Το Ιστορικό-Λαογραφικό & Φυσικής Ιστορίας Μουσείο Κοζάνης ιδρύθηκε το 1969 και εγκαινιάσθηκε επίσημα στις 10 Οκτωβρίου 1987. Το Μουσείο είναι δημιούργημα του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών Ν. Κοζάνης. Από το 1975 έως το 1984 εγκαταστάθηκε σε κτίριο της Φιλόπτωχου Αδελφότητας Κυριών Κοζάνης. Το 1979, ιδρύθηκε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο προαναφερθέν κτίριο. Σ’ αυτή την πρώτη έκθεση το ιστορικό τμήμα περιελάμβανε όλη την ιστορική πορεία της Κοζάνης. Κατά τα έτη 1980-1983 ανεγέρθη το κτίριο, στο οποίο στεγάζεται σήμερα το Μουσείο. Το έτος 1993 αναγέρθηκε, για να στεγάσει την νέα πτέρυγα του Μουσείου, νέο τετραώροφο κτίριο, κατ’ επέκταση του πρώτου.
Οι δωρεές ιδιωτών, Οργανισμών, Συλλόγων και η οικονομική αρωγή της πολιτείας συνέβαλαν σημαντικά στην αποπεράτωσή του. Για την κατασκευή του εργάστηκαν ντόπιοι λαϊκοί τεχνίτες, που δούλεψαν με μεράκι την πέτρα, το σίδερο και το ξύλο για να πραγματώσουν τους οραματισμούς των δημιουργών του Μουσείου.
Το κτήριο στο οποίο στεγάζεται το Μουσείο έχει ύψος 19 μέτρα, είναι τετραώροφο και έχει υπόγειους βοηθητικούς χώρους. Η μορφή του εξωτερικά εκφράζει την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Δυτικής Μακεδονίας και θυμίζει τα αρχοντικά των χρόνων της Τουρκοκρατίας. Το εσωτερικό του κτιρίου χωρίζεται σε έξι ημιωρόφους, οι οποίοι επικοινωνούν άμεσα μεταξύ τους. Εξασφαλίζεται έτσι η ενότητα του χώρου, ώστε να διευκολύνεται η μετακίνηση του επισκέπτη, έχοντας πάντοτε μπροστά του, σε όποιο σημείο κι αν βρίσκεται, μια πανοραμική εικόνα όλων των ημιωρόφων και των εκθεμάτων.
Το Ιστορικό-Λαογραφικό και Φυσικής Ιστορίας Μουσείο ανήκει στην κατηγορία των Ιστορικών-Λαογραφικών Μουσείων. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Περιλαμβάνει τις εξής θεματικές κατηγορίες: Έκθεση Φυσικής Ιστορίας, Αρχαιολογική- Βυζαντινή έκθεση, Ιστορική έκθεση, Λαογραφική έκθεση, που θεωρείται και η σημαντικότερη, Πινακοθήκη νεότερων χρόνων, Συλλογή γραμματοσήμων και Συλλογή ραδιοφώνων. Στόχος της ίδρυσης του Μουσείου ήταν η διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μέσω της καταγραφής και περισυλλογής των αντικειμένων, με απώτερο σκοπό την εκπαίδευση και την επιμόρφωση των επισκεπτών. Εμπνευστής, οραματιστής και δημιουργός του Ιστορικού-Λαογραφικού & Φ. Ιστορίας Μουσείου Ν. Κοζάνης και του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα στο Μπούρινο ήταν ο Δάσκαλος Κωνσταντίνος Ε. Σιαμπανόπουλος ο οποίος αφιέρωσε όλη τη ζωή του στη διάσωση, περισυλλογή, προβολή του πολιτισμού και της παράδοσης του τόπου μας.
Γράφει ο Στέλιος Μπάμπας Γ2
