Το μπάσκετ πρωτοεμφανίστηκε στην Ελλάδα το 1918 μέσω της ΧΑΝ. Τότε, στο γήπεδο της ΧΑΝ Αθηνών, διεξήχθη το πρώτο παιχνίδι μπάσκετ στην Ελλάδα. Μερικά μέλη της, μεταξύ των οποίων και ο Μάικ Στεργιάδης, που υπήρξε μαθητής του Νέισμιθ στο Σπρίνγκφιλντ, πήραν δύο καρέκλες, τις στερέωσαν ανάποδα σε δύο τοίχους και με μία μπάλα ποδοσφαίρου πρωτόπαιξαν μπάσκετ. Η ΧΑΝ φρόντισε να διαδοθεί το άθλημα στα σχολεία και στους συλλόγους, ενώ συγχρόνως άρχισε να διοργανώνει και αγώνες. Μάλιστα, το 1920 έγινε στη Σμύρνη και το πρώτο τουρνουά, με τη συμμετοχή πέντε ομάδων και νικητής ήταν ο Πανιώνιος. Αυτά τα τουρνουά συνεχίστηκαν μέχρι το 1924 και άρχισαν να παίρνουν μέρος φοιτητές και μαθητές. Η ΧΑΝ Αθηνών το 1924 διοργάνωσε ένα πρωτάθλημα, που κέρδισε η ΑΕΚ, η οποία θεωρείται ως η πρώτη πρωταθλήτρια Αθηνών .
Στη συνέχεια, τη διοργάνωση ανέλαβε ο ΣΕΓΑΣ (Σύνδεσμος Ελληνικών Γυμναστικών Αθλητικών Σωματείων) και το πρώτο πρωτάθλημα υπό την αιγίδα του, διεξήχθη την αγωνιστική περίοδο 1927-28 με νικητή τον Ηρακλή. Τα πρώτα χρόνια το πρωτάθλημα διεξαγόταν σε δύο φάσεις: στην πρώτη φάση διεξάγονταν τα τοπικά πρωταθλήματα Αθηνών και Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια οι πρώτοι των τοπικών πρωταθλημάτων συγκροτούσαν το πανελλήνιο πρωτάθλημα.
Το 1963 δημιουργήθηκε εθνική κατηγορία, ενώ από το 1969 την διοργάνωση ανέλαβε η ΕΟΚ. Το 1987 η πρώτη εθνική κατηγορία μετονομάστηκε σε Α1, ενώ από την αγωνιστική περίοδο 1992-93 τα πρωταθλήματα έγιναν επαγγελματικά με διοργανώτρια αρχή τον ΕΣΑΚΕ(Ελληνικός Σύνδεσμος Ανωνύμων Καλαθοσφαιρικών Εταιρειών). Το πρωτάθλημα πήρε την ονομασία Α1 ΕΣΑΚΕ.Οι πρώτοι κανόνες εφαρμόστηκαν το 1929 από τον Λούις Ρίες, καθηγητή φυσικής αγωγής της ΧΑΝ. Ο ίδιος, το 1934, εφάρμοσε στην Ελλάδα και τους διεθνείς κανονισμούς. Όμως, παρά τη μεγάλη δραστηριότητα που είχε το μπάσκετ στην Ελλάδα, οι διεθνείς αγώνες ήρθαν στην Κωνσταντινούπολη το 1936 και αφού το 1934 είχε προηγηθεί μια αποτυχημένη προσπάθεια για φιλικό παιχνίδι με την Ιταλία.Το 1939 ο Μίλων, που έδρευε στην Αίγυπτο, ήρθε σε επαφή με τον Σπόρτιγκ και δημιούργησαν μια ομάδα που μας εκπροσώπησε το 1940 σε αγώνες στην Αίγυπτο. Αυτές οι δύο ομάδες, Μίλων και Σπόρτιγκ, πρόσφεραν πολλά στο ελληνικό μπάσκετ, κυρίως σε θέματα τεχνικής.
Το 1936 διεξήχθη ο πρώτος αγώνας της Εθνικής Ελλάδος Ανδρών στην Κωνσταντινούπολη (25/06/1936) και σ΄ αυτήν συμμετείχαν οι αθλητές Αγγέλου, Σαπουντζάκης, Νανές, Μπαχώμης, Αμαραντίδης, Βάσσης, Σκυλογιάννης και Κουτσαλέξης. Προπονητής της ομάδας ήταν ο Μάικ Στεργιάδης.Το 1958 διεξήχθη ο πρώτος αγώνας της Εθνικής Ελλάδος Γυναικών στην Αθήνα (15/04/1958) και σε αυτήν συμμετείχαν οι αθλήτριες: Ζαπονίδου, Σκριβάνου, Βαρελοπούλου, Αρναούτογλου, Κανδιά, Ηρωίδου, Χριστακοπούλου, Πολυμενάκου, Μικελέτη και Κελέρη.
Τέλος, ένας από τους από τους σημαντικότερους καλαθοσφαιριστές της Ελλάδας που άλλαξε την πορεία του ελληνικού μπάσκετ είναι ο Νίκος Γκάλης. Με τις επιτυχίες της Εθνικής Ελλάδος στην αρχή, και των ελληνικών ομάδων ΑΡΗ, ΠΑΟΚ, ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥ, ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΥ το μπάσκετ πέρασε στις μνήμες των Ελλήνων ως το σπουδαιότερο άθλημα στην χώρα μας.
Απόστολος Ζαζόπουλος
