O Ρήγας γεννήθηκε στο Βελεστίνο της Θεσσαλίας (όπου η αρχαία πόλη Φεραί) το 1757. «Ρήγας» είναι το βαπτιστικό του όνομα, το οποίο ήταν πολύ συνηθισμένο τότε στην περιοχή της Μαγνησίας. Ο Ρήγας, γνωστός στο Βελεστίνο ως γιος του Κυρίτση, όταν βρέθηκε στο γειτονικό Πήλιο μαθητής, έγινε εκεί περισσότερο γνωστός ως «Ρήγας Βελεστινλής». Κράτησε το Βελεστινλής ως επώνυμο, και σε όλα τα έργα του υπογράφει ως «Ρήγας Βελεστινλής Θετταλός».
Το Βελεστίνο, εύφορη περιοχή της Θεσσαλίας και κόμβος συγκοινωνιών, ήταν κατοικημένο από πολλούς Τούρκους. Στους χριστιανικούς μαχαλάδες τους οι Έλληνες ζούσαν μια δύσκολη ζωή εκτεθειμένοι σε καθημερινούς κινδύνους. Ο Ρήγας ήταν ίσως από ευκατάστατη οικογένεια, γι’ αυτό και τον έστειλαν στο γειτονικό Πήλιο να μάθει γράμματα. Στη Ζαγορά του Πήλιου λειτουργούσε τότε το καλύτερο σχολείο της περιοχής.
Ο Ρήγας βρήκε εκεί καλούς δασκάλους και πήρε την καλύτερη μόρφωση που μπορούσε να πάρει τότε ένας φιλομαθής Θεσσαλός. Ο Ρήγας ήταν 12 χρόνων περίπου, όταν ξέσπασαν τα Ορλωφικά (1769-1774). Λέγεται ότι μετά την αποφοίτησή του από το σχολείο της Ζαγοράς, διετέλεσε και δάσκαλος για έναν χρόνο στο γειτονικό χωριό Κισσός.
Στην Πόλη, την Βλαχία και την Βιέννη
Μετά την Συνθήκη του Κιουτσούκ – Καϊναρτζή (1774), όταν ξανάνοιξαν οι δρόμοι και άρχισαν πάλι τα ζαγοριανά καραβιά να διασχίζουν τις θάλασσες, πήρε κι ο Ρήγας τον δρόμο της ξενιτιάς. Έτσι, φεύγει και πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη, όπου μαθαίνει ξένες γλώσσες και αυξάνει τις γνώσεις του κοντά στους Φαναριώτες. Αργότερα, εγκαταστάθηκε στη Βλαχία, όπου υπήρχε κάποια ελευθερία και γειτνίαζε με την Ευρώπη. Εκεί διορίστηκε γραμματέας του ηγεμόνα της Βλαχίας, Νικολάου Καρατζά. Το 1788 έχει ένα μεγάλο κτήμα με πολλά υποστατικά, κοπάδια κ.λπ. Ένας γραμματικός μπορούσε να είναι και υπάλληλος της ηγεμονικής αυλής, αλλά και ελεύθερος επαγγελματίας. Με τις πνευματικές και τις άλλες του ικανότητες κατόρθωσε να σταδιοδρομήσει στις παραδουνάβιες Ηγεμονίες και να αναδειχθεί. Τριάντα χρόνων περίπου ήταν ήδη ευκατάστατος και γνωστός στην «καλή κοινωνία» των Φαναριωτών και των βογιάρων της Βλαχίας. Το 1790 ο Ρήγας είχε την ευκαιρία να βρεθεί για έξι περίπου μήνες στη Βιέννη ως συνοδός και διερμηνέας του Βαρώνου Λάνγκενφελτ. Έζησε μαζί του τη μεγάλη ζωή της Βιέννης και έκανε πολλές αξιόλογες γνωριμίες.
Το πρώτο μέλημα, όμως, του Ρήγα, μόλις έφθασε στη Βιέννη, ήταν να κατευθυνθεί στα εκεί τυπογραφεία και να παραδώσει για έκδοση τα χειρόγραφα δύο βιβλίων που έφερνε μαζί του. Το πρώτο ήταν το Σχολείον των ντελικάτων εραστών και το δεύτερο λεγόταν Φυσικής Απάνθισμα. Το 1791 επιστρέφει και πάλι στο Βουκουρέστι, έχοντας κοντά του τη μητέρα του και τον αδελφό του. Στη Βιέννη επιστρέφει το 1796. Εκεί τυπώνει, πρώτα, μια σειρά από χάρτες (όπως τη Χάρτα της Ελλάδος), μετά το Νέος Ανάχαρσις και έπειτα το Ηθικός Τρίπους, ο Θούριος κ.ά.
Ο δρόμος της Επανάστασης
Ο Ρήγας αναπτύσσει την εποχή αυτή ηγετικές πρωτοβουλίες. Ικανός να εμπνέει και να συναρπάζει, είναι συνάμα ο πολιτικός νους μιας Επανάστασης μεγάλων διαστάσεων, ο οποίος σκέπτεται όχι μόνο τα πρώτα, αλλά και τα επόμενα βήματά της. Τον απασχολούσε το πώς οι υποδουλωμένοι λαοί θα αποτινάξουν τον ζυγό του Σουλτάνου.
Πριν ξεκινήσει από τη Βιέννη για να κατέβει στην Ελλάδα το 1797, τυπώνει μυστικά σε χιλιάδες αντίτυπα τη Διακήρυξη, η οποία θα απευθύνεται προς όλες τις κατευθύνσεις, συνοδευμένη από τον καταστατικό χάρτη της Δημοκρατικής Κοινοπολιτείας, ο οποίος θα εγκαθιδρυθεί στην ελεύθερη επικράτεια και θα ονομάζεται «Ελληνική Δημοκρατία».
Τα κιβώτια με τα επαναστατικά έντυπα στάλθηκαν ως εμπορεύματα δήθεν από τη Βιέννη στην Τεργέστη, λιμάνι τότε της Αυστρίας. Και ενώ είχε πάρει διαβατήριο από την αυστριακή αστυνομία, με σκοπό να κατέβει στην Ελλάδα, όταν φθάνει και ο ίδιος στην Τεργέστη, συλλαμβάνεται έπειτα από προδοσία του Έλληνα εμπόρου Δημητρίου Οικονόμου. Η αυστριακή αστυνομία μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχε αντιληφθεί την επαναστατική κίνηση του Ρήγα.
Η σύλληψη και ο θάνατος
Έτσι, ο Ρήγας συλλαμβάνεται και αρχίζουν οι ανακρίσεις. Την παραμονή της μεταφοράς του στη Βιέννη, ο Ρήγας επιχείρησε να αυτοκτονήσει. Τελικά, πήγε στη Βιέννη ένα μήνα περίπου αργότερα.
Ισχυρή φρουρά παρέλαβε σιδηροδεμένους τον Ρήγα και επτά συντρόφους του από τις φυλακές της Βιέννης. Τους οδήγησε στο Σεμλίνο, παραδουνάβιο φρούριο της Αυστρίας τότε και αργότερα τους παρέδωσε στο αντικρινό φρούριο του Βελιγραδίου στον εκεί Τούρκο διοικητή.
Ύστερα από 40 περίπου μέρες βασανιστηρίων ήρθε το σχετικό φιρμάνι από την Κωνσταντινούπολη. Τους στραγγάλισαν και πέταξαν τα κορμιά τους στον Δούναβη (1798).
Ο Ρήγας χαρακτηρίζεται εθνεγέρτης, διότι με τον Θούριο, τη Χάρτα και το Σύνταγμά του συνέβαλε σημαντικά στην αφύπνιση των συνειδήσεων των σκλαβωμένων Ελλήνων. Τόνωσε το ηθικό τους και τους έκανε να πιστέψουν πως με τις δικές τους δυνάμεις θα αποκτήσουν την πολυπόθητη ελευθερία, καθώς επίσης τους δίδαξε τον τρόπο με τον οποίο θα την αποκτούσαν.
Πηγή: http://www.library-zagora.gr/feraios
Όλγα Νίκου ΣΤ΄ τάξη
