Γράφει η μαθήτρια Μπαλάτου Μαρία (Α2)
Με την άφιξη του Μαΐου, η αγωνία των εξετάσεων κορυφώνεται, καθώς οι υποψήφιοι μαθητές διανύουν την τελική ευθεία για τις πανελλαδικές. Με αφορμή το άγχος που έχει χτυπήσει κόκκινο αυτό τον μήνα, ο ψυχολόγος του σχολείου, κ. Μάρκελλος Τσιουπράς, παραχώρησε μια συνέντευξη στην συντακτική ομάδα της εφημερίδας μας, στην οποία μοιράστηκε χρήσιμες συμβουλές και στρατηγικές για τη διαχείριση του άγχους.
Παρά …4ο: Τι είναι το άγχος και γιατί εμφανίζεται ιδιαίτερα την περίοδο των Πανελληνίων;
Ψυχολόγος: Κλασικές εξηγήσεις της εμφάνισης του άγχους είναι οι γρήγοροι ρυθμοί της ζωής, οι απαιτήσεις της αλλά και η καταναλωτική κοινωνία. Κατά τη δική μου εκτίμηση, το άγχος δεν είναι όλα αυτά. Το άγχος είναι οι συμβουλές με τις οποίες μεγαλώνουμε, οι οποίες μεταφέρονται από γενιά σε γενιά. Συχνά είναι αντιφατικές και το μυαλό δεν μπορεί να τις συγκεράσει. Ένα απλό παράδειγμα: Ο καλός άνθρωπος, στεναχωριέται, γιατί διαφορετικά θα του αποδώσουν διάφορα κοσμητικά επίθετα, όπως αναίσθητος. Μόλις αρχίσει να στεναχωριέταιόμως, θα τον αποτρέψουν, διότι χαλάει την υγεία του. Άρα, τι να κάνουμε για να γίνουμε καλοί άνθρωποι; Να στεναχωριόμαστε ή να μην στεναχωριόμαστε; Τι είναι το έξυπνο και τι είναι το λογικό; Το ένα αναιρεί το άλλο. Ως αποτέλεσμα όλων αυτών παράγεται άγχος. Οι πανελλήνιες είναι ένα πολύ δυνατό ερέθισμα που αφορά το μέλλον. Με τις εξετάσεις θέλουμε να αποδείξουμε ότι είμαστε εργατικοί, άξιοι και ικανοί και όχι αδύναμοι.
Παρά …4ο: Θα λέγατε ότι το άγχος μπορεί να λειτουργήσει και θετικά σε κάποιες περιπτώσεις ή μόνο αρνητικά;
Ψυχολόγος: Υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις σε αυτόν τον τομέα. Αν κάποιος δεν διαβάζει τα μαθήματά του, τότε υποτίθεται ότι αν αγχωθεί θα κινητοποιηθεί, θα δουλέψει, θα διαβάσει. Αυτό, βέβαια, είναι ένας πολύ μεγάλος μύθος. Όταν έχουμε πάρα πολύ άγχος για κάτι, τότε μετατρέπεται σε απάθεια, διότι είναι δυσβάσταχτο. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν ανοίξει ούτε το βιβλίο. Και μόνο που το βλέπουν τους προκαλεί άγχος. Αυτό μεταφράζεται μετά ως τεμπελιά, ως αδιαφορία. Όσο λιγότερο άγχος βιώνεις, τόσο περισσότερο χρόνο θα αφιερώσεις και ως αποτέλεσμα θα γίνεις καλός. Αν αυτό που κάνεις σου προκαλεί δυσφορία και δυσανασχετείς, δεν θέλεις να ασχοληθείς.
Παρά …4ο: Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα σωματικά ή ψυχικά συμπτώματα που εμφανίζουν οι υποψήφιοι λόγω του στρες κατά την περίοδο των πανελλαδικών εξετάσεων;
Ψυχολόγος: Όταν μιλάμε για σωματικά συμπτώματα υπάρχει μία κλιμάκωση, που ξεκινάει από απλή εφίδρωση ή τρέμουλο και κορυφώνεται με κρίσεις πανικού. Από ψυχικά συμπτώματα παρατηρείται αϋπνία, έντονη διάσπαση προσοχής, έλλειψη συγκέντρωσης. Συχνά οι νέοι φτάνουν στο σημείο να μην μπορούν να ανακαλέσουν, δηλαδή διαβάζουν και μετά δεν μπορούν να θυμηθούν τι διάβασαν. Παθαίνουν το λεγόμενο black out.
Παρά …4ο: Πώς μπορεί ένας μαθητής να καταλάβει ότι το άγχος έχει ξεπεράσει τα φυσιολογικά όρια;
Ψυχολόγος: Ένα πολύ καλό σημάδι είναι η μεγάλη διαφορά μεταξύ προφορικού και γραπτού βαθμού. Καλό είναι, επίσης, να δοκιμάζει τον εαυτό του σε καταστάσεις όπως η προσομοίωση, η οποία είναι πολύ καλή, διότι βλέπει κάτω από πραγματικές συνθήκες ποια είναι η απόδοσή του. Συγκρίνοντας τις επιδόσεις μπορεί να καταλάβει ότι το άγχος είναι μεγάλο και πρέπει να το διαχειριστεί. Διαφορετικά, δεν θα μπορέσει να γράψει.
Παρά …4ο: Ποιες πρακτικές συμβουλές θα δίνατε ώστε να μειωθεί το άγχος πριν και κατά τη διάρκεια των εξετάσεων;
Ψυχολόγος: Ως τεχνικές πρώτων βοηθειών θα πρότεινα να μην προσπαθούν απεγνωσμένα να πιεστούν να θυμηθούν. Όσο το κάνει αυτό κάποιος, τόσο το άγχος μεγαλώνει. Όπως ακριβώς και στις κρίσεις πανικού, όταν κάποιος σφίγγεται, ώστε να μην φανεί ότι είναι αδύναμος, τότε ο πανικός επιτείνεται ακόμα περισσότερο.
Παρά …4ο: Άρα χρειάζεται χαλάρωση;
Ψυχολόγος: Ναι. Επίσης, το άγχος θα μειωθεί πάρα πολύ με χιουμοριστική αντιμετώπιση. Είναι ένας τρόπος, που ονομάζεται παράδοξη πρόθεση. Δηλαδή εκεί που θέλεις να αποδείξεις, για παράδειγμα, ότι είσαι δυνατός, είναι προτιμότερο να δείξεις σε όλους ότι είσαι αδύναμος. Με την τεχνική αυτή, παρατηρείς ότι υποχωρεί το άγχος. Επομένως, συνειδητοποιείς ότι εσύ ο ίδιος το προκαλείς και το διαχειρίζεσαι καλύτερα.
Παρά …4ο: Οι ερασιτεχνικές μέθοδοι που υιοθετούμε εμείς, όπως βαθιές ανάσες, μπορούν να συμβάλουν στην αποτελεσματική μείωση του στρες;
Ψυχολόγος: Αν βοηθάει κάποιον, φυσικά, αλλά αυτά που προανέφερα λειτουργούν πιο αποτελεσματικά.
Παρά …4ο: Τι θα λέγατε σε έναν μαθητή που φοβάται την αποτυχία και νιώθει πίεση από το κοινωνικό του περιβάλλον;
Ψυχολόγος: Οποιαδήποτε περίπτωση μπορεί να αντιμετωπιστεί. Δεν θα γίνει τίποτα. Η ζωή συνεχίζεται. Συνήθως οι άνθρωποι φοβόμαστε για πράγματα τα οποία στην πραγματικότητα δεν θα γίνουν ποτέ ή όταν γίνουν δεν θα είμαστε εκεί για να ανησυχήσουμε. Άρα μας μένει μόνο η ανησυχία και τίποτα άλλο.
Παρά …4ο: Πώς μπορούν οι μαθητές να διαχειριστούν την απογοήτευση μετά τα αποτελέσματά τους;
Ψυχολόγος: Εδώ είναι καλό πολλές φορές να μιλήσουν με κάποιον άνθρωπο που έχει ζήσει αρκετά τη ζωή και ξέρει. Δηλαδή, εκ των υστέρων κάποιος, όταν θυμηθεί τι ήθελε αρχικά να κάνει, θα σου πει πάντα: η ζωή τα έφερε καλύτερα, μου άνοιξαν άλλοι δρόμοι, είδα άλλα πράγματα και δεν μετάνιωσα.
Παρά …4ο: Τι μήνυμα θα θέλατε να στείλατε στους μαθητές που δίνουν φέτος πανελλαδικές εξετάσεις;
Ψυχολόγος: Να ξέρουν ότι δεν θα γίνει καμία καταστροφή. Καμία απολύτως. Να ξέρουν ότι πάντα υπάρχει δεύτερη ευκαιρία.
Παρά …4ο: Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας.
Ευχόμαστε στους τελειόφοιτους μαθητές του λυκείου μας καλή επιτυχία από καρδιάς. Μείνετε αισιόδοξοι και δυνατοί. Τα καλύτερα έρχονται..!
