Η ιστορία των καλικάντζαρων στην ελληνική λαογραφία συνδέεται με αρχαίες δεισιδαιμονίες για το σκότος και το χειμώνα, αλλά ενσωματώθηκε στον χριστιανισμό. Σύμφωνα με τον μύθο, είναι δαίμονες που ζουν στα βάθη της γης και προσπαθούν να κόψουν το δέντρο που στηρίζει τη γη. Εμφανίζονται στο ανθρώπινο κόσμο τις 12 μέρες μεταξύ Χριστουγέννων και Θεοφανείων, προκαλώντας σκανταλιές και ζημιές, για να αφήσουν το δέντρο να ξαναμεγαλώσει κατά την απουσία τους.
Προέλευση και μεταφυσική σημασία
- Αρχαίες ρίζες:
Οι λαογράφοι πιστεύουν ότι είναι κατάλοιπα από την αρχαία λατρεία του θεού Πάνα ή των Σατύρων που υιοθετήθηκαν από τον χριστιανισμό.
- Σύνδεση με το χειμώνα:
Συμβολίζουν τον αρχέγονο φόβο για το σκοτάδι και τη μακρά νύχτα του χειμώνα, ενώ οι πράξεις τους εξηγούν διάφορα ατυχήματα και συμβάντα.
- Σκανταλιάρικη φύση:
Παρότι προκαλούν ζημιές, θεωρούνται ακίνδυνα και σκανταλιάρικα πλάσματα που περισσότερο ενοχλούν και διασκεδάζουν παρά κακοποιούν.
Ιστορίες και δοξασίες
- Γεννιούνται στο Δωδεκαήμερο:
Σύμφωνα με κάποιες δοξασίες, οι καλικάντζαροι γίνονται άνθρωποι που γεννιούνται το Δωδεκαήμερο ή εκείνοι που δεν βαπτίστηκαν σωστά.
- Αναγκάζονται να εργαστούν:
Όλο το χρόνο ζουν κάτω από τη γη προσπαθώντας να κόψουν το δέντρο που τη στηρίζει, αλλά οι σκανταλιές τους στην επιφάνεια δίνουν την ευκαιρία στο δέντρο να ξαναμεγαλώσει.
- Εξαφανίζονται με τον αγιασμό:
Οι καλικάντζαροι φεύγουν μετά τα Θεοφάνεια με την τελετή του αγιασμού, που διώχνει τα πονηρά πνεύματα.
- Διαφορετικά ονόματα:
Ανάλογα με την περιοχή, οι καλικάντζαροι είχαν διάφορες ονομασίες, όπως Λυκοκατζαραίοι, Σκαλικατζέρια, Καρκαντζέλια, Παγανά και Κάηδες.
πηγή: Τεχνητή Νοημοσύνη
