Συνέντευξη από την ψυχολόγο του 1ου ΓΕΛ Καλυβίων: Η Ψυχολογία ως επάγγελμα και tips αντιμετώπισης του άγχους.
Πριν κλείσουμε για τις διακοπές του Πάσχα μιλήσαμε με την ψυχολόγο του σχολείου μας, κα Ιωάννα Καπετανάκου, για το επάγγελμά της ,κατόπιν συζητήσαμε για το άγχος που βιώνουν οι μαθητές του Λυκείου και μας έδωσε πολλές χρήσιμες προτάσεις τις οποίες μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω:
-Πώς επιλέξατε αυτό το επάγγελμα;
-Όταν ήμουν μικρή, περίπου δεκαπέντε ετών, είχα παρατηρήσει ότι μου αρέσει πάρα πολύ να ακούω τους φίλους και τους γονείς μου να μου λένε τα προβλήματά τους και εγώ να τους συμβουλεύω, να τους βοηθάω, να προσπαθώ να τους βρω λύση. Γύρω στη πρώτη Λυκείου ήμουν πια κατασταλαγμένη ότι ήθελα να κάνω αυτό το επάγγελμα και συνειδητοποίησα ότι η μεγαλύτερη μου επιθυμία ήταν να προσφέρω βοήθεια.
-Πώς αποφασίσατε να δουλέψετε σε σχολείο;
-Στη διάρκεια της μέχρι τώρα επαγγελματικής μου πορείας έχω εργαστεί σε διαφορετικά πλαίσια. Ξεκίνησα να εργάζομαι σε κλινικούς φορείς, όπως νοσοκομεία και κέντρα ψυχικής υγείας, ολοκλήρωσα το Μεταπτυχιακό της «Ψυχιατροδικαστικής» στην Ιατρική Σχολή Αθηνών που αφορούσε την ψυχική διαταραχή και τα άτομα που διαπράττουν ποινικά αδικήματα (πρώην κρατούμενους και φυλακισμένους), έχω εργαστεί με πρόσφυγες, έναν ιδιαίτερα ευάλωτο πληθυσμό. Παράλληλα, η επαφή μου με τους ανθρώπους με έκανε να αντιληφθώ πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η αλληλεπίδραση του ατόμου με το περιβάλλον του και τις σχέσεις που αναπτύσσει και έτσι η εξειδίκευσή μου στη συστημική-οικογενειακή ψυχοθεραπευτική προσέγγιση μου έδωσε τη δυνατότητα να εργάζομαι θεραπευτικά με άτομα, ομάδες, ζευγάρια και οικογένειες (σε ιδιωτικό πλαίσιο και σε κέντρα ειδικών θεραπειών). Τα σχολεία είναι ένας χώρος όπου θα μπορούσα να δουλέψω με τον συστημικό τρόπο με όλη την σχολική κοινότητα (μαθητές, ομάδες, γονείς, εκπαιδευτικοί). Έκανα αίτηση για 5 συνεχόμενα χρόνια με στόχο να ξεκινήσω να εργάζομαι και όταν κάποια στιγμή με δέχτηκαν για πρώτη φορά, ξεκίνησα αυτό που ήθελα να κάνω!
-Ποιο είναι το αγαπημένο κομμάτι της δουλειάς σας;
-Όταν οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους καλύτερα και μαθαίνουν να εξελίσσονται και να προχωρούν! Χαίρομαι που γίνομαι μέρος αυτής της πορείας και κάθε φορά το προχώρημά τους μου προκαλεί μια ψυχική ανάταση!
-Τα παιδιά της πρώτης Λυκείου, έχουν άγχος λόγω της μετάβασής τους από Γυμνάσιο στο Λύκειο αλλά και γιατί τα τελευταία χρόνια υπάρχει η τράπεζα θεμάτων. Πώς νομίζετε ότι μπορούν να το διαχειριστούν όλο αυτό;
-Αρχικά, να πούμε ότι το άγχος είναι μια πλήρως φυσιολογική αντίδραση των ανθρώπων, σωματική και ψυχολογική σε μια απαιτητική κατάσταση που έχουμε να αντιμετώπισουμε. Το κομμάτι της μετάβασης από το Γυμνάσιο στο Λύκειο είναι το πρώτο που αγχώνει, γιατί οι μαθητές μπαίνουν σε ένα άλλο στάδιο, σε μια άλλη διαδικασία και ξέρουν ότι έρχονται κάποια στιγμή οι πανελλήνιες. Η τράπεζα θεμάτων, ίσως είναι ένα κομμάτι άγχους, γιατί δεν έχουμε πλήρως τη γνώση. Άλλο είναι να έχουμε ένα καθηγητή και να μπορούμε να φανταστούμε τι μπορεί να βάλει και άλλο να ξέρουμε ότι όλο αυτό είναι άγνωστο.
Μας ενδιαφέρει να έχουμε μεθοδεύσει πάρα πολύ τη γνώση, να έχουμε οργανώσει τον χρόνο μας, να μελετάμε όσο περισσότερο μπορούμε, έτσι ώστε να μην αφήνουμε το χρόνο να περνάει χωρίς να αισθανόμαστε παραγωγικοί. Με αυτό τον τρόπο θα αισθανόμαστε ότι κατέχουμε την ύλη και την κατακτούμε σταδιακά και συνολικά.
-Τι προτείνετε για τα παιδιά της δευτέρας Λυκείου που νιώθουν αρκετή πίεση γιατί πλησιάζουν οι πανελλήνιες;
-Εδώ νομίζω ότι τα πράγματα αρχίζουν να αποκτούν μια σταθερότητα και έναν πιο σαφή στόχο για το τι θέλουν να κάνουν και πως θα το επιτύχουν. Τα μαθήματα στα οποία αποδίδουν ικανοποιητικά είναι για εκείνους ένα πλεονέκτημα. Χρειάζεται να εστιάζετε πολύ στην μεθόδευση της ύλης και στην καλή οργάνωση ώστε αυτό να είναι το έδαφος που θα διαμορφωθεί για την επόμενη χρονιά. Επίσης, βοηθάει να μιλάτε και να κουβεντιάζετε με τους γονείς αλλά και με τους καθηγητές σας. Πολλά παιδιά έχουν δυσκολίες και δεν τις εκφράζουν, δε λένε ότι δεν μπορούν να κάνουν κάποιες ασκήσεις ή ότι δεν έχουν καταλάβει κάποια κεφάλαια. Οι καθηγητές αυτό τον ρόλο έχουν, είναι εκεί για να βοηθούν, να εξηγούν, να δείχνουν κατανόηση. Όπως και ο δικός μου ο ρόλος ως ψυχολόγος είναι να βοηθάω και να υποστηρίζω όταν με χρειάζεστε. Και χρειάζεται να μπορείτε να τολμάτε, να μιλάτε και να ζητάτε βοήθεια.
-Τι μπορούν να κάνουν τα παιδιά της Τρίτης Λυκείου για το άγχος των πανελληνίων;
Αρχικά, τα παιδιά τα οποία δίνουν πανελλήνιες βιώνουν ένα πολυεπίπεδο άγχος. Υπάρχει έντονη η ανησυχία τους για την επίδοση, η σκέψη για το εάν θα καταφέρουν να πετύχουν το στόχο τους και το άγνωστο, καθώς είναι κάτι που δεν έχουν ξαναβιώσει. Δεύτερον, υπάρχουν όλα τα “πρέπει’’ που τους βασανίζουν: πρέπει να ικανοποιήσω τους γονείς μου, τους καθηγητές μου, πρέπει να φανώ αντάξιος όλων των προσδοκιών μου… Πολλές φορές η επιτυχία μου στις εξετάσεις συγχέεται με την ευτυχία μου ως άτομο!
Το βασικό που μας ενδιαφέρει είναι να μπορέσουμε να έχουμε προετοιμαστεί και οργανωσει σωστά τον χρόνο.Προσπαθώ λοιπόν να θέτω μια εποικοδομητική μελέτη η οποία έχει μέσα οργάνωση, συγκέντρωση, επαναλήψεις. Διερευνώ ποιος τρόπος διαβάσματος με βοηθάει περισσότερο (πχ σημειώσεις, σχεδιάγραμμα), βλέπω αν έχω μείνει πίσω σε κάτι, προγραμματίζω τις επαναλήψεις μου, λύνω τελευταίες απορίες και βλέπω που χρειάζεται να φρεσκάρω την ύλη. Έχει σημασία να δίνω έμφαση στα σημεία που υπάρχουν κάποιες δυσκολίες και κυρίως να αποφεύγω να συγκρίνομαι με συμμαθητές μου, θεωρώντας ότι οι άλλοι να είναι καλύτεροι από εμένα, γιατί πολλές φορές η σύγκριση είναι άνιση, αφού μπορεί να μην έχουμε τους ίδιους στόχους.
Είναι απαραίτητο να κάνω διαλείμματα, οπότε το χρειάζομαι. Εάν αισθάνομαι ότι είμαι κουρασμένος, δε με πιέζω να διαβάσω, γιατί εκείνη την ώρα σίγουρα δε θα μπορέσω να αποδώσω. Δίνω δέκα λεπτά,παίρνω χρόνο για τον εαυτό μου, προσπαθώ να ηρεμήσω, ώστε να συνεχίσω το διάβασμα και να είμαι πιο συγκεντρωμένος. Το να είμαι πάνω από ένα βιβλίο μια ώρα, χωρίς να μπορώ να ανταποκριθώ, δεν θα με ωφελήσει και θα με κουράσει περισσότερο. Θέτω ρεαλιστικούς στόχους, προσπαθώντας να ολοκληρώσω μικρές δοκιμασίες κάθε μέρα.
Πολλοί μαθητές νιώθουν ενοχές, γιατί αισθάνονται ότι χάνουν χρόνο που ίσως μπορούσε να είχε χρησιμοποιηθεί στο διάβασμα. Κάποια πράγματα είναι αναπόφευκτα, η ζωή δε σταματάει. Όταν όμως έχω στοχοπροσήλωση μπορώ να διαχειριστώ και τον χρόνο που ξοδεύω στο κινητό ή που αφιερώνω σε κάποια σχέση.
Προσπαθώ να εστιάζω σε θετικά πράγματα και να αντλώ δύναμη και θάρρος από τους ανθρώπους που αγαπώ και με στηρίζουν (φίλοι, γονείς, ευρύτερη οικογένεια) και από όσους εμπιστεύομαι. Έχει μεγάλη σημασία να μπορώ να ξεκουράζομαι, να τρέφομαι και να κοιμάμαι επαρκώς. Εστιάζω στο στόχο μου και σ’αυτό που με ενδιαφέρει. Όσο πιο συχνά φαντάζομαι τις εξετάσεις, τόσο πιο οικείες μου γίνονται!
Το άγχος σε αυτή την φάση είναι ο βοηθός σου για να σε κινητοποιεί και να μην τα παρατήσεις. Να θυμάσαι λοιπόν όλες τις φορές που τα είχες καταφέρει πολύ καλά στο παρελθόν! Ο Λεων Τολστόι είχε πει πως: «Επιτυχία δεν είναι να κάνεις πάντα αυτό που θέλεις, αλλά να θέλεις πάντα αυτό που κάνεις». Έχε στο νου σου λοιπόν ότι στόχος στις πανελλήνιες εξετάσεις είναι να πετύχεις αυτό που επιθυμείς!
-Εσείς, προσωπικά, έχετε άγχος και πως το αντιμετωπίζετε;
-Φυσικά και έχω άγχος, άνθρωπος είμαι! Όλοι οι άνθρωποι έχουν άγχος. Εμένα με βοηθά να κουβεντιάζω με τους δικούς μου ανθρώπους. Όταν μοιράζεσαι αυτό που σε δυσκολεύει, χάνει κάπως την σημασία που μπορεί να του έχεις δώσει εσύ και παράλληλα μπορεί να ακούσεις από τον άλλο κάτι που θα σε βοηθήσει, οπότε αυτό να σε χαλαρώσει. Ακόμα, με βοηθάει πάρα πολύ πλέον να φτιάχνω όμορφες εικόνες στο μυαλό μου που με ταξιδεύουν και, τέλος, με ηρεμούν πολύ οι βόλτες στη θάλασσα. Με βοηθάνε και το χιούμορ και η πλάκα σε καταστάσεις άγχους, με αποφορτίζουν πολύ. Γενικώς το άγχος είναι κάτι το οποίο δε μπορείς να το αποφύγεις, οπότε χρειάζεται -για να μη σε κατακλίσει- να βρίσκεις τρόπους να σε βοηθούν να το διαχειρίζεσαι κάθε φορά.
Θέλω να κλείσω με μια φράση του Wayne Dyer: «Δεν μπορείς πάντα να ελέγχεις τι συμβαίνει έξω από εσένα. Αλλά μπορείς πάντα να ελέγχεις τι συμβαίνει μέσα σου».
Επιμέλεια: Βάσια Μεθενίτη, Α1
