Άγχος: Φίλος ή Εχθρός;
Τσαμουρά Έλενα, Χατζηδημητρίου Καλλιόπη

Για αρκετά παιδιά οι εξετάσεις είτε αυτές είναι ενδοσχολικές (διαγωνίσματα, τεστ) είτε είναι Πανελλήνιες (συνήθως αυτές είναι και οι πιο απαιτητικές) ή στα πλαίσια σπουδών σε Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, σηματοδοτούν και ενισχύουν έντονο άγχος. Βεβαίως το άγχος μέχρι ενός σημείου είναι και δημιουργικό, παραγωγικό, μας κινητοποιεί. Όταν όμως ξεπερνά τα όρια του φυσιολογικού συνοδεύεται από αρνητικά συναισθήματα και καταστάσεις.
Συνήθως το άγχος είναι μασκαρεμένος φόβος για μια ενδεχόμενη αποτυχία και διογκώνεται από διάφορους ενισχυτικούς παράγοντες: τους ανέφικτους στόχους, τις υπερβολικές προσδοκίες που τρέφουν οι γονείς και οι μαθητές, το φόβο και την αγωνία μην απογοητεύσουν οι μαθητές τους γονείς τους, τη λανθασμένη σύνδεση της επιτυχίας στις εξετάσεις με την προσωπική επιτυχία και την συνολική επάρκεια των εφήβων, τη βαθμοθηρία, το σχολικό ανταγωνισμό, τις προσωπικές ανασφάλειες και τη χαμηλή αυτοπεποίθηση.
Σημαντικό στοιχείο είναι να αλλάξει το παιδί τρόπο σκέψης όσον αφορά τις εξετάσεις. Για να γίνει κάτι τέτοιο χρειάζεται να αλλάξει και ο τρόπος σκέψης των ίδιων των γονιών. Οι εξετάσεις δεν είναι το εισιτήριο για επαγγελματική αποκατάσταση, αλλά ούτε και μοναδικός τρόπος επιβεβαίωσης των ικανοτήτων του παιδιού τους.
Προτάσεις για τα παιδιά:
- οργανώστε όσο μπορείτε καλύτερα την ύλη για διάβασμα.
- κρατάτε σημειώσεις και επισημαίνετε τα βασικά σημεία ώστε στην επανάληψη να τα βρίσκετε εύκολα.
– κάνετε επαναλήψεις μόνοι ή μαζί με φίλους για να λύσετε απορίες.
- Αποφεύγετε να διαβάζετε με εξαντλητικούς ρυθμούς κατά τη διάρκεια των εξετάσεων και να μένετε ξύπνιοι μέχρι αργά – το βασικό διάβασμα έχει προηγηθεί και τώρα απλά κάνετε επαναλήψεις.
- διαβάστε αυτά που σας δυσκολεύουν λίγο πριν τις εξετάσεις και μην κουράζεστε με αυτά που ήδη ξέρετε καλά.
- αποφύγετε να συζητάτε λίγο πριν τις εξετάσεις τι γνωρίζετε και τι δε γνωρίζετε – ενδεχομένως εκείνη τη στιγμή να αγχωθείτε ότι δε θυμάστε τίποτα.
- μην ξεχνάτε τα διαλείμματα κατά τη διάρκεια της μελέτης.
- προτιμήστε να τρώτε, να κοιμάστε καλά, να ξεκουράζεστε και να ασκήστε (βόλτα με ποδήλατο, περίπατος).
- σε περίπτωση άγχους και πανικού κατά τη διάρκεια των εξετάσεων σταματήστε τις αρνητικές σκέψεις. (και κυριολεκτικά λέγοντας στον εαυτό σας σταμάτα ή stop) και αντικαταστήστε με θετικές, πάρτε βαθιές αναπνοές, σκεφτείτε κάποια όμορφη εικόνα.
Προτάσεις για τους γονείς:
- προσπαθήστε να είστε όσο το δυνατό πιο ήρεμοι – αν εσείς είστε ήρεμοι αυτό θα νιώθουν και τα παιδιά κοντά σας.
- χρησιμοποιήστε και εσείς την τεχνική των αναπνοών για να σας βοηθά να αποφορτίζεστε.
- εκτονωθείτε και εσείς με κάποιο τρόπο, όπως γυμναστική, περίπατο, συνάντηση με φίλους.
- μην πιέζετε το παιδί να διαβάσει ή του το υπενθυμίζετε σε κάθε περίπτωση που το βλέπετε να κάθεται (και να μη διαβάζει)
– ξέρει το ίδιο τους ρυθμούς του – αν νιώσει πίεση από εσάς μπορεί να κάνει και ακριβώς το αντίθετο, να διαβάζει ελάχιστα.
- μην φροντίζετε το παιδί περισσότερο από όσο. χρειάζεται, δεν είναι άρρωστο απλά εξετάσεις δίνει.
– σταθείτε διακριτικά κοντά του και όταν θελήσει κάτι θα το ζητήσει.
- αυτό που έχει ανάγκη το παιδί σε αυτή τη φάση είναι να είστε εκεί και να το ακούσετε, να μοιραστεί μαζί σας τις ανησυχίες και τους φόβους του.