Ως παχυσαρκία ορίζεται η υπερβολική και ανώμαλη συσσώρευση λίπους στο σώμα ή σε ορισμένες περιοχές του σώματος σε τέτοιο βαθμό, που να επηρεάζεται δυσμενώς η υγεία του ατόμου. Ήδη από το 1998, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε πως ένα παχύσαρκο άτομο χάνει 9 χρόνια ζωής. Η παχυσαρκία είναι κατά βάση γενετική νόσος, καθώς νεότερα ερευνητικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι το 60%-80% της παρατηρούμενης μεταβλητότητας του σωματικού βάρους μπορεί να αποδοθεί σε κληρονομικούς παράγοντες. Παράλληλα, όμως, η παχυσαρκία είναι και περιβαλλοντική νόσος, καθώς τα τελευταία 40 χρόνια, μολονότι οι γενετικές μας καταβολές άλλαξαν ελάχιστα, η παχυσαρκία τριπλασιάστηκε, γεγονός που μπορεί να αποδοθεί μόνο σε εξωγενείς παράγοντες, περιβαλλοντικούς, διατροφικούς, φαρμακευτικούς και επιγενετικούς.
Η παχυσαρκία αφορά κάθε ηλικία και φύλο. Και, δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και περισσότερο λόγος για την παιδική παχυσαρκία. Σύμφωνα με έρευνες, το 16,5% των παιδιών είναι παχύσαρκα και το 15% υπέρβαρα (ΒΜΙ 85%-95%). Η αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς αυξάνεται συνεχώς η διάγνωση νόσων που σχετίζονται με την παχυσαρκία στον παιδικό πληθυσμό, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης Τύπου 2, η αποφρακτική άπνοια, η λιπώδης διήθηση του ήπατος. Άλλες σοβαρές επιπλοκές της παιδικής παχυσαρκίας είναι το μεταβολικό σύνδρομο, η καρδιαγγειακή νόσος, η υπέρταση, η υπερανδρογοναιμία, ορθοπαιδικά προβλήματα, δερματολογικές και νευρολογικές εκδηλώσεις, χολολιθίαση, καθώς και επιπλοκές του αναπνευστικού συστήματος.
Μια από τις αιτίες που οδηγούν στην παιδική παχυσαρκία είναι ο γρήγορος ρυθμός ζωής των γονιών. Οι γονείς στις μέρες μας, λόγω των αυξημένων επαγγελματικών υποχρεώσεων, δεν έχουν τον χρόνο να ασχοληθούν με τη σωστή διατροφή τόσο των ίδιων, όσο και των παιδιών τους. Έτσι, παρέχουν στα παιδιά γρήγορα και πρόχειρα γεύματα, σνακ και γλυκά, με αποτέλεσμα να γίνεται υπερκατανάλωση θερμίδων και λίπους. Επίσης, πολλές φορές υπερσιτίζουν τα παιδιά τους ή τα πιέζουν να φάνε, ακόμα και όταν αυτά δεν πεινάνε, επειδή νομίζουν ότι έτσι εκφράζουν την αγάπη τους, ίσως και από τύψεις, που δεν ασχολούνται μαζί τους όσο θα ήθελαν. Και το χειρότερο! Πολλές φορές τους απαγορεύουν ή χρησιμοποιούν ορισμένες τροφές ως μέσα επιβράβευσης…
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα περισσότερα παχύσαρκα παιδιά έχουν παχύσαρκους γονείς. Αναμφίβολα, η εικόνα που έχουν τα παιδιά για τους γονείς τους σχετίζεται με την παιδική παχυσαρκία. Όταν τα παιδιά βλέπουν τους γονείς τους να τρώνε μπροστά στην τηλεόραση έτοιμο φαγητό, να πίνουν αναψυκτικά και να τρώνε πολλά γλυκά, το πιο πιθανό είναι να τους μιμηθούν. Το ίδιο κι όταν οι γονείς τρέφονται σωστά και αθλούνται. Μια καλή λύση, λοιπόν, προκειμένου να περιοριστεί το φαινόμενο της παχυσαρκίας γενικά αλλά και της παιδικής παχυσαρκίας ειδικότερα, είναι να αναπτύξουν οι γονείς με τα παιδιά κοινές δραστηριότητες. Έτσι, και θα περνούν ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά τους και θα περιοριστεί ο χρόνος μπροστά στην τηλεόραση ή τον υπολογιστή, καθώς και η καθιστική, γενικά, ζωή.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε πόσο σημαντική είναι η καθημερινή κατανάλωση από τα παιδιά ενός πλήρους και ισορροπημένου πρωινού. Έχει αποδειχτεί ότι τα παιδιά που τρώνε καλό πρωινό στο σπίτι τους, πριν πάνε στο σχολείο, υπερτερούν στις επιδόσεις τους σε σχέση με τα παιδιά που δεν τρώνε κάτι ή τρώνε τα έτοιμα σνακ του κυλικείου. Τρόφιμα όπως πατατάκια, γαριδάκια, σοκολάτα, μπισκότα, donuts, αναψυκτικά, τα οποία είναι πλούσια σε λίπος και ζάχαρη και φτωχά σε θρεπτικά συστατικά δε βοηθούν στην πνευματική απόδοση του παιδιού.
Επειδή, όμως, οι γαστρονομικοί πειρασμοί είναι πολλοί και ποιος, άλλωστε, θα μπορούσε να αντισταθεί εύκολα σε μια σακούλα πατατάκια ή σε ένα τυλιχτό ή σε μια πίτσα, τι θα μπορούσε να φάει ένα παιδί, που να είναι υγιεινό αλλά ταυτόχρονα και γευστικό; Οι υγιεινές αντιπροτάσεις στα έτοιμα φαγητά είναι πολλές, έχουν μεγαλύτερη διατροφική αξία και δεν χάνουν καθόλου σε γεύση. Έτσι, λοιπόν, τα παιδιά μπορούν να απολαύσουν τις
«λατρεμένες» τους τηγανητές πατάτες στο φούρνο, αλειμμένες με λίγο ελαιόλαδο, πασπαλισμένες με πάπρικα και ρίγανη. Η υφή τους θα είναι σχεδόν η ίδια με τις τηγανητές και δε θα καταναλώσουν τα κορεσμένα ή τρανς λιπαρά του τηγανίσματος. Και επειδή το αγαπημένο φαγητό των παιδιών είναι αναμφίβολα τα μακαρόνια με τυρί, τα μακαρόνια και τα ζυμαρικά ολικής άλεσης και λαχανικών είναι μια καλή ιδέα. Όταν, μάλιστα, συνοδεύονται από σαλάτα, τυρί χαμηλό σε λιπαρά ή φυτικό, τότε τα μακαρόνια γίνονται πραγματικά υγιεινά.
Κι όταν έρθει η ώρα για γλυκό, τα παιδιά καλό θα ήταν να φάνε ένα φρούτο. Και αντί για παγωτό, μπορούν να χτυπήσουν στο μπλέντερ μια παγωμένη μπανάνα με γάλα αμυγδάλου. Η υφή θα είναι εξίσου κρεμώδης με του παγωτού, η γεύση μοναδική και δε θα καταναλώσουν περιττή ζάχαρη και λιπαρά. Την περιττή ζάχαρη, βέβαια, την προσλαμβάνουν και από τα αναψυκτικά, που δυστυχώς καταναλώνουν αρκετά. Αντί για τα αναψυκτικά μπορούν να πίνουν άφθονο νερό και σόδα με λεμόνι. Δε χρειάζεται τίποτα άλλο το σώμα τους για να ενυδατωθεί. Και για τα βράδια των κινηματογραφικών προβολών, αντί για τα pop – corn του εμπορίου με τα συντηρητικά και το υπερβολικό αλάτι, μπορούν να φτιάξουν τα δικά τους χωρίς αλάτι, με λίγο λαδάκι και μπαχαρικά (πάπρικα και κάρυ).
Το σώμα μας είναι ο ναός μας. Τα παιδιά και οι έφηβοι πρέπει να καταλάβουν πως η υγιεινή διατροφή θα τους βοηθήσει να διατηρήσουν σε καλή κατάσταση αυτόν τον «ναό», προκειμένου να νιώθουν υπέροχα, να έχουν περισσότερη ενέργεια, να βελτιώνουν την πνευματική και σωματική τους υγεία και να έχουν καλή διάθεση.
Πηγές
https://www.iatronet.gr
https://www.diatrofi.gr
https://www.paidiatros.com
https://www.iatriko.gr
Ζ. Σηφογιαννάκη
