«ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ» ΤΟΥ ΜΥΑΛΟΥ: 3.ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ; ΕΧΩ ΔΕΥΤΕΡΟ ΕAYΤΟ; (Αρίστη Αποστολοπούλου)

Τι είναι αυτό που κάνει τον ανθρώπινο εγκέφαλο να διχάζεται; Αυτό το εξαιρετικά πολύπλοκο όργανο, που εκατοντάδες επιστήμονες έχουν προσπαθήσει να αναλύσουν και να κατανοήσουν τη λειτουργία του, μπορεί να προκαλέσει τεράστιο «μπέρδεμα» σε μια προσωπικότητα. Δεν αναφέρομαι στη διαταραχή ταυτότητας, κατά την οποία ένα άτομο διαθέτει δύο ή παραπάνω προσωπικότητες, αλλά στο γεγονός ότι ένα άτομο μπορεί να εμφανίζει έντονες εναλλαγές συναισθημάτων και να βρίσκεται υποσυνείδητα σε ένα «δίλημμα» μεταξύ χαράς και λύπης. Αναφέρομαι, λοιπόν, στη διπολική διαταραχή (παλιότερα γνωστή ως μανιοκαταθλιπτική νόσος).

Η Διπολική Διαταραχή αποτελεί ψυχική ασθένεια κατά την οποία οι πάσχοντες περνάνε περιόδους εναλλαγής διάθεσης από τη φυσιολογική κατάστασή τους σε καταστάσεις μανίας ή/και κατάθλιψης. Αυτά τα άτομα μπορούν να βιώνουν για μια περίοδο (από μέρες, εβδομάδες ή και μήνες) έντονη ευθυμία, επεισόδια μανίας, υπερδιέγερση και την επόμενη περίοδο έντονη στενοχώρια, καταθλιπτικά επεισόδια και υποτονία. Είναι εξίσου συχνή και στα δύο φύλα και συνήθως -αλλά όχι πάντα- εκδηλώνεται σε νεαρή ηλικία.

Πού οφείλεται η διπολική διαταραχή;

Μέχρι και σήμερα δεν έχουν βρεθεί επακριβώς τα αίτια που προκαλούν αυτή τη νόσο, ωστόσο οι επιστήμονες την αποδίδουν σε:

• Γενετικούς παράγοντες
• Περιβαλλοντολογικούς παράγοντες
• Νευροβιολογικούς παράγοντες
• Ενδοκρινολογικούς παράγοντες
• Ανατομικούς παράγοντες
• Νευροψυχολογικούς παράγοντες

Το γεγονός ότι δεν έχει ακόμα αποδειχτεί ότι αυτοί οι παράγοντες προκαλούν τη διπολική διαταραχή, μας κάνει να σκεφτούμε ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος αποτελεί ένα ακόμα μυστήριο για την ανθρωπότητα, το οποίο είναι επιτακτική ανάγκη να διαλευκάνει για την εξέλιξη και την κατανόηση του ίδιου της του είδους.

Ποια είναι τα είδη διπολικής διαταραχής που υπάρχουν;

Διπολική διαταραχή τύπου Ι (Bipolar I Disorder)

Η διπολική διαταραχή τύπου Ι χαρακτηρίζεται από επεισόδια μανίας ή μικτά επεισόδια (μανία- κατάθλιψη) τα οποία διαρκούν περίπου επτά ημέρες. Το άτομο με διπολική διαταραχή τύπου Ι, μπορεί να παρουσιάσει επεισόδια μανίας τόσο σοβαρά που η εισαγωγή σε κάποιο νοσοκομείο ή κάποια κλινική κρίνεται απαραίτητη. Σε αυτή την περίπτωση διπολικής διαταραχής υπάρχουν επίσης καταθλιπτικά επεισόδια διάρκειας περίπου δύο εβδομάδων ή και περισσότερων.

Διπολική διαταραχή τύπου ΙΙ (Bipolar II Disorder)

Σε αυτήν την περίπτωση παρατηρούνται σε συνδυασμό επεισόδια ήπιας μανίας και κατάθλιψης. Η διπολική διαταραχή τύπου ΙΙ δεν χαρακτηρίζεται από έντονες εξάρσεις μανίας ή μικτά επεισόδια.

Διπολική διαταραχή μη προσδιοριζόμενη αλλιώς (BP-NOS)

Η συμπεριφορά του ατόμου σε αυτήν την περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί φυσιολογική. Ωστόσο, τα συμπτώματά του είναι τέτοια που δεν μπορούν να καταταχτούν σε μια από τις δυο άνωθεν κατηγορίες.

Κυκλοθυμία ή κυκλοθυμική διαταραχή

Τα άτομα που συγκαταλέγονται σε αυτό το είδος διπολικής διαταραχής εκδηλώνουν μια ήπιας μορφής μανία (υπο-μανία) και ήπια επεισόδια κατάθλιψης για διάστημα τουλάχιστον δυο ετών.

Διπολική διαταραχή ταχείας εναλλαγής (Rapid-cycling Bipolar Disorder)

Ίσως η σοβαρότερη μορφή διπολικής διαταραχής. Σε αυτήν την περίπτωση παρατηρούνται τέσσερα και πάνω καταθλιπτικά επεισόδια, μανίας, ήπιας μορφής μανίας ή μικτά.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Συμπτώματα σε κατάσταση μανίας:

• Αυξημένη διάθεση ή ευερέθιστο συναίσθημα.
• Διέγερση-ανησυχία.
• Υπερβολική αυτοεκτίμηση ή ιδέες μεγαλείου.
• Μειωμένη ανάγκη για ύπνο.
• Πολυλογία και επιθυμία συνεχούς ομιλίας.
• Υπερσεξουαλικότητα
• Αδυναμία συγκέντρωσης

Συμπτώματα στη καταθλιπτική κατάσταση:

• Καταθλιπτικό συναίσθημα και απώλεια ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης από οτιδήποτε.
• Μελαγχολία, απελπισία.
• Μείωση της όρεξης και απώλεια βάρους ή αυξημένη όρεξη και αύξηση του σωματικού βάρους.
• Ανεξέλεγκτο κλάμα και συνεχής λύπη.
• Αδυναμία συγκέντρωσης.
• Ψυχοκινητική επιβράδυνση ή διέγερση.
• Κόπωση και μειωμένη ενέργεια.
• Συναισθήματα αναξιότητας και ενοχής.
• Ιδέες ή απόπειρα αυτοκαταστροφής.

Θεραπεύεται η διπολική διαταραχή;

Η θεραπεία που λαμβάνει ένας ασθενής είναι η ψυχοθεραπεία σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή.

Η ψυχοθεραπεία (θεραπεία μέσω ομιλίας) μπορεί να παρέχει εκπαίδευση και υποστήριξη σε ανθρώπους με διπολική διαταραχή, ώστε να τους βοηθήσει να αποδεχτούν την ασθένειά τους. Μπορεί να βοηθήσει έναν ασθενή να αναγνωρίσει και να αλλάξει τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις συμπεριφορές του που του προκαλούν δυσκολίες.

Στα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της διπολικής διαταραχής περιλαμβάνονται σταθεροποιητές της διάθεσης (λίθιο) και φάρμακα που επιδρούν στον ύπνο ή το άγχος. Οι γιατροί μπορούν, επίσης, να συνταγογραφήσουν αντικαταθλιπτικά φάρμακα για καταθλιπτικά επεισόδια, σε συνδυασμό με έναν σταθεροποιητή διάθεσης για την πρόληψη μανιακών επεισοδίων. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και αγχολυτικά φάρμακα, για να κατευνάσουν το άγχος και την ταραχή που σχετίζονται με ένα μανιακό επεισόδιο.

Το λίθιο χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες ως σταθεροποιητής της διάθεσης, ωστόσο, δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο πώς λειτουργεί. Το λίθιο εξακολουθεί να αποτελεί την πρώτη επιλογή για τη μακροχρόνια θεραπεία της διπολικής διαταραχής και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία τόσο των μανιακών όσο και των καταθλιπτικών επεισοδίων.

Κάποιοι διάσημοι που δεν ήξερες ότι πάσχουν/έπασχαν από διπολική διαταραχή:

Vincent Van Gogh, Catherine Zeta Jones, Mel Gibson, Frank Sinatra, Beethoven, Merilyn Monroe, Winston Churchill, Isaac Newton και άλλοι πολλοί…

    Ολοκληρώνοντας αυτή την τριλογία των άρθρων μου στο σχολικό μας περιοδικό με τίτλο «Παιχνίδια του μυαλού» συνειδητοποίησα ότι οι ψυχικές ασθένειες είναι αρκετά παρεξηγημένες. Άνθρωποι κάθε ηλικίας και κάθε κοινωνικής τάξης δεν μπορούν να ξεφύγουν από τα «παιχνίδια» που υποβάλλει το μυαλό. Έτσι, αυτές οι ασθένειες είναι πολύ πιο συνηθισμένες απ΄ όσο εμείς πιστεύουμε και δεν αντιστοιχούν πάντα στα πρότυπα ψυχικών ασθενειών που έχουμε δημιουργήσει στο μυαλό μας. Κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από τις δυσλειτουργίες του εγκεφάλου του. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να καταλάβουμε τι συμβαίνει, να κατανοήσουμε όσο μπορούμε καλύτερα τη λειτουργία του μυαλού μας και των άλλων και να ενημερωνόμαστε όσο το δυνατόν συχνότερα και εγκυρότερα σχετικά με την ψυχική υγεία.

Αρίστη Αποστολοπούλου

Ένα βίντεο για την διπολική διαταραχή:

Πηγές:

https://kentro-psyxikhs-ygeias.hospital-agrinio.gr/diasimoi-anthropoi-me-psychiki-diatarachi/

https://wellness-apetropoulou.gr/themata/dipoliki-diataraxi/

https://www.rcpsych.ac.uk/mental-health/translations/greek/bipolar-disorder

https://www.hygeia.gr/dipoliki-diatarachi/

https://www.neuraxpharm.com/gr/%CF%88%CF%85%CF%87%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%B5%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BD%CE%B5%CF%85%CF%81%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%B5%CF%82-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%81/%CE%B4%CE%B9%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%87%CE%AE