Ο Θεόφιλος Καΐρης γεννήθηκε το 1784 στην Άνδρο και ήταν γιος του προκρίτου του νησιού. Μία από τις αδερφές του ήταν η λόγια και πρώιμη φεμινίστρια Ευανθία Καΐρη. Σπούδασε στις Κυδωνιές, την Πάτμο και τη Χίο και το 1801 χειροτονήθηκε μοναχός. Το 1803, με έξοδα του θείου του και μερικών πλούσιων Κυδωνιατών αναχώρησε για το εξωτερικό. Πρώτα πήγε στην Ελβετία, όπου μελέτησε την οργάνωση των διδακτηρίων του παιδαγωγού Πεσταλότσι. Έπειτα μετέβη στην Πίζα, όπου έμεινε τέσσερα χρόνια και σπούδασε φιλοσοφία, μαθηματικά και φυσική, ενώ παρακολούθησε και μαθήματα φυσιολογίας στην ιατρική σχολή. Το 1807 κατέληξε στο Παρίσι, όπου συνδέθηκε με τον Αδαμάντιο Κοραή και ολοκλήρωσε τις φιλοσοφικές του σπουδές. Το 1811 επέστρεψε στην Ελλάδα διδάσκοντας στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης και στη σχολή των Κυδωνιών. Το 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και έλαβε μέρος στην Επανάσταση του 1821, συμμετείχε μάλιστα στη Β΄ Εθνοσυνέλευση του Άστρους ως πληρεξούσιος της Άνδρου. Το 1828, καθώς βρισκόταν στην Αίγινα, ζήτησε να προσφωνήσει τον πρώτο κυβερνήτη, τον Ιωάννη Καπποδίστια, κατά την τελετή υποδοχής.
Επιθυμώντας να ιδρύσει ένα ορφανοτροφείο για τα ορφανά των αγωνιστών της Επανάστασης, ταξίδευσε από το 1832 στην Ιταλία, τη Γαλλία, την Αγγλία, την Αυστρία, την Κάτω Ρωσία, τη Μολδαβία και την Κωνσταντινούπολη. Εγκαινίασε το ορφανοτροφείο τον Σεπτέμβριο του 1835. Στο ορφανοτροφείο αυτό διδάσκονταν όλα τα μαθήματα που παραδίδονταν στα ευρωπαϊκά σχολεία με τη βοήθεια σύγχρονων επιστημονικών οργάνων. Η παιδαγωγική μέθοδος του Καΐρη στηριζόταν στην ελεύθερη έκφραση του μαθητή και τον φιλελευθερισμό. Το συγκεκριμένο ορφανοτροφείο έγινε, επίσης, κέντρο ενός καινούργιου θρησκειοφιλοσοφικού συστήματος, του «Θεοσεβασμού», που αντιστρατευόταν βασικά δόγματα του χριστιανισμού, γεγονός για το οποίο διώχθηκε από την επίσημη Εκκλησία τής Ελλάδας, καθαιρέθηκε από κληρικός και φυλακίστηκε. Το 1842 αποφυλακίστηκε και απελάθηκε από την Ελλάδα, στην οποία γύρισε μετά την ψήφιση του Συντάγματος του 1844, που προστάτευε την ελευθερία της συνείδησης. Εξαιτίας των θρησκευτικών του πεποιθήσεων κατηγορήθηκε πολλές φορές για προσηλυτισμό και κατέληξε να πεθάνει φυλακισμένος στα Λαζαρέτα της Σύρου, το 1853, σε ηλικία 69 ετών. Ο Θεόφιλος Καΐρης υπήρξε λόγιος, ιερωμένος, φιλόσοφος, θεολόγος και μαθηματικός, μία πολυσχιδής προσωπικότητα, ένας κορυφαίος εκπρόσωπος του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.
ΠΗΓΕΣ
www.wikipedia.org
www.sansimera.gr
