“γούρι”, αντικείμενο που φέρνει καλή τύχη (προέλευση η τούρκικη λέξη “ugur”)
Κάθε πολιτισμός σύμφωνα με την κουλτούρα και τις παραδόσεις του έχει τα δικά του γούρια για καλοτυχία και προστασία από το κακό. Συνηθίζεται στην αρχή της ζωής, σε κάθε νέο ξεκίνημα και κάθε πρώτη του χρόνου, να δίνεται ένα γούρι στα αγαπημένα πρόσωπα, που να τα προστατεύει και να τα καθοδηγεί στην πορεία της ζωής τους. Το γούρι ως δώρο αποτελεί μια συνήθεια η οποία βρίσκει τις ρίζες της ήδη από την αρχαιότητα με την χρήση διάφορων αντικειμένων ως σύμβολα τύχης και συνεχίζεται ως τις μέρες μας.
Οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς πλησιάζουν! Έτσι, μαζί με τους μαθητές και τις μαθήτριες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα και παρέα με την καλή μας διάθεση, φαντασία και δημιουργικότητα κατασκευάσαμε διάφορα διακοσμητικά στολίδια και ρόδια – γούρια, τα οποία προσφέραμε σε καθηγητές, φίλους και συγγενείς για τη διάχυση του προγράμματος, συνοδευόμενα και από το φυλλάδιο που συντάξαμε για το σκοπό αυτό.
Για την κατασκευή των δώρων χρησιμοποιήθηκαν υλικά, όπως πηλός αέρα, ακρυλικά χρώματα, κορδέλες, χάντρες και άλλα διακοσμητικά στολίδια.
Η δράση αυτή εντάχθηκε στις δραστηριότητες που σχετίζονται με την αίσθηση της αφής, στα πλαίσια της διάχυσης του προγράμματος.
Δείτε τη δράση μας στο βίντεο που ακολουθεί (το οποίο είναι στα αγγλικά, επειδή οι εταίροι μας στο πρόγραμμα είναι από διαφορετικές χώρες της Ευρώπης).
To Ρόδι ως χαρακτηριστικό γούρι της Ελλάδας και οι Συμβολισμοί του
Η καλλιέργεια της ροδιάς ξεκίνησε από τους αρχαίους Φοίνικες, οι οποίοι πρώτοι μετέφεραν τον όμορφο αυτό θάμνο το 2000π.Χ στην Αφρική, στη Μεσόγειο. στη Μέση Ανατολή και στην Ευρώπη. Από τότε έως σήμερα το ρόδι συνδέθηκε με διαφόρους και ποικίλους συμβολισμούς. Για τούς Πέρσες συμβόλιζε την καλοτυχία και την γονιμότητα, οι Άραβες και οι Εβραίοι έτρεφαν ιδιαίτερη εκτίμηση για αυτόö καθώς η ονομασία που του απέδωσαν ήταν το «φρούτο του παραδείσου». Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έθαβαν τους νεκρούς τους με ρόδια.
Την περίοδο από το 2000 π.Χ, στην Ελλάδα το ρόδι έπαιζε έναν συμβολικό ρόλο που σχετιζόταν κυρίως με λατρευτικές δραστηριότητες και ταφικά έθιμα της άρχουσας, εύπορης τάξης.
Από τα τέλη του 8ου αιώνα π.Χ. η συμβολική χρήση του καρπού παραμένει, έχει όμως πλέον χαρακτηριστικά περισσότερο μαζικά και φαίνεται να είναι κοινή σε ένα πολύ μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνίας κι όχι μόνο σε άρχοντες. Στην περίοδο αυτή οι παραλλαγές του θέματος του ροδιού είναι αμέτρητες και οι χρήσεις του ποικίλες. Οι πιο βασικές είναι: 1) η σχέση του ροδιού με τον θάνατο, όπως παρατίθεται σε πολλούς αρχαιοελληνικούς μύθους, που σε όλες τις περιπτώσεις σκοτώνεται κάποιος άδικα ή παλεύοντας για το καλό της κοινότητας, θάβεται και από το αίμα του φυτρώνει μια ροδιά. 2) ο συσχετισμός του ροδιού με τις σημαντικότερες γυναικείες θεότητες, όπως με την Αθηνά και την Αφροδίτη, με την Άρτεμη και την Ήρα, με τη Δήμητρα και την Περσεφόνη. Η κρυμμένη συμβολική αναφορά του ροδιού βασίζεται στην ταύτιση γυναίκας/αγρού, όπου οι σπόροι του ροδιού που έπεφταν στη γη θα την γονιμοποιούσαν όπως ακριβώς ο άνδρας την γυναίκα, δηλαδή βασίζεται στον γάμο και τη γονιμότητα και επακόλουθα στη γέννηση παιδιών. 3) Η χρήση του ροδιού ως επάθλου νικητών σε αθλητικούς αγώνες, καθώς οι θεραπευτικές ιδιότητες του ροδιού ήταν από τότε γνωστές.
Στον χριστιανικό και βυζαντινό πολιτισμό (4ος αι. μ.Χ.-15ος αι. μ.Χ.) το ρόδι και η ροδιά αποτελούσαν σύμβολα της ευλογίας για μια εύφορη γη. Τα σημαντικότερα σημεία τα οποία καθορίζουν μια αντιστοιχία ανάμεσα στο ρόδι και στο χριστιανικό δόγμα είναι: 1) το κόκκινο χρώμα του ροδιού παραπέμπει στην αιδημοσύνη και το κάλλος της Εκκλησίας και κυρίως στο αίμα και τα πάθη του Χριστού. 2) Το πλήθος των σπόρων του ροδιού που συγκρατείται μέσα σε ένα φλοιό συμβολίζει την εικόνα της Εκκλησίας και κατ’ επέκταση την ενότητα της πίστης. 3) το αόρατο εύγεστο εσωτερικό συμβολίζει τον κρυμμένο θησαυρό της ελπίδας μελλοντικών χαρών και μπορούσε επίσης να νοηθεί ως εικόνα της μη ορατότητας του Θεού. Τα παραπάνω σημεία, τα οποία προκύπτουν από τις αναφορές των Πατέρων, έχουν ιδιαίτερη σπουδαιότητα, διότι μας δείχνουν ότι ήδη από τους πρώιμους χριστιανικούς αιώνες η Εκκλησία ενσωμάτωσε τη μέχρι τότε συμβολική σημασία του ροδιού σε ένα νέο, χριστιανικό περιεχόμενο.
Πολλοί από τους κεντρικούς συμβολισμούς του ροδιού που ίσχυσαν στις προηγούμενες περιόδους θα επιβιώσουν και τους επόμενους αιώνες, μέχρι τις μέρες μας. Στη σύγχρονη Ελλάδα και Κύπρο το ρόδι κατέχει μία ξεχωριστή συμβολική σημασία και αποτελεί σύμβολο καλοτυχίας, πλούτου και ευμάρειας.
Ιστότοποι:
https://www.ypaithros.gr/istoria-proeleysi-symbolismos-kalliergeias-rodias/
https://www.taathinaika.gr/to-rodi-kai-i-simasia-tou-sti-laografia-kai-tin-istoria/
