Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας, και πιο συγκεκριμένα στην ενότητα «Διάλογος», οργανώθηκε ένας «αγώνας» επιχειρημάτων με επίκεντρο τις καταλήψεις στα σχολεία. Διατυπώθηκαν οι παρακάτω απόψεις -τόσο υπέρ όσο και κατά των καταλήψεων- και μετά ακολούθησε συζήτηση και ψηφοφορία για το ποια πλευρά ήταν περισσότερο πειστική στην επιχειρηματολογία της. Ωστόσο, δεν θα σας αναφέρουμε εδώ ούτε το αποτέλεσμα ούτε τα ονόματα των μαθητών που υποστήριξαν την κάθε πλευρά, προκειμένου να βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα ανεπηρέαστοι. Το σίγουρο είναι ότι και οι δύο πλευρές κατέθεσαν αρκετά και ολοκληρωμένα επιχειρήματα, που άλλωστε ήταν κι ο αντικειμενικός σκοπός της λογομαχίας αυτής.
Στα σχόλια μπορείτε κι εσείς οι αναγνώστες να καταθέσετε τη δική σας άποψη, εμπλουτίζοντας με τη θέση σας ακόμη περισσότερο το επίμαχο ζήτημα.
ΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ
Υπέρ
Οι σχολικές καταλήψεις δεν είναι ούτε καινούριο φαινόμενο ούτε αποκλειστικά ελληνικό, όπως ακούσαμε τις τελευταίες μέρες. Είναι ένας τρόπος των μαθητών να τραβήξουν την προσοχή της Πολιτείας και να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Φέτος μάλιστα, με την πανδημία του κορονοϊού να απαιτεί ιδιαίτερους χειρισμούς για την ασφάλεια των μαθητών, οι καταλήψεις ξεκίνησαν με το «καλημέρα»! Τα αιτήματα ήταν απλά, ξεκάθαρα και τα περισσότερα ορθά και προκάλεσαν τον γνωστό παραδοσιακό διχασμό στην κοινωνία.
- Όλοι καταλαβαίνουμε πώς νιώθουμε εμείς οι μαθητές όταν μπαίνουμε σε μία τάξη χωρίς θέρμανση, ένα σχολείο παραμελημένο και τουαλέτες που ντρέπεσαι να περάσεις απ΄ έξω. Πόσο μάλλον φέτος που, εκτός των χρόνιων προβλημάτων, έπρεπε να τηρηθούν και επιπλέον πρωτόκολλα για τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας. Ως μαθητές έχουμε την ανάγκη να ακούγεται η άποψή μας και να μπορούμε να διεκδικούμε αυτό που μας ανήκει.
- Το ότι στην ηλικία των 12 ή των 15 ετών καλούμαστε να πάρουμε μέρος σε μία σχολική συνέλευση όπου τίθενται τα αιτήματά μας, γίνονται συζητήσεις και ακούγονται πολλές απόψεις είναι σίγουρα κέρδος για εμάς τους νεαρούς μαθητές. Ο πλουραλισμός και ο διάλογος είναι τα πιο ισχυρά όπλα της δημοκρατίας μαζί, φυσικά, με τη διαδικασία της ψηφοφορίας η οποία ακολουθεί.
- Ίσως οι λόγοι που υπερισχύει η μία ή η άλλη άποψη να είναι εσφαλμένοι. Ίσως, πάλι, μερικοί μαθητές να παπαγαλίζουμε επιχειρήματα που ακούμε από το ευρύτερο περιβάλλον μας. Κανείς όμως δεν μπορεί να αρνηθεί πως αυτή η διαδικασία διαμορφώνει την προσωπικότητά μας μέσα από την αίσθηση της συντροφικότητας, των κοινών στόχων και της πολιτικοποίησης.
- Το γεγονός ότι οι καταλήψεις επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο, υποδηλώνει, όχι κατ’ ανάγκη τη διάθεση των μαθητών να αποφύγουν λίγες μέρες μαθημάτων, αλλά τη σταθερότητα των προβλημάτων στο χώρο της εκπαίδευσης. Εφόσον οι μαθητές ερχόμαστε αντιμέτωποι με την απροθυμία της Πολιτείας να επιλύσει τα χρόνια ζητήματα της εκπαίδευσης, έχουμε κάθε λόγο να επαναφέρουμε τα αιτήματά μας, με την ελπίδα πως κάποια στιγμή θα εκληφθούν με την προσήκουσα σοβαρότητα από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία.
- Υπό το ίδιο πνεύμα, στις καταλήψεις δεν μπορεί να βρίσκει εφαρμογή ο νόμος που απαγορεύει τη διακοπή λειτουργίας δημόσιας υπηρεσίας, καθώς από τη μία πλευρά για τους μαθητές το σχολείο δεν αποτελεί μια απρόσωπη δημόσια υπηρεσία, αλλά ένα χώρο στον οποίο αφιερώνουν σημαντικό μέρος του χρόνου τους προσδοκώντας ορισμένα οφέλη, κι από την άλλη, διότι η διακοπή λειτουργίας του σχολείου δεν γίνεται χωρίς λόγο, αλλά με πολύ συγκεκριμένα αιτήματα, η εκπλήρωση των οποίων θα μπορούσε να σημάνει μια σημαντική βελτίωση στη λειτουργία του και στη δυνατότητά του να προσφέρει ουσιαστική και άρτια αγωγή.
Κατά
Ωστόσο, η κατάληψη θα έπρεπε να είναι το τελευταίο όπλο στα χέρια μας. Πριν από αυτό, υπάρχουν πολλοί τρόποι να διεκδικήσει κανείς τα δικαιώματά του, αλλά δυστυχώς αυτό δεν το διδαχτήκαμε ποτέ ως παιδιά. Η κληρονομιά που μας άφησαν ως μέσο διαμαρτυρίας είναι τα κλειστά σχολεία και πιθανόν τα επιφανειακά και στείρα επιχειρήματα.
- Το γεγονός ότι οι καταλήψεις σχολείων τείνουν να λάβουν το χαρακτήρα μαθητικής παράδοσης, αποδυναμώνει την αποτελεσματικότητά τους και γίνονται αντιληπτές περισσότερο ως προσπάθεια αποφυγής των μαθημάτων. Αντί για τον τίτλο της «μαχόμενης γενιάς» κερδίζουν εκείνον της «φυγόπονης και αδιάφορης γενιάς».
- Και μεταξύ μας, η χαρά του να «χάνω μάθημα» είναι κάτι που δεν πρέπει να αφαιρούμε από την εξίσωση. Όταν όμως η παιδεία έχει έτσι κι αλλιώς χρόνιες παθογένειες, κι όταν η φετινή χρονιά ξεκινά έπειτα από εξάμηνη διακοπή λόγω κορονοϊού, το να χάνονται διδακτικές ώρες είναι εγκληματικό! Και ειδικά για τα παιδιά που δεν έχουν τη δυνατότητα να πάνε σε ιδιωτικό σχολείο ή να κάνουν ιδιαίτερα και φροντιστήρια, για να καλύψουν τα κενά τους. Μακροπρόθεσμα, θα δημιουργηθούν μαθητές «δύο ταχυτήτων» με κοινωνικές επιπτώσεις που δεν θα είναι καθόλου ευχάριστες…
- Και φυσικά, δεν μπορούμε να αφήσουμε απ’ έξω τις φθορές που ανακαλύπτονται στα σχολεία μετά το πέρας των καταλήψεων. Επίσης, βρίσκουν την ευκαιρία να μπουν στις καταλήψεις εξωσχολικοί -συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας- και συχνά καταστρέφουν τη δημόσια περιουσία ή συμπεριφέρονται εκδικητικά.
Σημείωμα του καθηγητή:
Αποτελεί κοινή διαπίστωση (από τα χρόνια που οι αρχαίοι Έλληνες δίδασκαν τη ρητορική τέχνη) πως κάθε άποψη μπορεί να υποστηριχθεί και να προβληθεί με λογικά επιχειρήματα, για να πείσει ένα ακροατήριο. Εξίσου βέβαιο είναι ότι στη ζωή μας καλούμαστε να επιλέξουμε πολλές φορές ανάμεσα σε προτάσεις που μας παρατίθενται και σε διλήμματα που καθορίζουν τον πολιτικό και κοινωνικό μας βίο. Θα λέγαμε ότι στην ουσία «είμαστε οι επιλογές μας» και ως εκ τούτου θα πρέπει από μικρή ηλικία να μάθουμε να «ζυγίζουμε» τις αποφάσεις μας, με σκοπό την ατομική και κοινωνική ευημερία. Δύσκολο έργο -ενίοτε άθλος- αλλά όσο πιο πολύ ακονίζουμε τη σκέψη και την κρίση μας με τον λόγο και, κυρίως, τον διάλογο, τον δημόσιο και δημοκρατικό, τόσο πιο κοντά θα βρισκόμαστε στη λήψη των ορθών αποφάσεων.
Η προσωπική μου θέση είναι σαφώς κατά των καταλήψεων, ωστόσο υπάρχουν πολλές φορές που διακρίνω το δίκιο στη φωνή των μαθητών και μπορώ να κατανοήσω την ανάγκη για μια συμβολική κατάληψη, προκειμένου να ακουστεί η διαμαρτυρία των παιδιών. Λόγου χάρη, ήμουν υπέρ μιας συμβολικής τέτοιας κατάληψης, όταν εργαζόμουν σε ένα σχολείο που οι σοβάδες κρέμονταν απειλητικά πάνω από τα κεφάλια των μαθητών και παρά τις συνεχείς και με κάθε πολιτισμένο τρόπο εκκλήσεις διευθυντή, γονέων και μαθητών, η Πολιτεία κώφευε επιδεικτικά. Μετά την κατάληψη, ήρθε συνεργείο… Αλλά σε περιπτώσεις που «εργατοπατέρες» και κομματικά συμφέροντα καθοδηγούν τους μαθητές -με την πρώτη διαφωνία με τους κυβερνητικούς χειρισμούς της εκάστοτε κυβέρνησης- να καταλάβουν σχολικά κτήρια, είμαι κάθετα αντίθετος, γιατί φθείρεται κάθε έννοια διαλόγου και δημοκρατικής συνείδησης. Ευχαριστούμε τα δύο κορίτσια που μοιράστηκαν μαζί μας ορισμένες θέσεις και των δύο πλευρών και έδωσαν αφορμή για μια ευρύτερη συζήτηση πάνω στο θέμα.