Χριστίνα Μιχαηλίδου
Η χρήση γρίφων και ερωτημάτων που θυμίζουν περισσότερο παιχνίδι από μαθηματικά και οδηγούν μέσω της ανακάλυψης και διερεύνησης στους διδακτικούς στόχους αμβλύνει συχνά τις αρνητικές στάσεις που έχουν οι μαθητές στο μάθημα των μαθηματικών καθώς και στην ίδια την εκπαιδευτική διαδικασία. Απέναντι σ’ ένα λογικό πρόβλημα, χωρίς προαπαιτούμενες γνώσεις ή πληροφορίες, οι μαθητές ξεκινούν από κοινή αφετηρία για ένα ταξίδι στο άπειρο της ανθρώπινης λογικής. Στην αναζήτηση της λύσης όλοι εργάζονται, συνεργάζονται, αλληλεπιδρούν, καλλιεργούν την κριτική σκέψη, δημιουργούν και, εν τέλει, μαθαίνουν. Ο διαγωνισμός περιλαμβάνει προβλήματα γρίφων, αφηρημένων συλλογισμών, λεκτικών συλλογισμών και αριθμητικών συλλογισμών. Όλες οι ερωτήσεις είναι κλειστού τύπου και συγκεκριμένα πολλαπλής επιλογής με εξαίρεση τους γρίφους του τελικού γύρου που τα τελευταία δυο χρόνια αποφασίστηκε να είναι ανοιχτού τύπου. Ο νικητής αναδεικνύεται μέσω ενός συστήματος βαθμολόγησης λαμβάνοντας υπόψη και τον χρόνο απόκρισης.
Τα προβλήματα γρίφων έχουν ως σκοπό να αναδείξουν την ικανότητα των μαθητών να σκέφτονται δημιουργικά, να κατανοούν και να κάνουν λογική χρήση εννοιών πλαισιωμένες με λέξεις.
Ακολουθεί ενδεικτικό παράδειγμα από τον 5ο Διαγωνισμό του 2018:
Ο Στέλιος αποφάσισε να παίξει ένα παιχνίδι με τα δύο παιδιά του, την Χριστίνα και τον Γιάννη. Τους χώρισε σε δύο δωμάτια και τους έβαλε να ρίξουν από ένα νόμισμα. Έπειτα, τους ζήτησε να μαντέψουν τι έφερε το νόμισμα του άλλου. Θα κέρδιζαν την δοκιμασία αν τουλάχιστον ένας μάντευε σωστά. Αν δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζει το ένα παιδί για την ρίψη του άλλου, αλλά μπορούσαν να συνεννοηθούν από πριν, ποια στρατηγική πρέπει να ακολουθήσουν προκειμένου να κερδίσουν σίγουρα;
Τα παραδείγματα αφηρημένης λογικής έχουν ως σκοπό να αναδείξουν την δυνατότητα ανάπτυξης συλλογισμών των μαθητών αποφορτισμένες από κοινωνικές ιδέες. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα από τον 5ο Διαγωνισμό: «Ποιο σχήμα συμπληρώνει την ακολουθία;» (είναι η εικόνα που συνοδεύει το άρθρο).
Ο διαγωνισμός Λογικής κέρδισε το ενδιαφέρον των μαθητών αφού από την πρώτη κιόλας χρονιά έλαβαν μέρος 26 σχολικές μονάδες κυρίως Λυκείων αλλά και ορισμένων Γυμνασίων του Νομού Θεσσαλονίκης και της Χαλκιδικής. Κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών κατά μέσο όρο συμμετέχουν 35 σχολεία με σταθερή συμμετοχή κάθε χρόνο. Οι τριμελείς ομάδες έχουν κατά περίπτωση ξεπεράσει τις 100 ενώ μια χρονιά υπήρξε και συνεργασία με ένα άλλο Λύκειο. Από το ερωτηματολόγιο αξιολόγησης του διαγωνισμού που δίδεται στους συμμετέχοντες διαπιστώνεται πως στους μαθητές αρέσει η ενασχόληση με γρίφους και για αυτό προετοιμάζονται για το διαγωνισμό. Η συντριπτική πλειοψηφία δείχνει να προτιμά τη διεξαγωγή του διαγωνισμού σε ομαδικό επίπεδο και όχι ατομικό ενώ οι ίδιοι τόνισαν πόσο σημαντική είναι η συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας τους εκτιμώντας πως αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την πρόκριση τους στις επόμενες φάσεις.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτού του Παιχνιδιού – Διαγωνισμού Λογικής είναι οι μαθητές – εθελοντές που συμμετέχουν σε αυτόν τόσο για τη διενέργειά του όσο και στην πλαισίωση της επιστημονικής επιτροπής τα τελευταία δύο χρόνια από μαθητές αποφοίτους τους σχολείου. Ο διαγωνισμός πραγματοποιείται πλέον από παιδιά για παιδιά. Σε κάθε αίθουσα υπάρχουν τρεις μαθητές που οργάνωναν το διαγωνισμό. Ο ενθουσιασμός των μαθητών ήταν έντονος και το ενδιαφέρον τους για την ενεργό συμμετοχή στην διεξαγωγή του δεν ατόνησε όλα αυτά τα πέντε έτη που λαμβάνει χώρα.
Δυστυχώς τα τελευταία δυο χρόνια λόγω της πανδημίας ο διαγωνισμός δεν έχει πραγματοποιηθεί αφού η επιστημονική επιτροπή του διαγωνισμού:
- Χριστίνα Μιχαηλίδου,
- Αρχοντία Γραμματικοπουλού και
- Απόφοιτοι του 1ου Προτύπου ΓΕΛ Θεσσαλονίκης «Μανόλης Ανδρόνικος»)
κρίνουν πως δεν ταιριάζει στους στόχους του παιχνιδιού η εξ αποστάσεως εφαρμογή του λόγω της ύπαρξης τριμελών ομάδων και της ιδιαίτερης συνεργασία που απαιτείται. Ελπίζουμε την επόμενη σχολική χρονιά να είναι εφικτή η διεξαγωγή του.
Λύσεις 1ου & 2ου γρίφου:
