«Η επιτυχία δεν είναι το κλειδί για την ευτυχία. Η ευτυχία είναι το κλειδί για την επιτυχία. Αν αγαπάς αυτό που κάνεις, θα πετύχεις» -AlbertSchweitzer. Η αλήθεια είναι πως τα λόγια του ανθρωπιστή παρουσιάζουν μια ελπιδοφόρα πτυχή της πραγματικότητας. Κατά πόσο όμως, ακούγοντας αυτά τα λόγια τη σημερινή εποχή των αστραπιαίων ρυθμώνανάπτυξης, κυρίως λόγω της τεχνολογίας, μπορούμε πραγματικά να συμβαδίσουμε με αυτή την ταχύτητα; Ακόμη και αν το καταφέρναμε δηλαδή, πόσο χαρούμενοι θα μπορούσαμε να είμαστε κάτω από αυτή τη συνθήκη που μας επιβάλλεται;
Αρχικά, ας ξεκινήσουμε με τα βασικά. Η επιτυχία δεν ήταν ποτέ κάτι σταθερό και δεδομένο προς όλους. Όμως, δε μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι, υπάρχει ένα γενικό πρότυπο επιτυχίας το οποίο, άμεσα ή έμμεσα, μας επιβάλλεται από την εκάστοτε κοινωνική συνθήκη. Και για να αποδείξω την μεταβλητότητα της περίφημης επιτυχίας, ας ξεκινήσουμε ένα ταξίδι στον χρόνο, να δούμε τί εστί επιτυχία, ανάλογα με την κοινωνία που ζούμε.
Ας φανταστούμε έναν άνθρωπο στην Αρχαία Αθήνα, κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. Περπατάειστην αγορά, ακούγοντας μεγάλες συζητήσεις για έννοιες όπως η αρετή και η σοφία, πιθανόν από κάποιον σοφιστή ή ακόμη και από τον ίδιο τον Σωκράτη, αν ήταν τυχερός (ή άτυχος).
Η επιτυχία τότε προφανώς δεν ήταν μια σταθερή δουλειά (αυτά ήταν για «κατώτερες φύσεις») ή απαραίτητα ένας χαρούμενος γάμος, αλλά η αναγνώριση ως άξιος πολίτης. Το να είσαι διάσημος, όχι για τα χρήματα ή τη δύναμη, αλλά για την αρετή σου, την ικανότητά σου να συμμετέχεις σε δημόσιες συζητήσεις και να προσφέρεις στην κοινότητα. Το να είσαι δηλαδή ένας φιλόσοφος, ένας στρατηγός, ή ίσως κάποιος που διαπρέπει στους Ολυμπιακούς Αγώνες, θεωρούταν επιτυχία τότε.
Ας προχωρήσουμε στον μεσαίωνα, περίπου τον 11ο αιώνα μ.Χ. Βρισκόμαστε σε ένα μικρό μεσαιωνικό χωριό, με ένα κάστρο να υψώνεται από πίσω και 40 ιππότες να το φρουρούν, φορώντας την χαρακτηριστική χάλκινη πανοπλία. Η ζωή είναι σκληρή και η επιβίωση δεν είναι δεδομένη, επομένως η πίστη είναι το στήριγμα της πλειονότητας.
Η επιτυχημένη ζωή εκεί είναι σχετική, ανάλογα την κοινωνική τάξη. Για τους άρχοντες, σήμαινε να έχεις κύρος και να κατακτάς έδαφος, ενώ για έναν απλό αγρότη, η επιβίωση ήταν υπέρ-αρκετή. Οι πετυχημένοι κληρικοί ήταν οι μορφωμένοι και οι υπάκουοι στο δόγμα του Θεού, ενώ οι ιππότες όφειλαν να δείχνουν ανδρεία και τιμή στον τόπο τους. Κοινός παρονομαστής για όλους όμως, ήταν η εύνοια του Θεού για την διασφάλιση μιας θέσης στον Παράδεισο μετά τον θάνατο.
Τώρα μεταφερόμαστε στον 19ο αιώνα, στη βιομηχανική Αγγλία, όπου οι καπνισμένες καμινάδες έχουν χρωματίσει γκρι τον ουρανό και οι εργάτες δουλεύουν ατελείωτες ώρες στα εργοστάσια.
Εδώ η επιτυχία συνδέεται με την οικονομική πρόοδο και την εργασιακή ανέλιξη. Η βιομηχανία ακμάζει και οι επιχειρηματίες κερδίζουν πλούτο, ταυτόχρονα οι εργάτες πασχίζουν για καλύτερες συνθήκες δουλειάς. Επιτυχία λοιπόν, είναι να κερδίσεις χρήματα, ώστενα ανέβεις στην κοινωνική κλίμακα, είτε μέσω της εκπαίδευσης, που θεωρούνταν προνόμιο για πολλούς, είτε με την παρουσίαση κάποιας καινοτομίας που θα συνέβαλε στην ανάπτυξη της εποχής.
Φτάσαμε επιτέλους στο σήμερα, 21ος αιώνας.Ας υποθέσουμε πως βρισκόμαστε στο κέντρο μιας σύγχρονης μεγαλούπολης, μεsmartphones και τις κοινωνικές πλατφόρμες να είναι πλήρως διαδεδομένες, ενώ η τεχνολογία υφίσταται μια πρωτόγνωρη ανάπτυξη, που ακόμη δε ξέρουμε ποιο είναι το όριο.
Σήμερα, η επιτυχία είναι μια πολύπλοκη έννοια. Επαγγελματική επιτυχία, οικονομική ανεξαρτησία, αλλά και προσωπική ευτυχία και ευημερία είναι κάποιες εκδοχές της. Έχεις τη δυνατότητα –έμφαση στη λέξη δυνατότητα- να χτίσεις την καριέρα σου στον τομέα που αγαπάς, να αποκτήσεις κοινωνική αναγνώριση μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, και να βρεις ισορροπία μεταξύ δουλειάς και προσωπικής ζωής.Όμως, για να ισχύσουν όλα αυτά χρειάζεται να νικήσουμε τον αγώνα της διαρκής πίεσης από την προσπάθεια να ισχυροποιήσουμε τη θέση μας σε έναν συνεχώς εξελισσόμενο κόσμο που διαρκώς απαιτεί περισσότερα από εμάς. Όποιος τα καταφέρει, όχι μόνο είναι επιτυχημένος, αλλά και ευτυχισμένος.
Αλλά ας είμαστε ειλικρινείς, η πλήρης ευτυχία μέσα από τη συνεχιζόμενη προσπάθεια για την επίτευξη αυτής της «αντικειμενικής» επιτυχίας είναι τόσο ανέφικτη όσο ακούγεται.
Γίνεται αντιληπτό λοιπόν πως η επιτυχία δεν είναι ένα σταθερό σημείο στον ορίζοντα, αλλά κάτι που διαμορφώνεται καθημερινά, ανάλογα με τις προσωπικές επιλογές και τις αξίες μας. Τελικά, ίσως η αληθινή επιτυχία μπορεί να βρίσκεται στο να μάθουμε να αποδεχόμαστε το ρευστό αυτής της υπόθεσης και να μην την περιορίζουμε σε κοινωνικά πρότυπα ή εξωτερικές προσδοκίες που δεν αντιπροσωπεύουν την ελεύθερη ανθρώπινη φύση. Κάθε άνθρωπος μπορεί να δημιουργήσει τη δική του διαδρομή, εστιάζοντας στο τι τον κάνει να νιώθει ολοκληρωμένος και ικανοποιημένος, χωρίς να επηρεάζεται από τις συγκρίσεις με τους άλλους, οι οποίες είναι ένας συνηθισμένος φαύλος κύκλος, ο οποίος εν τέλει, στέκεται εμπόδιο σε αυτό που είναι για εμάς επιτυχία.
Φραγκή Δανάη Γ’3
