Η παρουσία των Βλάχων στην Κατερίνη ανάγεται στην περίοδο πολύ πριν τα τέλη του 18ου αι.. Κι αυτό μαρτυρείται από πολλές και διάφορες πηγές, Οι λόγοι για τους οποίους, Βλάχοι από την Πίνδο, από το Βέρμιο, από τα Γρεβενά, από τον Όλυμπο κυρίως, επέλεξαν την Κατερίνη και γενικότερα την πεδιάδα της Πιερίας, μπορούν να συνοψιστούν στους εξής:
► Η εκτεταμένη έκταση, εκείνη τη χρονική περίοδο, ακαλλιέργητη πεδιάδα της Κατερίνης, ικανοποιούσε σε μεγάλο βαθμό τις κτηνοτροφικές και άλλες συναφείς δραστηριότητες των Βλάχων.
► Η Κατερίνη, σχεδόν καθ’όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αποτέλεσε, όπως και σήμερα, πολιτικό, διοικητικό, οικονομικό κέντρο της ευρύτερης πιερικής χώρας. πράγμα που ενθάρρυνε τους Βλάχους να επιλέξουν την Κατερίνη.
► Η Κατερίνη, παραθαλάσσια σχεδόν πόλη, διέθετε από τον 19ο αι. κιόλας ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια της εποχής. Ο λιμένας Αικατερίνης, αναφέρεται ως ο δεύτερος σε σημασία, μετά τον της Θεσσαλονίκης. Αυτό, λοιπόν, το συγκριτικό πλεονέκτημα της Κατερίνης, είναι ένας επιπλέον λόγος που ωθεί τους Βλάχους στην Κατερίνη.
► Αυτά τα πρώιμα χαρακτηριστικά αστικοποίησης της Κατερίνης γίνονται πιο ορατά, και μεγεθύνονται από δύο άλλα πολύ μεγάλης σημασίας γεγονότα, που συμβαίνουν τη δεύτερη δεκαετία του 20ου αι. Το πρώτο, εθνικής σημασίας, είναι το ίδιο το γεγονός της απελευθέρωσης, και το δεύτερο, οικονομικής σημασίας, είναι η λειτουργία του σιδηροδρόμου.
► Η έξοδος των Βλάχων προς την Κατερίνη και τα άλλα αστικά κέντρα συνδέεται οπωσδήποτε με την οικονομική ανάπτυξη που γνωρίζουν τα βλαχοχώρια κατά τον 19ο αι.. Πολλές βλάχικες οικογένειες, αφού εγκαταλείψουν τις κτηνοτροφικές δραστηριότητες, εγκαινιάζουν νέες ασχολίες και επιδίδονται σε αστικά επαγγέλματα.
► Η Κατερίνη, πριν το 1930, πριν δηλαδή γίνουν τα μεγάλα έργα υποδομής της εποχής εκείνης και πριν ανακαλυφθεί το κινίνο, είχε άθλιο κλίμα. Κι έτσι πολλοί Βλάχοι, ιδίως οι Λιβαδιώτες, προτιμούσαν να μένουν οι άνδρες στην Κατερίνη για τις εργασίες τους, ενώ τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας ζούσαν στο Λιβάδι.
Ελευθερία Παντζιάλα
