Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΤΗ ΤΟΥ 1821, γεγονότα και προσωπικότητες που προηγήθηκαν εκείνης (όπως οι αγώνες των Σουλιωτών και ο Ρήγας Φεραίος) και φυσικά οι ήρωές της, αποτέλεσαν μέσα στα χρόνια μια σημαντική επιρροή για την ελληνική (και όχι μόνο) μουσική και το τραγούδι.
Ακόμη και ξένοι συνθέτες συνέθεσαν με αφορμή την Επανάσταση, και μάλιστα από πολύ νωρίς, καθώς δύο τουλάχιστον γεγονότα, η Έξοδος του Μεσολογγίου και η Ναυμαχία του Ναβαρίνου, είχαν ευρύτατη απήχηση στο εξωτερικό, αποτελώντας, κατ’ επέκταση, την αφορμή, ώστε να προκύψουν μουσικά έργα του διεθνούς ρεπερτορίου.
Στο χώρο της λεγόμενης «σοβαρής μουσικής» η Επανάσταση… μελοποιήθηκε από την αρχή της, καθώς ο Νικόλαος Μάντζαρος ξεκινά την ενασχόλησή του με το ποίημα του Διονυσίου Σολωμού «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» το 1828, για να ακολουθήσουν διάφοροι άλλοι συνθέτες, που αφιέρωσαν έργα τους στον Αγώνα, όπως οι Παύλος Καρρέρ (19ος αιώνας), Άγγελος Καμηλιέρης, Νικόλαος Αστρινίδης, Σωκράτης Βενάρδος (20ος αιώνας) κ.ά.
Υπάρχουν μέχρι και «ελαφρά» με αναφορές στην Επανάσταση, όπως «Το τραγούδι του Μοριά» των Θεόφραστου Σακελλαρίδη-Μίμη Τραϊφόρου, που τραγούδησε η Σοφία Βέμπο και βεβαίως ουκ ολίγα «έντεχνα», από τα χρόνια του ’60, έως και τις μέρες μας.
Στο χώρο του ευρύτερου τραγουδιού για τον λαό ή από τον λαό η Επανάσταση προβάλλεται τόσο μέσα από το δημοτικό τραγούδι (το πασίγνωστο «Σαράντα παλικάρια» είναι ένα παράδειγμα τέτοιου τραγουδιού, που το γνωρίζουμε όλοι, ανάμεσα σε εκατοντάδες άλλα), όσο και μέσα από το τραγούδι των επωνύμων.
