Η ΚΥΠΡΟΣ ΣΤΟΥΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ

Οι Βαλκανικοί πόλεμοι ήταν δύο πόλεμοι που διαδραματίστηκαν τα έτη 1912-1913. Στον πρώτο πόλεμο, η Οθωμανική Αυτοκρατορία ηττήθηκε από τέσσερα Βαλκανικά κράτη (Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία και Μαυροβούνιο), ενώ στον δεύτερο η Βουλγαρία ήταν αντιμαχόμενη ενάντια στις υπόλοιπες 3 χώρες του Βαλκανικού Συνασπισμού. Ο δεύτερος πόλεμος ήταν καταστροφικότερος από τον προηγούμενο, και δημιούργησε την κρίση που ακολούθησε στα Βαλκάνια το 1914.

Η Κύπρος εκείνη την περίοδο βρισκόταν υπό Βρετανική κατοχή,  συγκυβερνήσουν όμως με την Οθωμανική Αυτοκρατορία και το Χεδιβάτο της Αιγύπτου. Ωστόσο η παραπάνω κατοχή δεν υπήρξε εμπόδιο για τους Κύπριους να συμμετέχουν έμμεσα στον πόλεμο.

Όπως και πολλοί άλλοι Έλληνες  από διάφορα κράτη, από όλο τον κόσμο, οι Κύπριοι έστειλαν έναν μεγάλο αριθμό εθελοντών για να δηλώσουν τη συμπαράσταση τους στην Ελλάδα. Υπολογίζεται πως στάλθηκαν περίπου 4.000 εθελοντές ηλικίας μεταξύ 18 και 22 χρονών, στα μέτωπα της Μακεδονίας και της Ηπείρου. Οι βρετανικές αρχές τηρώντας την αυστηρή ουδετερότητα, εμπόδιζαν την στρατολόγηση και τις μετακινήσεις προς την Αθήνα, κάτι που έκανε τις προσπάθειές τους ακόμα πιο δύσκολες.

Έκτος από τους εθελοντές μαχητές, οι  Κύπριοι έδειξαν την συμπαράσταση τους και με άλλα μέσα. Έδωσαν μεγάλη οικονομική βοήθεια στην ελληνική κυβέρνηση και  συγκεκριμένα οι Κύπριοι προσέφεραν 16.000 λίρες, ποσό τεράστιο για την εποχή, χρήματα που συγκεντρώθηκαν από εράνους. Ακόμα εθελοντές γιατροί και νοσηλευτές βοήθησαν με τις γνώσεις τους, τους τραυματίες και τους χτυπημένους και το έργο τους ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος της τελικής Ελληνικής νίκης.

Οι επιστολές των παραπάνω εθελοντών μας δίνουν με γλαφυρότητα πολλές πληροφορίες για την εποχή, τις συνθήκες του πολέμου και την ψυχολογία των αγωνιστών. Παραθέτουμε ένα απόσπασμα της επιστολής του αγωνιστή και δημάρχου Λάρνακας Χριστόδουλου Σώζου στην σύζυγό του Έρμα:

«…. Όταν θα λάβης την παρούσαν μου, θα είμαι μακράν του υίου μου διά την υπηρεσία της πατρίδος. Ημείς έχομεν καθήκοντα τα οποία ουδεμία δύναμις, ουδέν φίλτρον πρέπει να εμποδίση από του να ενασκώνται ….

….Έπειτα οφείλεις να έχεις αυτό υπ” όψιν σου, ότι αν έμενα στην Λεμεσόν ατιμασμένος στην συνείδησίν μου, δεν θα έζων ποτέ εγώ αλλ” ούτε σύ ευτυχής …. Ενώ τώρα φεύγω με λύπην που σας αφήνω αλλά και με την ελπίδα ότι θα επανέλθω να σας εύρω.» Δυστυχώς, ο Χριστόδουλος Σώζος πέθανε σε φονική μάχη στο μέτωπο της Ηπείρου στις 6 Δεκεμβρίου 1912 σε ηλικία 40 ετών εναντίον της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι υπήρξε ένα ένδοξο κομμάτι της ιστορία μας και φαντάζει αδύνατο από εμάς να αντιληφθούμε τις κακουχίες που άντεξαν τόσο οι αγωνιστές όσο και ο γενικός πληθυσμός. Ωστόσο η συνεισφορά των Κυπρίων και  γενικά όλων τον εθελοντών ήταν κρίσιμη, ηρωική και απαραίτητη και σίγουρα αξίζει να τους μνημονεύουμε και να τους τιμούμε .

Τσιργέλης Δημήτρης  – Χατζηγεωργίου Αντώνης (Γ4)