Είμαι η Φοινίδου Ευθυμία-Άννα και θα σας πω για ένα από τα ενδιαφέροντα μου όπου είναι οι αστερισμοί. Αρχικά από όταν ήμουν μικρή μου άρεσαν τα αστέρια και όταν έβγαινα έξω το βράδυ πάντα έβλεπα τον ουρανό. Όταν έγινα επτά ετών ξεκίνησα προσκοπισμό. Έτσι έμαθα ότι υπάρχουν οι αστερισμοί όπως οι αστερισμοί των ζωδίων για παράδειγμα ο σκορπιός, ο καρκίνος και άλλα. Μεγαλώνοντας άρχισα να ψάχνω πράγματα στο διαδίκτυο για τα αστέρια και τους αστερισμούς. Έχουν περάσει 8 χρόνια από την ημέρα που ξεκίνησα τους προσκόπους και από τότε μέχρι και σήμερα συνεχίζω να μαθαίνω πράγματα για τους αστερισμούς. Επίσης μπορούμε να δούμε συνολικά 88 αστερισμούς όμως δεν μπορούμε να τους δούμε όλους όλο τον χρόνο. Κάποιους τους βλέπουμε μόνο τον χειμώνα και άλλους μόνο το καλοκαίρι. Τέλος, όσα εμείς ονομάζουμε αστέρια στην πραγματικότητα δεν είναι αστέρια αλλά πλανήτες από άλλα ηλιακά συστήματα και όλα έχουν διαφορετικά και πρωτότυπα ονόματα.
Αστερισμό ονομάζουμε το κάθε αυθαίρετο τμήμα της ουράνιας σφαίρας ή θόλου που περιέχει μια κάπως ξεχωριστή ομάδα άστρων. Αυτό στηρίχθηκε στα σχήματα που δημιουργούσαν τα πιο φωτεινά αστέρια, στα οποία οι άνθρωποι διέκριναν ομοιότητες με ζώα, θεότητες και πράγματα του περιβάλλοντός τους.
Οι αρχαιότεροι αστερισμοί ορίσθηκαν στην αρχαία γλώσσα και υιοθετήθηκαν από τους αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι τους εμπλούτισαν με τη μυθολογία τους, και μας παρέδωσαν σχεδόν όλους τους αστερισμούς που είναι ορατοί από τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη. Οι δύσκολα ορατοί ή αόρατοι από την Ευρώπη νότιοι αστερισμοί, ορίσθηκαν από τους πρώτους Ευρωπαίους ναυτικούς που ταξίδεψαν στις νότιες θάλασσες, μετά την Αναγέννηση, γι” αυτό και έχουν ονόματα όχι μυθολογικά, αλλά πολλές φορές οργάνων ή εργαλείων του πλοίου, κρίσιμων κάποτε για την επιβίωσή τους, π.χ. Αντλία ή Πυξίς (πυξίδα). Το τμήμα του ουρανού που ορίζεται στην Αστρονομία ως αστερισμός (constellation) Μεγάλη Άρκτος, και είναι ο τρίτος μεγαλύτερος σε «έκταση» πάνω στην ουράνια σφαίρα από όλους τους σύγχρονους αστερισμούς, δεν ταυτίζεται με την ομάδα σχετικώς φωτεινών αστέρων («asterism») που σχηματίζουν το γνώριμο σχήμα της «κατσαρόλας». Τα αστέρια που δημιουργούν τον αστερισμό ούτε έχουν σχέση μεταξύ τους, ούτε βρίσκονται στο αυτό παρατηρήσιμο επίπεδο, αλλά σε διαφορετικές αποστάσεις από τη Γη. Αν παρατηρούσαμε τον ουρανό από κάποια διαφορετική οπτική γωνία μέσα στον Γαλαξία μας, θα βλέπαμε εντελώς διαφορετικούς αστερισμούς. Ο αστερισμός του Ωρίωνα σε τρισδιάστατο ανάγλυφο. Οι αποστάσεις των αστέρων διαφέρουν πολύ μεταξύ τους. Αντίθετα, οι αστέρες στο «κατσαρολάκι» της Μεγάλης Άρκτου είναι περίπου στην ίδια απόσταση από τη γη. Με την πάροδο δεκάδων χιλιάδων χρόνων, οι αστερισμοί αλλάζουν αργά μορφή και σχήμα, λόγω της διαφορετικής ταχύτητας και φοράς στην κίνηση του κάθε αστέρα, πλην όμως αυτό δεν αναιρεί την πρακτική σημασία που είχαν για τον προσανατολισμό και τον καθορισμό της χρονικής στιγμής. Ειδικά στη ναυσιπλοΐα, μεγάλη ήταν η σημασία τους πριν την εφεύρεση της πυξίδας, αφού οι ναυτικοί βασίζονταν στην παρατήρηση των αστερισμών για να μπορέσουν να προσανατολιστούν το βράδυ. Επομένως, μπορεί να ειπωθεί ότι οι αστερισμοί είχαν έναν ξεχωριστό ρόλο στην εξάπλωση των ανθρώπων σε νέα μέρη.
Η αξία τους φαίνεται μέσα από τους μύθους που ταυτίζονται με αυτούς και την πιο παλιά αναφορά τους σε σημαντικά γραπτά κείμενα του ανθρώπου.
Συντάκτρια του άρθρου :Φοινίδου Ευθυμία-Άννα, τμήμα Γ3
