Από τις Εστέλα Κοντέλλη & Μυρτώ Βαριάμη

    Αν καλούσαμε στις μέρες μας σ’ ένα γεύμα κάποιους αρχαίους Έλληνες όπως τον Ηρόδοτο, τον Ηρακλή ή τον Αριστοφάνη, σίγουρα θα τους τρομάζαμε με τον πλούτο και την ποικιλία των εδεσμάτων που θα τους προσφέραμε. Εξαιτίας του ότι δεκάδες από τις σημερινές τροφές ήταν εντελώς άγνωστες στους αρχαίους Έλληνες, όπως η πατάτα λ.χ. από τα βασικότερα είδη της σημερινής διατροφής, που έγινε γνωστή στους Ευρωπαίους το 1530 και οι Έλληνες γεύτηκαν τη νοστιμιά της 300 χρόνια αργότερα, το 1832.

    Άγνωστα, επίσης, ήταν στους προγόνους μας και         γενικά στους Μεσογειακούς λαούς το ρύζι, η ζάχαρη, το καλαμπόκι, ο καφές, οι ντομάτες και τα ζαρζαβατικά (μελιτζάνες, πιπεριές, μπάμιες), τα πορτοκάλια            και τα λεμόνια, το κακάο και διάφορα μπαχαρικά, τα ποικίλα ποτά, ακόμη και το ούζο – αφού φαίνεται         να   αγνοούσαν τον τρόπο της απόσταξης – τα ζυμαρικά,        και ένα πλήθος από διάφορα αγαθά, που κατακλύζουν σήμερα τις αγορές μας. Αλλά, παρ’ όλες τις ελλείψεις          τόσων βασικών αγαθών, οι αρχαίοι Έλληνες ήταν         καλοφαγάδες. Στα συμπόσιά τους τα τραπέζια ήταν   βαρυφορτωμένα και το κρασί έρεε άφθονο.
    Σ’ ένα πλούσιο δείπνο (περίπου τον 5ο π. Χ. αιώνα) μπορούσε κανείς να δει τυρί της Αχαΐας, σύκα και μέλι της Αττικής, «αίθοπα οίνο» από τη Χίο και τη Λέσβο, θαλασσινά από τις πλούσιες ακτές της Εύβοιας, δαμάσκηνα από τη Δαμασκό της Συρίας, κριθαρένιο ψωμί από την Πύλο, φάβα ή ζωμό από μπιζέλια, τηγανίτες βουτηγμένες στο λάδι και γαρνιρισμένες με μέλι, τυρί αλογίσιο, που έτρωγαν μόνο οι «πολεμοχαρείς», βραστούς βολβούς, ραπάνια για να φεύγει το μεθύσι και βέβαια τις πίτες της Αθήνας, καύχημα της πόλης, παραγεμισμένες με τυρί, μέλι και διάφορα «νωγαλεύματα».

    Όλα αυτά τα εδέσματα της Αρχαίας Ελλάδας και ο «τρόπος» διατροφής των αρχαίων Ελλήνων καλούν αρκετούς ανθρώπους της εποχής μας να αναζητούν λεπτομέρειες για την καθημερινή ζωή των αρχαίων Ελλήνων.

Τα Γεύματα των Αρχαίων

    Η διατροφή τον Ελλήνων ήταν απλή έως φτωχή λόγω της φτώχειας που υπήρχε. Το πρωινό τους το οποίο ονομαζόταν ακράτημα περιελάμβανε ψωμί βουτηγμένο σε κρασί, ελιές ή σύκα. Το μεσημεριανό τους ονομαζόταν άριστον ενώ το απογευματινό εσπέρισμα, όμως το κύριο φαγητό τους  ήταν το βραδινό (δείπνον) το οποίο περιείχε άρτο και κριθαρένια παξιμάδια. Τα φαγητά τους συνόδευε το ψωμί το οποίο ονομαζόταν όψον, αλλά έπειτα όψον ονομάστηκε το ψάρι το οποίο καταναλωνόταν πολύ, διότι ήταν φτηνό, αντίθετα με το κρέας που το έτρωγαν στις γιορτές, αφού κόστιζε πολλά. Όμως, αν ήθελαν κρέας, θα αγόραζαν χοιρινό που ήταν σχετικά φτηνό. Οι Σπαρτιάτες προτιμούσαν  κρέας χοιρινό με αίμα, ξίδι και αλάτι, τον μέλανα ζωμό, ενώ οι χωρικοί τον κυκεώνα: αλεύρι από κριθάρι διαλυμένο σε κρασί ή σε νερό και αρωματισμένο με θυμάρι, μέντα, φλισκούνι κ.ά.

Το Σερβίτσιο των Αρχαίων

    Τα πράγματα τότε ήταν λίγο διαφορετικά ως προς τον τρόπο που έτρωγαν οι αρχαίοι. Δεν υπήρχαν πιρούνια ούτε πιάτα παρά μόνο πιάτα για τις σούπες, αφού τις άλλες φορές τα αντικαθιστούσαν με κριθαρένια παξιμάδια ή μεγάλες φέτες τυρί.

    Η αρχαία ελληνική διατροφή, αποτελεί σήμερα τη βάση πάνω στην οποία «οργανώνεται» κάθε υγιεινή δίαιτα στις περισσότερες περιοχές του κόσμου. Πόσοι, όμως, το γνωρίζουν αυτό;