Στο διάλειμμα

Γράφει ο Αριστοτέλης Τσιάνας, Γ΄1

Έργο: Newburyport Meadows, John Constable.

Ο πίνακας αυτός σαν καλλιτεχνική δημιουργία είναι μαγευτικός στα μάτια του θεατή, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί  μία ωραία μεταφορική ερμηνεία. Τα χρώματα που χρησιμοποιεί ο ζωγράφος συμβάλλουν στην ομορφιά του έργου και δίνουν μια πολύ ρεαλιστική εικόνα των ανατολικών κοιλάδων των Ηνωμένων Πολιτειών, χωρίς αυτά να επιβαρύνουν το Ρομαντικό κλίμα της εικόνας που ήθελε να επιτύχει ο καλλιτέχνης. Η αληθοφανής  απεικόνιση του φυσικού περιβάλλοντος από την πλευρά του καλλιτέχνη ταυτοχρόνως διερμηνεύεται άριστα με τρόπο αισθητικά ευχάριστο, έτσι ώστε να προκαλεί αρέσκεια τόσο σε άτομα τα οποία θαυμάζουν καλλιτεχνικά έργα για την αισθητική τους όσο και σε άτομα που έχουν την ικανότητα και τη θέληση να κοιτάξουν βαθύτερα μέσα σε μία εικόνα, ψάχνοντας συμβολισμούς και μηνύματα που μπορεί να προσέδωσε ο καλλιτέχνης μέσα σε αυτή.
Με βάση τα προαναφερόμενα, η εικόνα αυτή μου προκαλεί γαλήνη, παρατηρώντας τα σύννεφα του ουρανού να ανοίγουν μετά από ισχυρή καταιγίδα, αφήνοντας το αναζωογονητικό φως του ήλιου να περάσει μέσα από αυτά για να φωτίσει τον δρόμο που βρίσκεται μπροστά μας, αλλά και τη φύση που βρίσκεται γύρω μας, πετυχαίνοντας να δώσει έμφαση σε αυτή, η οποία εντείνεται από τις αξιοσημείωτες λεπτομέρειες του φυσικού περιβάλλοντος που απεικόνισε ο καλλιτέχνης με μεγάλη επιδεξιότητα, όπως τις αντανακλάσεις του νερού.

Έργο: Monk by the Sea, Casper David Friedrich

Υπάρχει το ενδεχόμενο, με την πρώτη ματιά  να θεωρήσουμε  την εικόνα αυτή μονόχρωμη , κυριολεκτικά αλλά και συμβολικά. Όμως, αυτή η υπόθεση δεν θα μπορούσε να είναι μακρύτερα από την πραγματική αλήθεια. Ο καλλιτέχνης απεικονίζει έναν μοναχό να βρίσκεται σε μια ακρογιαλιά παρατηρώντας τον σκοτεινό και ομιχλώδες ορίζοντα που καλύπτεται από πυκνά σύννεφα. Ο μονάχος  έχει γυρισμένη την πλάτη προς τον θεατή, κάτι που ο καλλιτέχνης χρησιμοποιεί για να κατευθύνει την προσοχή μας πέρα από αυτόν. Αυτή η παρατήρηση μας οδηγεί στην κύρια μεταφορική ερμηνεία του πίνακα την οποία μπορούμε να αντιληφθούμε, εάν έχουμε την ικανότητα να αναλύσουμε τον πίνακα τον ίδιο σαν ζωγραφιά, αλλά και σαν συμβολισμό. Για να το καταφέρουμε αυτό, θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε τη φαντασία μας. Ο πίνακας μας αρχικά μας δημιουργεί με την πρωτοφανή μονοχρωμία του συναισθήματα μελαγχολίας αλλά δεν μπορούμε να εξηγήσουμε (ακόμα) το γιατί. Επιπλέον, στον πίνακα εκτός από τον μυστηριώδη μοναχό  που κάθεται και αντικρίζει τον απέραντο ορίζοντα, υπάρχει όπως αναφέραμε και ένα μέρος του ουρανού το οποίο δεν καλύπτεται από τα σύννεφα και επίσης στην αληθινή ζωή, εάν το παρατηρούσαμε, θα είχαμε την αίσθηση ότι μετακινείται. Τί σημαίνει αυτό; Πως συνδέονται όλα αυτά με την εικόνα; Αυτά τα ερωτήματα θα απαντηθούν τώρα. Παρατηρούμε ότι ο μοναχός απεικονίζεται ως το κέντρο της προσοχής, άλλα δεν νιώθουμε πως είναι πράγματι αυτό στην πραγματικότητα, εάν όμως κοιτάξουμε και εμείς μαζί του τον απέραντο αυτό ορίζοντα, παρατηρούμε τα περιγράμματα κτηρίων, τα οποία θολώνονται από τα σύννεφα. Το συμπέρασμα που μπορούμε να βγάλουμε από τις αναλύσεις μας είναι ότι ο πίνακας, απεικονίζει τον θάνατο. Από την ψευδή αίσθηση που νιώθουμε ότι είμαστε το κέντρο του κόσμου όταν πεθαίνουμε —ο μοναχός που μοιάζει να είναι το κέντρο της προσοχής του έργου—, το εξωτερικό μας περιβάλλον φαίνεται θολό, ο χρόνος σταματάει άλλα οι σκέψεις τρέχουν σαν να αγωνίζονται. Παρόλο που όμως για εμάς ο χρόνος σταματάει, ο κόσμος συνεχίζει και υπάρχει. Πραγματικά ο χρόνος εξακολουθεί και κυλάει, κάτι που θα μπορούσαμε να αντικρίσουμε και εμείς εάν απλώς κοιτάξουμε τον ”καθαρό ουρανό”, το καλύτερο μέρος δηλαδή που ενδέχεται να πάμε, εάν συνειδητοποιήσουμε τον πραγματικό προορισμό μας —ή ενδεχομένως την έλλειψη αυτού—, τότε θα καταλάβουμε πως ο κόσμος εξακολουθεί και εξελίσσεται και ότι μας δόθηκε η ευκαιρία να ζήσουμε μία χαρούμενη και γεμάτη ζωή, κατά τη διάρκεια της οποίας αφιερώσαμε τα ταλέντα  και τις ικανότητές μας για να κάνουμε τον κόσμο μας καλύτερο για άλλους αγέννητους τώρα ανθρώπους, οι οποίοι σαν και εμάς θα είναι τυχεροί να ζήσουν το δώρο της ζωής.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, τα συναισθήματα που  προκαλεί  σ’ εμένα ο πίνακας είναι αυτά της χαρμολύπης και της νοσταλγίας, ενώ θεωρώ πως το μήνυμα που θέλει να περάσει ο καλλιτέχνης μέσα από το έργο του  είναι  ότι όσο μικρή και αν είναι ζωή, πρέπει να τη ζήσουμε στο έπακρο σαν να είναι μία  μοναδική ευκαιρία που μας δόθηκε, διότι δεν ξέρουμε εάν μετέπειτα πράγματι υπάρχει ένας άλλος προορισμός για εμάς.

 Έργο: Τζόκεϋ, Αγήνωρ Αστεριάδης

Το αισθητικά απλοϊκό έργο του καλλιτέχνη, μπορεί να το αντιληφθούμε αρχικά λόγω της έλλειψης σπουδαίων χρωμάτων και της χρήσης απλών εικαστικών τεχνικών από μέρος του, σαν κάτι βαρετό και ανούσιο. Όμως στην πραγματικότητα αυτό το έργο απεικονίζει άψογα μία βασική αρετή κάθε ανθρώπου: την άμιλλα.
Ο καλλιτέχνης με το στιλ ζωγραφικής που χρησιμοποιεί, προσομοιώνει άριστα το “θάμπωμα του νου ” που προκαλείται από το άγχος πριν από μια κρίσιμη στιγμή ή μέρα για τα σχέδια ενός ανθρώπου –ο οποίος βρίσκεται στο ευμετάβλητο περιβάλλον του ανταγωνισμού, αγωνιώντας και ανησυχώντας για την έκβαση του προετοιμασμένου πλάνου δράσης. Το συγκεκριμένο στιλ ζωγραφικής  καταφέρνει να προκαλεί έντονα συναισθήματα ‘τρέμουλου’, που νιώθει κανείς όταν είναι πάρα πολύ αγχωμένος. Επιπλέον με τον τρόπο που σχεδιάζει τις σκιές, οι οποίες αποτελούνται από πολλές γραμμές, να δίνει την αίσθηση της πυκνότητας αλλάζοντας την απόσταση μεταξύ τους.                                                                                        Σε πιο επιφανειακό επίπεδο μπορούμε επίσης να αντιληφθούμε την αίσθηση της άμιλλας αντικρίζοντας την στενή σχέση ενός αλόγου με τον –λογικά– ιππέα του, ο οποίος φαίνεται να το παρηγορεί πριν έναν μεγάλο αγώνα.
Γενικότερα, τα συναισθήματα που μου προκαλεί τούτη η εικόνα, είναι αυτά της χαράς και της ευχαρίστησης κοιτώντας δύο οντότητες να συνεργάζονται άψογα υπό την πίεση του ανταγωνισμού, κάτι το οποίο μου βγάζει ένα δυνατό συναίσθημα αισιοδοξίας για την επιτυχία τους.