Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι η αρχαιότερη γνωστή προηγμένη επιστημονική συσκευή, η οποία μάλιστα αποτελεί έναν γρίφο για τους σημερινούς επιστήμονες και ιστορικούς. Όμως τι ήταν ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων και ποια η σημασία του για τον σημερινό κόσμο;
Μετά από πολλές έρευνες οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο Μηχανισμός κατασκευάστηκε από τον Αρχιμήδη τον Συρακούσιο. Παρ’ όλα αυτά πιθανολογείται πως ο Αρχιμήδης κατασκεύασε ένα πρωτότυπο μηχανισμό που συμπληρώθηκε από τους συνεχιστές του στην επιστήμη της αστρονομίας, τον Ίππαρχο και τον Ποσειδώνιο τον Ρόδιο. Η κατασκευή του χρονολογείται την ελληνιστική περίοδο, από το 250 π. Χ. μέχρι το 100 π. Χ. περίπου, δηλαδή 2200 χρόνια πριν.
Ο Μηχανισμός βρέθηκε στον βυθό της θάλασσας κοντά στο νησί Αντικύθηρα το 1901 από κάποιους σφουγγαράδες που απλώς μάζευαν σφουγγάρια και δεν περίμεναν να βρουν τον πρώτο αναλογικό υπολογιστή στην ιστορία της ανθρωπότητας. Βρέθηκε σε ένα ναυάγιο, στο οποίο βρισκόταν και άλλοι θησαυροί. Το πλοίο χρονολογείται γύρω στο 80 π. Χ. και πιθανολογείται ότι πήγαινε από την Ρόδο στην Ρώμη, που τότε ήταν το κέντρο της εποχής.
Ο Μηχανισμός ήταν κατασκευασμένος από μπρούντζο και εικάζεται πως ήταν μέσα σε ένα ξύλινο κουτί. Η βασική του λειτουργία ήταν να δείχνει στην μπροστινή πλευρά του την θέση του ήλιου, της Σελήνης και των 5 γνωστών μέχρι τότε πλανητών. Επίση, έδειχνε τις φάσεις της Σελήνης, του Ερμή και της Αφροδίτης, καθώς και υπολόγιζε την ακριβή θέση του ηλίου σε σχέση με την Γη. Ο Μηχανισμός χρησιμοποιούνταν για αστρονομικές, ναυσιπλοϊκές και μετεωρολογικές λειτουργίες. Σήμερα οι ειδικοί τον αποκαλούν και αστρολάβο, δηλαδή όργανο για την μελέτη των άστρων, με σκοπό τον προσανατολισμό των πλοίων.
Σήμερα έχουν διασωθεί 82 θραύσματά του. Οι έρευνες έδειξαν ότι στο εσωτερικό του υπήρχαν 69 γρανάζια από τα οποία διασώθηκαν μόνο τα 35 και οι επιστήμονες υπολόγισαν την ύπαρξη των άλλων 34 γραναζιών. Γενικώς από τον μηχανισμό έχουν σωθεί μόνο το 1/3 του μηχανισμού, γεγονός που επεξηγεί την δυσκολία για την κατανόηση του πώς κατασκευάστηκε, πώς λειτουργούσε και σε τι εξυπηρετούσε.
Σήμερα ό, τι διασώθηκε από τον μηχανισμό βρίσκεται στο Εθνικό αρχαιολογικό μουσείο των Αθηνών. Γενικώς, όμως, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι ένα μεγάλο μυστήριο για την ανθρωπότητα, αλλά ίσως από τα πιο σημαντικά.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη για μία ακόμη χρονιά είχε την τιμή και την χαρά να φιλοξενεί τα νέα ευρήματα από την ενάλια αρχαιολογική ανασκαφή στο περίφημο Ναυάγιο των Αντικυθήρων, η οποία διενεργείται στο πλαίσιο του προγράμματος «Επιστροφή στα Αντικύθηρα» από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων (https://www.laskaridisfoundation.org/exhibition/to-navagio-ton-antikythiron-i-peripeteia-synechizetai/).
Γράφει ο Γιώργος Γκούμας Γ1
Πηγές
