Λαζαράκια: Τα έθιμα σε κάθε γωνία της Χώρας ποικίλουν ανήμερα του Λαζάρου.
Στο Πλαγιάρι της Θράκης τα τυλίγουν σε φύλλα δάφνης και τα δίνουν στα παιδιά. Τα παιδιά ανά ομάδες (ονομάζονται Λάζαροι) επισκέπτονται τα σπίτια του χωριού ή της πόλης και τραγουδούν αφηγητικά μοιρολόγια, τα λεγόμενα Λαζάρικα. Μόλις τελειώσουν τα λαζάρικα απευθύνουν ευχετικά παινέματα στους νοικοκύρηδες. Οι νοικοκύρηδες για να τους ανταμείψουν» τους δίδουν αβγά, τα οποία θα βάψουν ή θα στολίσουν μετά από λίγες ημέρες. Σπανιότερα τους δίνουν κουλούρια ή χρήματα. Οι ομάδες των παιδιών, γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα κρατώντας στα χέρια τους ένα ομοίωμα του Λαζάρου. Σε πολλές περιοχές αντί για ομοίωμα του Λαζάρου κρατούν μια ρόκα ή καλάμια δεμένα σταυρωτά ή μια κούκλα που τη στολίζουν με πολύχρωμα λουλούδια και πανάκια. Πολλές φορές κρατούν ένα καλαθάκι στολισμένο με κορδέλες και λουλούδια.
Κλήδονας: Σ’ όλους τους ανθρώπους είναι κοινή η επιθυμία να ξέρουν τι μπορεί να περιμένουν από το μέλλον. Σήμερα, μ’ όλη την εξάπλωση του τεχνολογικού πολιτισμού, που υποτίθεται ότι θα σάρωνε όλες τις προλήψεις και τις δεισιδαιμονίες του «βάρβαρου» παρελθόντος, εξακολουθούν οι άνθρωποι να πιστεύουν στην αστρολογία, τα ωροσκόπια και τους μάντηδες. Το έθιμο του Κλήδονα είναι μια θρακική λατρευτική συνήθεια, λαμπρό κατάλοιπο του λαϊκού πολιτισμού. Στη λαϊκή λατρεία τα έθιμα επανέρχονται κάθε χρόνο σε ορισμένες εποχές κι ο Κλήδονας συνδέεται με το θερινό ηλιοστάσιο, το γύρισμα αυτό του χρόνου, που οι αρχαίοι λαοί το θεωρούσαν πάντα σημαντικό και επικίνδυνο για τη ζωή τους. Έτσι ζητούσαν να προφυλαχτούν απ’ αυτό με μαγικούς τρόπους, να το κάνουν ακίνδυνο, κι ακόμα το έβλεπαν σαν μια ευκαιρία να γνωρίσουν την τύχη τους. Ο λαός μας πιστεύει ότι τις τύχες τις φέρνει στις 23 του Ιούνη ο Αϊ – Γιάννης. Φανερώνει λέει το ριζικό του ανθρώπου, γι’ αυτό τον είπαν Ριζικάρη ή Κλήδονα. Αυτό το ριζικό γυρεύει να μάθει η νέα, που γίνεται Καλλινίτσα, πηδά φωτιές και ονειρεύεται μέσα στη νύχτα το νέο που θα την παντρευτεί.
Φέρνει το αμίλητο νερό από πηγάδι μακρινό
κι έτσι η δροσιά του νερού, ο πόθος και το όνειρο στοιχειώνουν στη φαντασία των ανθρώπων, που πιστεύουν πως ακούν τον Κλήδονα, δηλαδή μια φωνή που τη στέλνουν οι θεοί και κρύβει κάποια μηνύματα. Το πηγάδι του Αι-Γιάννη του Ριζικάρη μέσα στον κύκλο του Ήλιου, της φωτιάς, του νερού είναι πηγή ζωής, που χρόνια ολόκληρα μέσα στον Ιούνιο, μας ποτίζει και αναζωογονεί τις λεμονιές του πόθου και της προκοπής.
Μαρία Αθηνά Μ.
