάδες, και αυτά που πραγματικά τους ενδιέφεραν ήταν διασκέδαση, μαυράκι και γυναίκες». Το μπουζούκι μεταξύ τους λεγόταν «ζητιανόξυλο».
Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1967 το Χουντικό Καθεστώς απαγόρευσε μέσω του τότε Δημάρχου Πειραιά Αριστείδη Σκυλίτση τη συνέχεια λειτουργίας της Τρούμπας και όλων των κέντρων θέλοντας να δείξει την αφοσίωσή του στα «Ελληνοχριστιανικά ιδεώδη». Όλα μπορείς να τα δεις και να τα κάνεις στον Πειραιά, όλα εκτός από ένα τον ζόρικο.
Πειραϊκή, της Σταμάτας Παναγιωτόπουλου και της Καλλιόπης Τζανή
Άποψη της Πειραϊκής. Διακρίνονται τα βράχια της Πειραϊκής, τα τείχη του Κόνωνα, ο όρμος Αφροδίτης και ο μεγάλος τσιμεντένιος Σταυρός (το μνημείο του αφανούς Ναύτη)
Ιστορία
Η Πειραϊκή στην αρχαιότητα ονομαζόταν από τους Αθηναίους Ακτή και ήταν φημισμένη για τα πλούσια μεταλλεία της, εξαγόταν ο «Ακτίτης λίθος» ο οποίος χρησιμοποιήθηκε σαν υλικό κατασκευής στα Μακρά τείχη και σε όλα τα λιμενικά έργα του αρχαίου Πειραιά. Τα χρόνια της κλασσικής αρχαιότητας ήταν έντονα πυκνοκατοικημένη υπήρχαν και πολλές δεξαμενές συλλογής βρόχινου νερού για την ύδρευση των κατοίκων. Ο Θεμιστοκλής φρόντισε να κατασκευάσει τείχη κατά μήκος της βραχώδους ακτής για να προστατεύσει τους κατοίκους από τα κύματα και τους εχθρούς, λόγω της βραχώδους μορφολογίας της δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή όρμων για τα πλοία. Τα τείχη της Πειραϊκής ήταν τμήμα του συνόλου των Μακρών Τειχών που κατασκευάστηκαν την ίδια εποχή από τον Θεμιστοκλή για να ενώσουν την Αθήνα με τον Πειραιά. Στις βραχώδεις ακτές της Πειραϊκής διακρίνονται ακόμα και σήμερα τμήματα των τειχών του Θεμιστοκλή πάχους περίπου δυο μέτρων.
Η περιοχή εγκαταλείφθηκε στην συνέχεια, τα νεώτερα χρόνια παρέμεινε ερημική για πολλούς αιώνες ήταν η τελευταία περιοχή του Πειραιά που κατοικήθηκε μετά την δεκαετία του 1960 αλλά τα λατομεία λειτουργούσαν μέχρι τότε επεξεργάζοντας τα «αγκωνάρια του Πειραιά. Μετά την δεκαετία του 1960 κάτοικοι από τις γειτονικές περιοχές της Καλλίπολης, του Χατζηκυριάκειου και της Φρεαττύδας οικοδόμησαν την σημερινή ακτή της Πειραϊκής.
Χαρακτηριστικά
Κατά μήκος της παραλίας της πειραϊκής βρίσκονται τα αρχαία Μακρά Τείχη (τείχη του Κόνωνα) που προστάτευαν την Αθήνα και το επίνειο της Πειραιά. Συνορεύει στα βόρεια με την Καλλίπολη, στα ανατολικά με τον Άγιο Βασίλειο, στα δυτικά και νότια βρέχεται σε ένα τεράστιο μήκος από τον Σαρωνικό κόλπο δημιουργώντας την Πειραϊκή ακτή επί της Ακτής Θεμιστοκλέους.
Η ακτογραμμή της δημιουργεί τρεις κόλπους :
α) της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, όπου βρίσκεται ο τάφος του Θεμιστοκλή,
β) του «όρμου Αφροδίτης», που παλαιότερα λεγόταν «Μπαϊκούτσι» και φιλοξενεί τον όμιλο Αλιέων «Άγιος Νικόλαος». Στον κολπίσκο αυτό ρίχνουν το σταυρό κατά τον εορτασμό των Θεοφανίων,
γ) «σκαφάκι».
Διαθέτει 2 αθλητικά σωματεία μπάσκετ με παραθαλάσσια γήπεδα: τον «Φοίνικα» και τον «Πορφύρα».
Ως τις αρχές του εικοστού αιώνα η Πειραϊκή ήταν μια βραχώδης έκταση μέχρι την Παραλία και μόνο ένας καρόδρομος υπήρχε κατά μήκος της παραλιακής ακτής, ο οποίος άρχιζε από το τέρμα της Φρεαττύδας, όπου είχε χτιστεί μόνο η έπαυλη Σκουλούδη (σημερινό Νοσοκομείο Μεταξά) κι έφτανε μέχρι τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή, όταν έφθασαν στον Πειραιά χιλιάδες πρόσφυγες, η βραχώδης περιοχή κατοικήθηκε με μια ανώμαλη οικοδομική κατανομή. Στην Πειραϊκή λειτουργούσαν την εποχή εκείνη «κακόφημα κέντρα» όπου γινόταν χρήση ναρκωτικών κυρίως χασίς. Η χρήση του χασίς στην Ελλάδα άρχισε από τις φυλακές κοντά στα τέλη του 19ου αιώνα εξαπλώθηκε δε αργότερα και «στους προσφυγικούς συνοικισμούς» που κι αυτοί άργησαν να ξεφύγουν από «περιθωριακό πλαίσιο». Η ζωή στον Πειραιά κυλούσε ανάμεσα σ’ αυτές τις «συμπληγάδες των μεγάλων μαχαιριών». Το έτος 1918 οι χρήστες που μαζεύονταν στην Πειραϊκή είχαν εγκατασταθεί σε μικρή απόσταση από τον Άγιο Βασίλη και προκαλούσαν καθημερινά διάφορες σκηνές έως ότου περικυκλώθηκαν από ολόκληρη ναυτική περίπολο. Ήταν μια πολύ πετυχημένη «σκούπα» όπως θα λέγαμε σήμερα.
“Τα λίκνα της παλιάς μαγκιάς του Πειραιά’’ ήταν τα αμαρτωλά στέκια της Λεύκας, σπηλιές της Πειραϊκής. Στα τρία όρια, δηλαδή της παλιάς πόλης πριν από τους Μικρασιάτες πρόσφυγες ανατολικό-δυτικό-νότιο βρήκαν καταφύγιο οι παραμεθόριοι, οι νταήδες ,τα μεγάλα μαχαίρια και τα κάθε λογής αλάνια μακριά από τα βλέμματα των νοικοκυραίων” Μετά την εκκαθάριση της περιοχής από τη ναυτική περίπολο άρχισαν σιγά-σιγά να λειτουργούν διάφορα «εξοχικά κέντρα».
Ιερός Ναός Παναγίτσας, της ΣταμάταςΠαναγιωτόπουλου
Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου του Αμαράντου Ρόδου – Εορτάζει κάθε χρόνο στον Ακάθιστο ύμνο.
Ρόδον το αμάραντον, χαίρε, η μόνη βλαστήσασα…
Η μοναδική εκκλησία της περιοχής είναι η Παναγίτσα (Ρόδον το Αμάραντο) στα όρια με την συνοικία της Καλλίπολης. Το 1890 ανέσυραν από τα νερά στα βράχια της Πειραϊκής μια εικόνα της Παναγίας να κρατάει τον Χριστό σε βρεφική ηλικία που κρατούσε στο χέρι του ένα ρόδο. Η ευλαβής οικογένεια Κατσαρού έκτισε τότε με δική της πρωτοβουλία ένα παρεκκλήσι στην θέση της σημερινής μεγάλης εκκλησίας ώστε να στεγαστεί η συγκεκριμένη εικόνα από τα χέρια του ψαρά. Το 1973 ο μητροπολίτης Πειραιά έχτισε στην θέση του τον πρώτο μεγάλο ναό, η Πειραϊκή έγινε από τότε επίσημα η έδρα της εκκλησιαστικής ενορίας της Παναγίας Ρόδου του Αμάραντου. Το 1983 αποφασίζεται η ίδρυση νέου μεγαλύτερου ναού του σημερινού πάνω από το ισόγειο του παλιού, ο ναός αυτός ήταν ο τελικός τα εγκαίνια έγιναν από τον μητροπολίτη Πειραιά Καλλίνικο το 1986 και εορτάζει κάθε χρόνο στον Ακάθιστο ύμνο.
Ο ύμνος αυτός των Χαιρετισμών χρησιμοποιεί σαν εικόνα ένα λουλούδι με το ωραιότερο άρωμα: Το ρόδο, δηλ. την τριανταφυλλιά. Η Παναγία είναι η Τριανταφυλλιά, απ’ όπου βλάστησε το Τριαντάφυλλο που λέγεται Χριστός.
Ο Χριστός είναι «το ρόδον το αμάραντον». Όποιος πλησιάζει το Χριστό αισθάνεται μία ουράνια ευωδία. Το λέει ο απόστολος Παύλος: «Χριστού ευωδία εσμέν τω Θεώ εν τοις σωζομένοις»
Ιησούς! Το ρόδον της σωτηρίας. Βλάστησε στη στείρα γη. Ο Χριστός είναι ρόδο, τριαντάφυλλο, εκ Παρθένου. Και τα ωραιότερα λουλούδια της γης είναι μολυσμένα από το μόλυσμα της αμαρτίας. Ένα λουλούδι είναι απόλυτα αμόλυντο: Ο Ιησούς Χριστός. Και αυτό γιατί γεννήθηκε από Παρθένο, χωρίς το κληρονομικό μόλυσμα του προπατορικού αμαρτήματος.
ΜΑΡΙΝΑ ΖΕΑΣ, ΤΟ ΣΤΟΛΙΔΙ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ, της Αγγελικής Καρακώστα
Ο Λιμένας Ζέας βρίσκεται στην Ανατολική ακτή της Πειραϊκής Χερσονήσου. Η θαλάσσια περιοχή της είναι φτιαγμένη από δυο λεκάνες-το εσωτερικό λιμάνι – το λεγόμενο Πασαλιμάνι (από έναν τούρκο πασά που έκτισε εκεί το σεράι του) η αλλιώς λιμάνι Κανάρη (φυσικό λιμάνι)και το εξωτερικό λιμάνι το λεγόμενο Φρεατίδα(τεχνητό). Κατά την αρχαιότητα ο Λιμένας Ζέας λειτούργησε κυρίως ως πολεμικός Ναύσταθμος της Αθήνας εξυπηρετώντας τον Αθηναϊκό στόλο από την αρχή της περιόδου του Θεμιστοκλή (493-492 π. Χ.)αυξάνοντας έτσι την ναυτική δύναμη Αθήνας και Πειραιά.
Με βάση την γεωγραφική θέση της Μαρίνας Ζέας μπορεί κάποιος να πλεύσει εύκολα προς Σαρωνικό και τις Κυκλάδες με ομαλή ναυσιπλοΐα. Το λιμάνι Ζέας διαχειρίζεται η εταιρεία ΜΑΡΙΝΑ ΖΕΑΣ Α.Ε. ΤΟ Λιμάνι έχει δυνατότητα 100 και πλέον σκαφών ελλιμενισμού άνω των 8 μέτρων. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες φιλοξένησε με επιτυχία σκάφη μέχρι 150 μέτρων παρέχοντας υπηρεσίες υψηλού επιπέδου.
Η προσφορά παροχή πολλαπλών υπηρεσιών καθιστά το τουριστικό λιμένα Ζέας πόλο έλξης για τους επισκέπτες. Η Περιοχή εντός και εκτός της μαρίνας αποτελεί μία ανάσα τόσο για τους επισκέπτες όσο και για τους κατοίκους της Γύρω περιοχής αφού ο χώρος προσφέρεται για περπάτημα, αθλοπαιδιές και κάθε είδους διασκέδασης. Όχι αδίκως η Μαρίνα Ζέας χαρακτηρίζεται ως το στολίδι του Πειραιά.
Φρεαττύδα
Το όνομα Φρεαττύς προέρχεται από τα παλιά φρεάτια(κοιλώματα) που υπήρχαν στην περιοχή.
Τερψιθέα
Διηγούνται ότι εκεί κοντά έμενε μια όμορφη κοπέλα με το όνομα Τερψιχόρη, που ήταν κόρη του Τούρκου πρόξενου (χριστιανού στο θρήσκευμα). Ένας φαρμακοποιός που του άρεσε πολύ ζήτησε από το φίλο του γραμματέα του Δήμου να δοθεί στην πλατεία το όνομά της. Όμως για να αποφύγουν παρεξηγήσεις από την κοινωνία του Πειραιά αντί του Τερψιχόρη να δοθεί το όνομα Τερψιθέα. Έτσι η πλατεία απέκτησε το σημερινό της όνομα και κατόπιν πήρε το όνομα αυτό όλη η περιοχή.
Χρονολογικό Πειραιά, της Παγώνας Μαστρογιάννη
2600 π. Χ. Ενδείξεις ότι άρχισε να κατοικείται ο Πειραιάς.
483 π. Χ. Ο Πειραιάς επίνειο της Αθήνας.
461-431 π. Χ. Ανοικοδόμηση της πόλης σε σχέδιο του αρχιτέκτονα Ιππόδαμου (Περικλής).
1318 μ. Χ. Ο Πειραιάς αναφέρεται πρώτη φορά ως Porto Leone.
1827 μ. Χ. Μάχη στο Κερατσίνι. Άλωση της μονής του Αγ. Σπυρίδωνα. Θάνατος του Γεωργίου Καραϊσκάκη στο Νέο Φάληρο.
1835 μ. Χ. Ιδρύεται ο Δήμος Πειραιά.
1837 μ. Χ. Εγκαθίσταται στον Πειραιά η σχολή Ευελπίδων(παραμένει μέχρι το 1894).
1884 μ. Χ. Ιδρύεται η σχολή Ναυτικών Δοκίμων.
1922 μ. Χ. Μικρασιατική καταστροφή.100.000 πρόσφυγες θα εγκατασταθούν στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά.
1944 μ. Χ. Βομβαρδισμός του Πειραιά από τους Συμμάχους με πολλά ανθρώπινα θύματα.
Όλοι θέλουμε ένα σχολείο ανοικτό στην κοινωνία, που θα εμπνέει και θα καθοδηγεί τα νέα άτομα, που είναι πιο δεκτικά για τη χάραξη μιας πορείας κατάφασης ζωής. Τα πολιτιστικά προγράμματα που υλοποιούνται στα σχολεία καθοδηγούν τους νέους να βρουν τον εαυτό τους μέσα στον κόσμο και αυτό είναι μια μεγάλη πρόκληση.
