Τα «μυστικά» της Θεσσαλονίκης

 

Του Φρίξου Πασχαλίδη

Αγαπημένη μου ασχολία όταν βρίσκω ψήγματα ελεύθερου χρόνου στην καθημερινότητά μου είναι οι βόλτες στην Θεσσαλονίκη. Αν μη τι άλλο, αυτή η πανέμορφη πόλη έχει αμέτρητα μέρη που μπορείς να τα θαυμάσεις περπατώντας τα. Στις περισσότερες από αυτές μου τις περιπλανήσεις  προσπαθώ να ανακαλύπτω και κρυμμένες γωνιές, τοποθεσίες και μνημεία που μένουν απαρατήρητα στον πολύ κόσμο και σίγουρα η αποκάλυψή τους  στο τέλος με αποζημιώνει. Στο σημερινό άρθρο θα δούμε ορισμένα τέτοια άγνωστα μέρη, κάποια καλά κρυμμένα μυστικά της πόλης μας.

Αλήθεια, πόσοι γνωρίζουν ότι η γειτονιά της Τούμπας, μίας από τις σημαντικότερες και μεγαλύτερες της πόλης, πήρε το όνομά της από τον αρχαίο λόφο που βρίσκεται πολύ κοντά στο σχολείο μας; Κι όμως έτσι συνέβη. Ο λόφος της τουμπίτσας στέκεται αγέρωχος εδώ και χιλιάδες χρόνια. Μάλιστα, ένα εντυπωσιακό στοιχείο που έδειξαν τα ευρήματα από τις ανασκαφές του είναι πως κατοικούνταν 1.000 χρόνια προτού ιδρυθεί η Θεσσαλονίκη! Στη σημερινή εποχή τα ανακαλυφθέντα προϊστορικά σπίτια, δυστυχώς, έχουν καλυφθεί από λαμαρίνες, αλλά παρόλ’ αυτά η θέα από την κορυφή του λόφου είναι πραγματικά εντυπωσιακή καθώς φαίνεται όλη η Θεσσαλονίκη. Μάλιστα, ο περίπλοκος δρόμος ανάβασής του σε συνδυασμό με το αναλλοίωτο περιβάλλον του αυξάνουν το μυστικιστικό στοιχείο.

Λίγο δυτικότερα, παράλληλα με τα τείχη της Θεσσαλονίκης και ακριβώς  πάνω από το Νοσοκομείο Άγιος Δημήτριος βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα πάρκα, που λειτουργεί ως ησυχαστήριο για τους κατοίκους της πόλης, οι Κήποι του Πασά. Η αλήθεια είναι ότι οι ιστορικοί δεν έχουν διευκρινίσει που οφείλεται η ονομασία του. Το αξιοπερίεργο στοιχείο, σε σχέση με αυτό το πάρκο, είναι πως μέσα σε αυτό  βρίσκονται κάποια περίεργα γλυπτά, αγνώστου προελεύσεως δίχως να συμβολίζουν κάτι συγκεκριμένο, γεγονός που εξάρει την φαντασία των επισκεπτών.

Σε ένα άλλο ύψωμα της Θεσσαλονίκης την ευρέως γνωστή Άνω Πόλη, βρίσκεται η ήσυχη πλατεία της Τερψιθέας. Η τοποθεσία της είναι πραγματικά ειδυλλιακή με πανέμορφα παλιά σπίτια πέριξ. Ένα στοιχείο αυτής της πλατείας που την καθιστά ιδιαίτερη είναι η ύπαρξη ενός οθωμανικού ταφικού μνημείου με την ονομασία «τουρμπές μουσά μπασά». Το συγκεκριμένο μνημείο μάλιστα, χρονολογείται από τον 16ο αιώνα ενώ πρόσφατα έγινε και η ανακαίνισή του .

Κατηφορίζοντας προς το κέντρο της πόλης και συγκεκριμένα στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας βρίσκεται η υπόγεια εκκλησία καθώς και οι κατακόμβες του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Η είσοδος για την εκκλησία βρίσκεται στην αρχή της Παύλου Μελά ενώ, εξωτερικά, ο χώρος δεν μαρτυρά το τι κρύβεται από κάτω. Ουσιαστικά, ο χώρος αυτός κατά τα αρχαία χρόνια αποτελούσε υδραγωγείο ενώ, παράλληλα, υπήρχε και ένας αρχαίος ναός που έμοιαζε με την Ροτόντα, σε μικρότερο μέγεθος. Αργότερα, όταν ο ναός αυτός δεν υπήρχε πλέον, εμφανίστηκαν οι χριστιανοί οι οποίοι στις κατακόμβες που είχαν απομείνει από το υδραγωγείο τελούσαν κρυφά τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, λέγεται ότι ακόμα και ο άγιος Δημήτριος έδρασε εκεί.  Το περίπλοκο σύστημα με τις κατακόμβες καθώς και ο ιδιόρρυθμα χτισμένος ναός προκαλούν την φαντασία των επισκεπτών και περιηγητών.

Εικόνα2

Στα ανατολικά της πόλης, σε μια έντονα αναπτυσσόμενη περιοχή, αυτή της Καλαμαριάς, συγκεκριμένα δίπλα στον Ναυτικό Όμιλο Θεσσαλονίκης, βρίσκεται το χτισμένο, με ιδιαίτερα σύγχρονα στοιχεία, παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου, το οποίο λόγω της τοποθεσίας του «μέσα» στη θάλασσα, στο τέλος ενός λιμενοβραχίονα προσφέρει μία από τις καλύτερες πανοραμικές απόψεις της πόλης.

Βιβλιογραφία

Καλαϊτζή, Α. (2016). Ενας Προϊστορικός Οικισμός στην καρδιά της Τούμπας. Ανάκτηση 3 15, 2021, από Εφημερίδα Βορία: https://www.voria.gr/article/enas-proistorikos-ikismos-stin-kardia-tis-toumpas-foto–video

Μαλλίδου, Λ. (n.d.). Άγιος Ιωάννης Πρόδρομος, μια εκκλησία-κατακόμβη στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Ανάκτηση 3 15, 2021, από Thessaloniki A|rts & Culture: https://www.thessalonikiartsandculture.gr/thessaloniki/afieromata/agios-ioannis-prodromos-mia-ekklisia-katakomvi-sto-kentro-tis-thessalonikis/

Συμεωνίδης, Δ. (n.d.). Μουσά Μπαμπά, ο στοιχειωμένος τουρμπές στην πλατεία Τερψιθέας. Ανάκτηση 3 15, 2021, από Thessaloniki Arts & Culture: https://www.thessalonikiartsandculture.gr/thessaloniki/istories/moysa-mpampa-o-stoicheiomenos-toyrmpes-stin-plateia-terpsitheas/

Τζήμου, Κ. (2013). Αστικοί Μύθοι: Οι κήποι του Πασά. Ανάκτηση 3 15, 2021, από Parallaxi Magazine: https://parallaximag.gr/thessaloniki/astiki-mithi-i-kipi-tou-pasa

 

Πηγές για τις Εικόνες:

  1. Τούμπα: Εδώ
  2. Ταφικό μνημείο: Εδώ
  3. Άγιος Ιωάννης Πρόδρομος: Εδώ
  4. Άγιος Νικόλαος, Καλαμαριά: Εδώ

Κάντε το πρώτο σχόλιο

Υποβολή απάντησης