Στη σκιά της πεταλούδας: διαχείριση χρόνου

Γράφει η Αθηνά Μανατάκη: 

Στο μυθιστόρημα “Στη σκιά της πεταλούδας” εντοπίζεται αναδρομική αφήγηση σε ποικίλα σημεία. Αυτό συμβαίνει καθώς εξιστορούνται ταυτόχρονα οι ιστορίες ατόμων που καλούνται να αντιμετωπίσουν διαφορετικές καταστάσεις και ζουν σε διαφορετική ιστορική περίοδο. Αφενός, έχουμε την ιστορία του Μάρκου (του νεότερου) και της Ελένης, οι οποίοι βρίσκονται παγιδευμένοι μέσα σε ένα ασανσέρ ενός κτηρίου με γραφεία, στις αρχές του 21ου αιώνα και επιχειρούν να αναζητήσουν βοήθεια. Αφετέρου, ο συγγραφέας διακόπτει την αφήγηση αυτής της ιστορίας προκειμένου να εξιστορήσει περιστατικά που συνέβησαν αρκετά χρόνια πίσω, συγκεκριμένα προς τα τέλη του 19ου αιώνα, στους προγόνους του Μάρκου και της Ελένης αντίστοιχα. Έτσι, ο συγγραφέας πραγματοποιεί συχνά τέτοιες αναδρομές στο μακρινό παρελθόν οι οποίες, μολονότι εν μέρει συνδέονται με το περιστατικό στο ασανσέρ λόγω των συγγενικών σχέσεων που συνδέουν τα πρόσωπα που συμμετέχουν στα δρώμενα, δεν παρουσιάζουν άμεση νοηματική συνάφεια με την κατάσταση των δύο πρωταγωνιστών, απλώς τους συνδέουν με το παρελθόν τους και τις ιστορίες των οικογενειών τους. Αξιοποιώντας αυτήν την τεχνική μη γραμμικής αφήγησης, ο συγγραφέας καταφέρνει να συνδέσει το παρελθόν με το παρόν και να αποτυπώσει την άμεση επίδραση του πρώτου στην τωρινή κατάσταση των χαρακτήρων. Επιπλέον, μέσα από την αφήγηση γίνεται ξεκάθαρο ότι υπάρχει μια σχετική επιβράδυνση όσον αφορά την παρουσίαση των γεγονότων που εκτυλίσσονται στο ασανσέρ ,δηλαδή, υπάρχει υπερβολική προβολή των λεπτομερειών των πράξεων των ηρώων. Επί παραδείγματι, περιγράφεται λεπτομερώς ο τρόπος με τον οποίο η Ελένη ψάχνει στην τσάντα της και έπειτα κλείνει το φερμουάρ, ο τρόπος με τον οποίο ο Μάρκος ανάβει το τσιγάρο του και φυσάει τον καπνό προς συγκεκριμένη κατεύθυνση για να μην ενοχλήσει την Ελένη, η κάθε ενέργεια και σκέψη των ηρώων που ενδεχομένως να τους βοηθήσει να απελευθερωθούν. Παράλληλα, αυτή η επιβράδυνση αναδεικνύεται και από τις ώρες που αναγράφονται στην αρχή κάθε αποσπάσματος που αναφέρεται στο περιστατικό στο ασανσέρ, δηλαδή κάθε φορά που ο συγγραφέας επανέρχεται από το παρελθόν στο παρόν. Έτσι παρατηρείται ότι η διαφορά μεταξύ αυτών των ενοτήτων είναι κάποια λεπτά, έως λίγες ώρες, ενώ τα κομμάτια της αφήγησης που αναφέρονται στο παρελθόν των ηρώων μπορεί να περικλείουν γεγονότα ολόκληρων ημερών ή εβδομάδων σε λίγες μόνο σελίδες. Άρα, στην περίπτωση αυτή, ορισμένα γεγονότα της αφήγησης παρουσιάζονται συνοπτικά ή και παραλείπονται ώστε να προβληθούν τα πιο ουσιώδη για την εξέλιξη της πλοκής.

 Γράφει η Μαριτίνα Στραβοπόδη:

 Στο βιβλίο «στη σκιά της πεταλούδας» του Ισίδωρου Ζουργού ή ο χρόνος της ιστορίας δεν ταυτίζεται πάντα με τον χρόνο της αφήγησης. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά την χρονική σειρά ο συγγραφέας του αναφέρει κυρίως την τωρινή κατάσταση της Ελένης και του Μάρκου μέσα στο ασανσέρ, ενώ ανά τακτά χρονικά διαστήματα χρησιμοποιεί αναδρομές στο παρελθόν οι οποίες αναφέρονται στην γιαγιά της Ελένης και στον παππού του Μάρκου·  (σελίδες 111-114 παρόν, σελίδες 115-144 αναδρομή στο παρελθόν). Επιπρόσθετα, ορισμένες φορές ο συγγραφέας παραλείπει κάποια γεγονότα ή θα αναφέρει πιο συνοπτικά-δηλαδή χρησιμοποιεί επιτάχυνση- (σελίδα 38: Μίλησαν όχι  παραπάνω από τρία  λεπτά., Μετά από περίπου ένα λεπτό είχαν τελειώσει.) Τέλος τέλος χρησιμοποιεί αρκετά σημεία και ισοχρονία, δηλαδή ο χρόνος της αφήγησης συμπίπτει με το χρόνο της ιστορίας. Αυτό γίνεται συνήθως στους διαλόγους, όπως στην σελίδα 149-150 «Να ξέρεις σερσερή …δε θα σε γλυτώσει».

Γράφει η Αγγελική Αλιγιζάκη:

Η χρονική σειρά των γεγονότων στην ιστορία δεν είναι απόλυτα γραμμική. Ο Ζουργός συχνά χρησιμοποιεί αναδρομική αφήγηση όπου ο αφηγητής επιστρέφει σε γεγονότα του παρελθόντος και τα εξιστορεί, συχνά πριν φτάσουμε στο σημείο της ιστορίας που τα γεγονότα συνέβησαν. Η βασική ιστορία εκτυλίσσεται σε ένα ασανσέρ , το οποίο έχει κολλήσει . Μέσα στο ασανσέρ βρίσκεται , η Ελένη και ο Μάρκος . Όμως ο συγγραφέας δεν δίνει έμφαση τόσο στη σκηνή με το ασανσέρ αλλά στο παρελθόν των οικογενειών των ηρώων , με περιγραφές των παππούδων τους και των ζωών τους . Σε πολλές περιπτώσεις, ο Ζουργός επιταχύνει τη διάρκεια της αφήγησης για να παραλείψει ή να συνοψίσει γεγονότα που εξελίσσονται αργά στον πραγματικό χρόνο. Για παράδειγμα, μπορεί να περάσει με λίγες προτάσεις από γεγονότα που εκτυλίσσονται σε πολλά χρόνια ή να περιγράψει μια μακρά περίοδο χωρίς πολλές λεπτομέρειες. Παράλληλα όμως , σε άλλες στιγμές, η αφήγηση επιβραδύνεται δραματικά και ο συγγραφέας εστιάζει σε αναλυτικές περιγραφές, εσωτερικούς μονολόγους ή συναισθηματικές αντιφάσεις των χαρακτήρων, παρατείνοντας έτσι το χρόνο της αφήγησης σε σχέση με το χρόνο της ιστορίας. Τέλος υπάρχει ισοχρονία όπου η ιστορία συμπίπτει με τα γεγονότα του παρελθόντος , όπως για παράδειγμα όταν ο συγγραφέας μας μιλάει για την Ζωή και έπειτα η Ελένη σχολιάζει ότι είναι γιαγιά της .

Κάντε το πρώτο σχόλιο

Υποβολή απάντησης