Ο Παπαφλέσσας γεννήθηκε το 1786 στην Πολιανή Μεσσηνίας. Το κοσμικό του όνομα ήταν «Γεώργιος Δικαίος». Υπήρξε το τελευταίο παιδί του Δημητρίου Δικαίου (από δεύτερο γάμο) και είχε άλλα 27 αδέρφια. Φοίτησε στην ονομαστή Σχολή της Δημητσάνας και το 1816 έγινε μοναχός στο μοναστήρι της Βαλανιδιάς στην Καλαμάτα, λαμβάνοντας το μοναστικό όνομα «Γρηγόριος». Εξαιτίας του επαναστατικού του χαρακτήρα, ήρθε σε σύγκρουση με τον ηγούμενό του και πήγε να μονάσει στο μοναστήρι της Ρεκίτσας, μεταξύ Μυστρά και Λεονταρίου. Στις αρχές του 1818 μάλωσε μ’ έναν Τούρκο αγά της περιοχής, για περιουσιακά ζητήματα της Μονής, και αναγκάστηκε να καταφύγει, πρώτα στη Ζάκυνθο (όπου γνώρισε τον Κολοκοτρώνη) και έπειτα στην Κωνσταντινούπολη. Λέγεται ότι, πριν να εγκαταλείψει την Πελοπόννησο, κι ενώ τον καταδίωκαν οι Τούρκοι, τους είπε: «Άιντε ρε και πού θα μου πάτε! Θα ξαναγυρίσω πάλι ή δεσπότης ή πασάς και τότε θα λογαριαστούμε!»
Στην Κωνσταντινούπολη, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Παναγιώτη Αναγνωστόπουλο, στις 21 Ιουνίου του 1818, με το συνθηματικό όνομα Αρμόδιος. Την ίδια περίοδο έγινε αρχιμανδρίτης από τον πατριάρχη Γρηγόριο Ε’. Από τη στιγμή που έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας, ο Παπαφλέσσας αφιερώθηκε στην υπόθεση του εθνικού ξεσηκωμού και ταξίδεψε γι’ αυτόν τον σκοπό στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Ήταν ένας από τους αγωνιστές που πίστευαν ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή για να αρχίσει ο ξεσηκωμός. Εκεί, άλλοτε με ψέματα και άλλοτε με αλήθειες, κατάφερε να ενθουσιάσει και να παρασύρει πολλούς Έλληνες. Δικαιολογημένα κάποιος βιογράφος του του έδωσε το όνομα «μπουρλοτιέρης των ψυχών». Η Φιλική Εταιρεία, όμως, θεωρούσε την τακτική του επικίνδυνη και επισφαλή και αποφάσισε να τον στείλει στον Μοριά, προκειμένου να οργανώσει εκεί την επαναστατική του δράση.
Στις αρχές του 1821 επέστρεψε στην Πελοπόννησο, όπου άλλοτε παρουσιαζόταν ως πατριαρχικός έξαρχος και άλλοτε ως εκπρόσωπος της ανωτάτης αρχής της Φιλικής Εταιρείας. Στη μυστική Σύσκεψη της Βοστίτσας (26-30 Ιανουαρίου 1821), όπως ονομαζόταν τότε το Αίγιο, όπου πήραν μέρος εξέχοντα μέλη της Φιλικής Εταιρείας, ο Παπαφλέσσας επέμενε στην αναγκαιότητα άμεσης έναρξης του Αγώνα, παρουσιάζοντας παράλληλα και τις εντολές του Αλέξανδρου Υψηλάντη σχετικά με την έναρξη της Επανάστασης στον Μοριά. Στη συγκεριμένη σύσκεψη συγκρούστηκε με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό και τον Ανδρέα Ζαΐμη, τους οποίους και απείλησε ότι θα ξεκινούσε μόνος του την Επανάσταση, μισθώνοντας 1000 Πελοποννήσιους και άλλους τόσους Μανιάτες.
Μετά τη Σύσκεψη της Βοστίτσας, ο Παπαφλέσσας έφυγε για τη Μάνη, όπου συναντήθηκε με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Στις 23 Μαρτίου συμμετείχε με πολλούς Μοραΐτες καπεταναίους στην απελευθέρωση της Καλαμάτας, ενώ πήρε μέρος και σε πολλές άλλες μάχες (Δερβενάκια και άλλες μικρότερες). Τον Δεκέμβριο του 1821 έλαβε μέρος στην Α” Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου και στις 27 Απριλίου του 1823 εκλέχθηκε Υπουργός Εσωτερικών από τη Β΄ Εθνοσυνέλευση στο Άστρος της Κυνουρίας. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, παρά το γεγονός ότι ήταν παλιός συνεργάτης του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, βρέθηκε στο αντίπαλο στρατόπεδο. Οι ένοπλες συγκρούσεις του με τους Κολοκοτρωναίους αποτελούν μελανή σελίδα στην όλη δράση του.
Εν τούτοις, μόλις πάτησε το πόδι του ο Ιμπραήμ στον Μοριά, το 1825, πρώτος αυτός πρότεινε την αποφυλάκιση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και άλλων αντικυβερνητικών αγωνιστών στην Ύδρα. Προκειμένου να αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ κατόρθωσε να συγκεντρώσει περίπου 2000 πολεμιστές. Όταν, όμως, φάνηκαν τα τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα, περισσότεροι από 1000 άνδρες του εγκατέλειψαν το πεδίο της μάχης κι έμεινε να αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ μόνο με 600 πολεμιστές. Ταμπουρώθηκε, λοιπόν, στο Μανιάκι, αποφασισμένος να νικήσει ή να σκοτωθεί. Στις 20 Μαΐου δέχθηκε επίθεση από τις υπέρτερες δυνάμεις του εχθρού κι έπεσε ηρωικά μαχόμενος, ύστερα από οκτάωρη σκληρή μάχη. Λέγεται ότι, στο τέλος της μάχης, ο Ιμπραήμ διέταξε να βρουν τον νεκρό Παπαφλέσσα και ότι, όταν τον βρήκαν, τον τοποθέτησαν όρθιο σε μια βελανιδιά και ο Ιμπραήμ τον πλησίασε λέγοντας: «Αμαρτία να χαθεί τούτος ο πολέμαρχος», αναγνωρίζοντας τη γενναιότητα και το θάρρος του.
Πηγές
https://www.sansimera.gr
https://el.wikipedia.org
Α. Κουδωνάς
