Στα πλαίσια της δημιουργίας του τεύχους για την κλιματική αλλαγή και της σχετικής συνεργασίας των μαθητών/τριών των σχολείων του Γυμνασίου Λ.Τ. Παρανεστίου Δράμας και του Γυμνασίου Λυκείου Socrates Academy, N. Carolina (Η.Π.Α.), πραγματοποιήθηκε μια πολύ ενδιαφέρουσα εκπαιδευτική ενημέρωση για το φαινόμενο της κλιματικής κρίσης, με τον καθηγητή Περιβαλλοντικής Χημείας του Πανεπιστημίου Κρήτης και ερευνητή του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, κ. Μιχαλόπουλο Ν, ο οποίος με αμεσότητα και εγκυρότητα απάντησε στις κοινές μας ανησυχίες.
Τα κυριότερα σημεία, με την υποστήριξη μέρους λίγων σχετικών εικόνων παρουσιάζονται ενδεικτικά παρακάτω, υπό μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων.
Κλιματική αλλαγή, μύθος ή πραγματικότητα;
Η κλιματική κρίση είναι εδώ. Έχει ως συνέπειες μεγάλες φυσικές καταστροφές συνδεδεμένες με το κλίμα. Στην Ελλάδα έχουν συμβεί αρκετά. Είναι ένα θέμα που μας αφορά όλους και ειδικότερα τη νέα γενιά.
Τι συνέπειες έχει η κλιματική κρίση;
Οι κυριότερες συνέπειες αφορούν τόσο ανθρώπινες απώλειες (που με τα υπάρχοντα τεχνολογικά εργαλεία ευτυχώς έχουν μειωθεί αρκετά), όσο περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, υπολογίζονται σε περίπου 1 τρισεκατομμύριο $ τη δεκαετία 2005-2014, σε παγκόσμιο επίπεδο.
Έχει επηρεάσει ο άνθρωπος το κλίμα και πόσο;
Ο ήλιος είναι πηγή ζωής για τον πλανήτη μας. Η ακτινοβολία του σε συνδυασμό με την σύσταση της ατμόσφαιρας της γης είναι υπεύθυνες για το φυσικό φαινόμενο του φαινομένου του θερμοκηπίου και τη διατήρηση της ζωής στον πλανήτη μας, καθώς η υπέρυθρη ακτινοβολία που εκπέμπεται από τη Γη λόγω θέρμανσης της από τον ήλιο, απορροφάται στην ατμόσφαιρα από μερικά αέρια, τα λεγόμενα θερμοκηπικά αέρια. Τα αέρια (H2O, CO2, CH4) αυτά θέρμαναν με φυσικό τρόπο την ατμόσφαιρα της, δημιουργώντας την κατάλληλη μέση θερμοκρασία (150C)κατά μέσο όρο αντί για -180C, δηλαδή θέρμανση κατά 330C.
φυσικό φαινόμενο θερμοκηπίου
Εντούτοις η συγκέντρωση αυτών των αερίων στην ατμόσφαιρα έχει δραματικά αυξηθεί από την βιομηχανική επανάσταση, με αποτέλεσμα να δεσμεύουν ολοένα και περισσότερη θερμότητα, έτσι αναφερόμαστε πλέον και στο ανθρωπογενές φαινόμενο του θερμοκηπίου που έχει αυξήσει ήδη και συνεχίζει, τη μέση θερμοκρασία της Γης (αυτή τη στιγμή κατά 1,10C παγκοσμίως) .
Τα θερμοκηπικά αυτά αέρια έχουν την ιδιότητα να παραμένουν πολλά χρόνια στην ατμόσφαιρα της Γης (περίπου 50-100 χρόνια το CO2) προτού απομακρυνθούν. Άρα η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης αφορά όχι μόνο το σήμερα, αλλά και τις επόμενες γενιές κυρίως.
αέρια θερμοκηπίου
Ποιες οι κυριότερες περιβαλλοντικές συνέπειες από την κλιματική κρίση;
Καταρχήν η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, η μείωση των βροχοπτώσεων κυρίως στην περιοχή μας, η αυξημένη ξηρασία, αυξημένος κίνδυνος πυρκαγιών, μεταφορά ασθενειών από κουνούπια ή παράσιτα, λιώσιμο των πάγων, αύξηση της στάθμης της θάλασσας κλπ.
Έχει επηρεαστεί η Μεσόγειος από την κλιματική κρίση;
Η Μεσόγειος είναι περιοχή «Hot Spot«. Τα τελευταία 40 χρόνια η θερμοκρασία στην περιοχή αυτή έχει αυξηθεί σημαντικά. Αν δεν αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα της κλιματικής κρίσης, στο μέλλον η θερμοκρασία στη Μεσόγειο θα μπορούσε να αυξηθεί ως και 5 βαθμούς κελσίου.
Μεσόγειος- διακύμανση θερμοκρασιών
Στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στην Αθήνα, από τη δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα η θερμοκρασία έχει αυξηθεί τουλάχιστον 2 βαθμούς κελσίου, σύμφωνα με τις συνεχείς επιστημονικές μετρήσεις του αντίστοιχου κέντρου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, που αποτελεί το αρχαιότερο ερευνητικό κέντρο της Ελλάδος (1842).
Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών
Αν δεν αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση υπάρχει μια εκτίμηση, του πως θα μπορούσε να επηρεαστεί η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια;
Σύμφωνα με σχετικά ερευνητικά και επιστημονικά μοντέλα αν δεν αντιμετωπιστεί η κλιματική κρίση, η μέγιστη καλοκαιρινή θερμοκρασία θα αυξάνεται κυρίως στην ενδοχώρα μέχρι και 2.5 βαθμούς C το 2021-2050 και μέχρι και 5 βαθμούς C το 2071-2100. Μικρότερες μεταβολές στις νησιωτικές και παραθαλάσσιες περιοχές της Ανατολικής Ελλάδας κυρίως. Αύξηση της περιόδου με καύσωνες για πάνω από ένα μήνα (40 ημέρες) με αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς και ιδιαίτερες υψηλές ενεργειακές απαιτήσεις σε ψύξη, για τις περιόδους ως το 2050 αρχικά και 2071-2100, με μείωση των βροχοπτώσεων στον Ελλαδικό χώρο. Για αυτό είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η κλιματική κρίση είναι θέμα των επόμενων γενεών.
Ευθύνονται όλοι το ίδιο για το φαινόμενο της κλιματικής κρίσης;
Όχι, οι μεγάλες βιομηχανικές χώρες έχουν το σημαντικά μεγαλύτερο μερίδιο. Αλλά οι επιπτώσεις αφορούν όλα τα μέρη της Γης.
Πως μπορούμε να συμβάλλουμε για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης;
Ενδεικτικά, μπορούμε να αναφέρουμε διάφορους τρόπους. Καταρχήν το να μειώσουμε την χρήση των ορυκτών καυσίμων και να αυξήσουμε την χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Να σκεφτούμε το καταναλωτικό μοντέλο που ταιριάζει καλύτερα σε αυτή την περίσταση. Να χρησιμοποιούμε όπου μπορούμε φιλικά προς το περιβάλλον μέσα μεταφοράς. Να κάνουμε μικρές αλλά έξυπνες αλλαγές εξοικονόμησης ενέργειας (π.χ. χρήση LED λαμπτήρων). Να είμαστε περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένοι και ενημερωμένοι. Να έχουμε αλληλεγγύη μπροστά στο συλλογικό μας συμφέρον.
